Плакід Янкоўскі: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д untagged isolated.
артаграфія
Радок 1:
'''Плакід ЯНКОЎСКІЯнкоўскі''' ({{Нарадзіўся|20|9|1810}}, в. [[Войская]], цяпер [[Камянецкі раён]] — {{Памёр|11|3|1872}}, [[Жыровічы]]; псэўданімы: ''Віталіс''; ''John of Dycalp'') — сьвятар, празаік, публіцыст, перакладчык і паэт. Пісаў на польскай і расейскай мовах. Магістар тэалёгіі.
 
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў сям'ісям’і ўніяцкага сьвятара. Яго бацька ГабрыэльГабрыель — удзельнік [[Паўстаньне 1794 году|паўстаньня пад кіраўніцтвам Т. Касьцюшкі]], паходзіў ззь беднай шляхецкай сям'ісям’і, які пазьней стаў уніяцкім сьвятаром. Маці Плакіда Янкоўскага звалі Ганнай, паходзіла з роду Лыткоўскіх. У іх было чацьвёра дзяцей: Ян (1803 г. нар.), Ганна, Кацярына і самы меншы Плакід (1810 г. нар.). Першапачатковую адукацыю атрымаў дома. З 8 да 14 гадоў навучаўся спачатку ў [[Сьвіслацкая гімназія|Сьвіслацкай гімназіі]], а затым (з 1818) у базыльянскай школе ў [[Берасьце|Берасьці]].
 
У 1826 распачаў навучаньне ў Галоўнай сэмінарыі ў Вільні, якая была пры [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскім унівэрсытэце]] на правах багаслоўскага факультэту. Быў прыняты на вучобу за казёны кошт. У Віленскім унівэрсытэце вучыўся таксама родны брат Плакіда [[Ян Янкоўскі]]. Ян удзельнічаў у тайным студэнцкім таварыстве філаматаў, за антыдзяржаўную дзейнасьць быў высланы ў Волагду, дзе і памёр. У 1830 Плакід Янкоўскі з адзнакай скончыў Віленскі ўнівэрсытэт і Галоўную сэмінарыю пры ім.
Радок 7 ⟶ 8:
У 1831 ажаніўся на дачцэ старшыні Літоўскай кансысторыі Гэлене Тупальскай, з якой пражыў 35 гадоў, меў трох сыноў і двух дачок. Пазьней сьвятар узяў на выхаваньне яшчэ шасьцёра дзяцей роднай сястры Ганны, якая была замужам за [[Іпаліт Гамаліцкі|Іпалітам Гамаліцкім]], рэктарам [[Літоўская духоўная сэмінарыя|Літоўскай духоўнай сэмінарыі]] і памерла ў 1846.
 
20 жніўня 1833 Плакід Янкоўскі высьвячаны на ўніяцкага сьвятара, потым стаў праваслаўным сьвятаром, протаярэем. Магістар тэалёгіі, прафэсар дагматычнай тэалёгіі і лацінскай мовы ў Літоўскай духоўнай сэмінарыі. Віцэ-старшыня Літоўскай кансысторыі. Падпісаў акт аб ліквідацыі [[Уніяцкая Царква|Ўніяцкай Царквы]] ў [[1839]]. Протаярэй Плакід Янкоўскі быў узнагароджаны нагрудным залатым крыжам, ордэнамі Сьвятой Ганны 2-ойй і 3-яйй ступені.
 
З пераносам у 1845 з Жыровічаў у Вільню Літоўскай духоўнай кансысторыі і сэмінарыі жыў у Вільні, зьяўляўся настаяцелем саборнай царквы Сьвяціцеля і Цудотворцы Мікалая. Паводле ўласнага жаданьня ў 1846 пакінуў Вільню. Зьяўляўся благачынным, жыў у [[Бялавічы|Бялавічах]] Слонімскага ўезду. З 1858 перабраўся ў [[Жыровічы]], дзе пражыў апошнія 14 гадоў свайго жыцьця. Памёр 28 лютага (11 сакавіка) 1872. Труна з яго целам была зьмешчана ў могілкавай царкве сьв. Юрыя ў Жыровічах побач з жонкай.
Радок 17 ⟶ 18:
У 1842 Плакід Янкоўскі намагаўся арганізаваць выданьне аль­манаха «Літвіны».
 
Аўтар аповесьцяў, апавяданняў, гумарэсак (вядомы больш за 20 твораў) і краязнаўчых, біяграфічных і інш. нарысаў, якія былі папулярнымі ў [[Беларусь|Беларусі]] і [[ЛітваЛетува|ЛітвеЛетуве]]. Выдаў кнігі прозы на польскай мове «Засьценак» (1841), «Хвілінка» (1842), «Апавяданьні» (1843), «Складзеная аповесьць» (1843, разам ззь [[ЮзафЮзэф Крашэўскі|ЮзафамЮзэфам Крашэўскім]]), «Унівэрсітэцкія ўспаміны» (1849), «Крыніцы» (1853), «Адась» (1856), «Фанабэрыя пана старосты Канеўскага» (1873), камедыю «Прадчуваньне» (1842) і іншыя. Аўтабіяграфічны нарыс «Пасхальныя кулічы» раскрывае пастырскае служэньне протаярэя Плакіда Янкоўскага ў Бялавічах. Пераклаў на польскую мову асобныя творы [[Шэксьпір]]а, [[Гётэ]] і інш. Па-расейску (у «Літоўскіх епархіяльных ведамасьцях») з 1864 году друкаваў апавяданьні, нарысы, жыцьцяпісы, успаміны.
 
Псэўданім Янкоўскага — ''John of Dycalp''. Прачытаўшы ''Dycalp'' справа налева, атрымаем імя пісьменьніка, а John (Ян) — выводзіцца ззь яго прозьвішча - Янкоўскі. Яшчэ адзін літаратурны псэўданім — ''Віталіс Камаед'' паходзіць з першага твору Янкоўскага «Хаос, тры пальцы фіміяму, расказаныя рыфмаплётам ад Віталіса Камаеда», выдадзенага ў Вільні ў 1835 годзе.
 
У 2004 у Беларусі ўпершыню выдадзены “Записки«Записки сельского священника”священника» Плакіда Янкоўскага, дзе сабраныя нарысы і ўспаміны з апошняга перыядупэрыяду жыцьця, напісаныя пераважна па-расейску.
 
== Літаратура ==
 
* [[Адам Мальдзіс|Мальдзіс А.]] Літаратурная Камянеччына // «Голас Радзiмы», 11 жн. 2005;
* Календарыюм // Czasopis № 09/2005;