Яраслаў Гашак: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д вікіфікацыя, шаблён
шаблён
Радок 1:
{{Бяз карткі|Пісьменьнік}}
|Імя = Яраслаў Гашак
|Арыгінал імя = Jaroslav Hašek
|Партрэт = Jaroslav Hašek.gif
|Памер =
|Апісаньне =
|Імя пры нараджэньні =
|Псэўданімы =
|Нарадзіўся = [[30 красавіка]] [[1883]], [[Прага]], [[Аўстра-Вугоршчына]]
|Памёр = [[3 студзеня]] [[1923]], [[Ліпніцы-над-Сазаву]], [[Чэхаславаччына]]
|Грамадзянства =
|Род дзейнасьці = пісьменьнік
|Гады актыўнасьці =
|Напрамак =
|Жанр = сатыра
|Мова =
|Мова2 =
|Дэбют =
|Значныя творы = «[[Прыгоды ўдалага ваякі Швэйка]]»
|Прэміі =
|Узнагароды =
|Подпіс = Jaroslav Hašek - podpis.svg
|Апісаньне подпісу =
|ВікіКрыніца =
|ВікіКрыніца пераклады на беларускую =
|Палічка =
|Сайт =
}}
'''Я́раслаў Га́шак''' ({{мова-cs|Jaroslav Hašek}}; [[30 красавіка]] [[1883]], [[Прага]] — [[3 студзеня]] [[1923]], [[Ліпніцы]]) — [[Чэхія|чэскі]] пісьменьнік-сатырык.
 
== Біяграфія ==
Сын настаўніка. Адукацыю атрымаў у камэрцыйнай акадэміі. Літаратурную дзейнасьць пачаў з 18 годгадоў у газэтах і гумарыстычных часопісах кароткімі апавяданьнямі чэхаўскага тыпу, якія ён называў «гумарэскамі». Ужо ў гэтых апавяданьнях высьмейваюцца рэлігійныя забабоны, сямейны побыт дробнага буржуа, парлямэнт і іншыя зьявы ў тагачасным чэхаславацкім грамадстве.
 
Мабілізацыя перапыніла літаратурную дзейнасьць Яраслава Гашака. У час [[Першая Сусьветнаясусьветная вайна|Першай Сусьветнайсусьветнай вайны]] яго накіравалі на фронт. ПразПразь некаторы час Гашак трапляе ў [[Расея|Расею]] як палонны. Тут ён удзельнічае ў [[Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 году ў Расеі|Кастрычніцкай рэвалюцыі]], уступае ў [[Расейская сацыял-дэмакратычная працоўная партыя|камуністычную партыю]] і працуе ва [[Уфа|Ўфе]] падчас [[Грамадзянская вайна ў Расеі 1918-19221918—1922 гадоў|грамадзянскай вайны]]. Па сканцэньнісканчэньні вайны вяртаецца ў Прагу і з гэтага часу займаецца выключна [[літаратура]]й.
Сын настаўніка. Адукацыю атрымаў у камэрцыйнай акадэміі. Літаратурную дзейнасьць пачаў з 18 год у газэтах і гумарыстычных часопісах кароткімі апавяданьнямі чэхаўскага тыпу, якія ён называў «гумарэскамі». Ужо ў гэтых апавяданьнях высьмейваюцца рэлігійныя забабоны, сямейны побыт дробнага буржуа, парлямэнт і іншыя зьявы ў тагачасным чэхаславацкім грамадстве.
 
Мабілізацыя перапыніла літаратурную дзейнасьць Яраслава Гашака. У час [[Першая Сусьветная вайна|Першай Сусьветнай вайны]] яго накіравалі на фронт. Праз некаторы час Гашак трапляе ў [[Расея|Расею]] як палонны. Тут ён удзельнічае ў [[Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917|Кастрычніцкай рэвалюцыі]], уступае ў [[Расейская сацыял-дэмакратычная працоўная партыя|камуністычную партыю]] і працуе ва [[Уфа|Ўфе]] падчас [[Грамадзянская вайна ў Расеі 1918-1922|грамадзянскай вайны]]. Па сканцэньні вайны вяртаецца ў Прагу і з гэтага часу займаецца выключна [[літаратура]]й.
[[Файл:Hasek-nepras-01.jpg|міні|Гашакаў помнік у Празе]]
 
Радок 13 ⟶ 39:
Вайна і рэвалюцыя вызначылі другі пэрыяд ягонай творчасьці. Ад дробных побытавых апавяданьняў Гашак перайшоў да эпапэі. Яго «[[Прыгоды бравага салдата Швейка ў часе сусветнай вайны]]» (''Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války'', [[1921]]—[[1923]]) прынесьлі Гашаку сусьветную славу. Раман быў перакладзены на мноства моваў. Твор Гашака, напісаны сакавітай мовай, з прымесьсю салдацкага [[жаргон]]у і праскага [[арго]], пабудаваны на чаргаваньні падзеяў у салдацкім жыцьці галоўнага героя, якое перарываецца характэрнымі адступленьнямі — успамінамі Швэйка, анэгдотамі, прыкладамі зь ягонага жыцьцёвага досьведу. Самі чэхі апраўдана называюць раман самай сьмешнай кніжкай у сьвеце.
 
Заўчасная смерць на сухоты уў 1923 годзе пакінула раман Швейка няскончаным. Зь імем Гашака злучана мноства легендаў. Піварня, дзе любіў бавіць час пісьменьнік — самае прыцягальнае месца для турыстаў, якія прыязджаюць у Прагу. Яраслаў Гашак — самы вядомы чэшскі пісьменьнік мінулага стагодзьдзя.
 
«Першае беларускае выданьне „Швэйка“ адбылося ў [[1931]]-[[1932|32]] гадох. Перакладчыкi — [[Міхась Зарэцкі|Зарэцкi]], [[Максім Лужанін|Лужанiн]], [[Кандрат Крапіва|Крапiва]]. Мовы арыгiналу — нямецкая, расейская й чэская. Бiблiяграфiчны статус кнiгi — рарытэт. Культурны i грамадзкi — амаль нiякi, бо беларусы дагэтуль ўпрысёрб зачытваюцца расейскiм варыянтам раманараману», — зазначае [[Наша Ніва]].
 
Сучасным перакладчыкам «Швэйка» зьяўляецца [[Аляксандар Мажэйка]].