Эстонская мова: розьніца паміж вэрсіямі

| Назва мовы = Эстонская

| Краіны ўжываньня = [[Эстонія]]

| Рэгіён = [[Прыбалтыка]]

| Клясыфікацыя = [[Уральскія мовы|Уральская сям'ясям’я]]<br />

| Афіцыйная мова ў = [[Эстонія|Эстоніі]], [[Эўрапейскі Зьвяз]]

| Рэгулюецца = [[Інстытут эстонскай мовы]]

| Дапаможная мова ў =

| Код па ISO 639-1 = et

| Код па ISO 639-2(B) = est

| Код па ISO 639-2(T) = est

| Код па SIL =

| Выява =

'''Эсто́нская мо́ва'''  — мова [[эстонцы|эстонцаў]], адносіцца да прыбалтыйска-фінскай галіны [[фіна-вугорскія мовы|фіна-вугорскай сям'ісям’і моваў]]. Афіцыйная мова [[Эстонія|Эстоніі]] і [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўрапейскага Зьвязу]]. Пісьмовасьць на аснове [[лацінскі альфабэт|лацінскага альфабэту]].

Некалькі протаэстонскіх гаворак пачалі адзьдзяляцца ад агульнае прыбалтыйска-фінскае моўнае супольнасьці ўжо ў пачатку нашае эры. У пэрыяд з [[12 стагодзьдзе|12]] па [[13 стагодзьдзе|13 стагодзьдзі]] на іх аснове пачала фармавацца стараэстонская мова. Пазьней на эстонскую мову паўплывалі [[Германскія мовы|германскія]], [[балцкія мовы]] і [[расейская мова]]. Напрыклад, германізмы можна сустрэць у галіне прафэсійнае лексыкі, русізмы  — ў словах, якія былі часта ўжывальнымі ў пэрыяд [[Кіеўская Русь|Кіеўскае Русі]].

Першыя рукапісныя творы па-эстонску датуюцца [[16 стагодзьдзе|16 стагодзьдзем]]м. АфармленьнеНайбольш літаратурнагадаўнім стандартурукапісам, эстонскаеякі мовыдайшоў йшлода нашага часу, зьяўляецца [[Куламааскі рукапіс]] — пераклад на працягуэстонскую мову трох каталіцкіх малітваў: [[19Pater стагодзьдзе|19noster]], ст.[[Ave Maria]] и [[Credo]].

Як і іншыя шматлікія [[фіна-вугорскія мовы]], носьбіты эстонскае мовы карыстаюцца лацінскім альфабэтам. Як у іншых прыбалтыйска-фінскіх мовах у эстонскай мове прысутнічаюць літары ä, ö, ü, а таксама літары š, ž, якія ў эстонскай мове зьявіліся пазьней. Літары Cc, Qq, Ww, Xx, Ff, Zz, Šš, Žž ужываюцца толькі ў запазычаньнях і напісаньні ўласных назваў. Літара Õõ у эстонскай была дадана асобна лінґвістам Ота Вільґельмам Мазінґам.

Эстонская мова, як і беларуская, у большасьці напісаньні словаў падпарадкоўваецца фанэматычнаму прынцыпу  — адна літара адпавядае адной фанэме. Але існуюць некаторыя [[Марфалёгія|марфаляґічныя]] й гістарычныя выключэньні. Напрыклад, літара h аглушае на пісьме гукі b, g, d пры скланеньні словаў, калі замест іх вымаўляецца p, k, t. Часам літары š, ž могуць замяняць на спалучэньні sh, zh, хоць гэта й лічыцца няправільным.

=== Дыялекты ===

Эстонская мова ў дыялектным пляне падзяляецца на дзьве адметныя і моцна адрозныя адна ад адной гаворкі: паўночную і паўднёвую. Часам з паўночных дыялектаў асобна вылучаюць дыялекты кірдэраніку, якія распаўсюджаныя на паўночным усходзе [[Эстонія|Эстоніі]].

Паўночныя дыялекты зьмяшчаюць у сябе тры ґрупы гаворак. Кескмурэ, альбо сярэдняя ґрупа  — аснова літаратурнае мовы, распаўсюджаны ў ваколіцах [[Талін]]у. Ляэнэмурэ, ці заходняя ґрупа, распаўсюджаная ў [[Пярнумаа]] і [[Ляэнэмаа]]. Ґрупа гаворак Саартэмурэ распаўсюджаная на выспах [[Саарэмаа]] і Хіюмаа. Ґрупа гаворак ідамурэ, альбо ўсходняя, распаўсюджаная на паўночна-заходнім узьбярэжжы возера [[Чудзка-Пскоўскае возера|Пэйпсі]].

Асобна варта вылучыць паўднёвую дыялектную зону. Яна складаецца з чатырох ґруп гаворак  — мулґіская, тартуская, выруская і сэтуская, якія часам вылучаюцца ў асобныя мовы альбо ў адну асобную [[Паўднёваэстонская мова|паўднёваэстонскую мову]]. Часам гаворка сэту лічыцца не асобнай паўднёваэстонскай гаворкай, а часткай гаворкі выру.

* [http://et.glosbe.com/et/be/ Еesti valgevene sõnaraamat Internetis]  — Эстонска-беларускі слоўнік ^{([[наркамаўка]])}