Люцыян Жалігоўскі: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
RedBot (гутаркі | унёсак)
д r2.7.2) (робат дадаў: fi:Lucjan Żeligowski
лацінскае i, артаграфія
Радок 67:
 
=== Вайна за незалежнасьць Польшчы ===
Калі 9 верасьня 1915 року пачалося фармаваньне польскае адзінкі пры расейскім войску – Польскае брыгады стральцоў, па уласнай просьбе перайшоў да брыгады, дзе стаўся камандзерамкамандзірам батальёну. У чэрвеню 1916 Польская брыгада стральцоў дасягнула баявое гатоўнасьці iі 27 ліпеня 1916 iі прайшла баёвы хрост фарсуючы раку [[Шчара|Шчару]]. У студзені 1917 на базе Польскае брыгады стральцоў распачалося арганізаваньне Дывізіі польскіх стральцоў iі Жалігоўскі стаў камандзерам 1 палку той дывізіі. У чэрвені 1917 той полк вызначыўся ў баёх на галіцыйскім фронце пад [[Гусятын|Гусятынам]].
 
Па [[Лютаўская рэвалюцыя 1917 году ў Расеі|лютаўскай рэвалюцыі ў 1917]] у сувязі з ростам рэвалюцыйных настрояў у расейскім войску наступіла рэарганізацыя Дывізіі польскіх стральцоў у 1 Польскі корпус, а палкоўнік Жалігоўскі быў накірванынакіраваны зноў у расейскае войска. Хутак аднак вярнуўся да яго і стаў камандзерам 1 дывізіі пяхоты. Па выбуху [[Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 году ў Расеі|кастрычніцкай рэвалюцыі]] справа дайшла да канфлікту паміж ім нім і даводцам [[I Польскі корпус у Расеі|I Польскім корпусам у Расеі]] генэралам [[Юзэф Доўбар-Мусьніцкі|Юзэфам Доўбар-Мусьніцкім]], які выступаў за падтрымку расейскага Часовага ўраду, а Жалігоўскі лічыў, што польскія адзінкі павінны заставацца нэўтральнымі ў дачыненьні да сытуацыі ў Расеі. У выніку таго канфлікту вясной 1918 ген. Доўбар-Мусьніцкі зволіў Жалігоўскага з усіх пасадаў.
 
Жалігоўскі выехал тады да [[Кіеў|Кіева]], дзе увайшоў у склад [[Найвышэйшы польскі вайсковы камітеткамітэт|Найвышэйшага польскага вайсковага камітетукамітэту]], які праводзіў размовы з францускай вайсковай місіяй наконт стварэньня польскіх адзінак ва [[Францыя|Францыі]] iі [[Расея|Расеі]]. Па атрыманьні дапамогі з боку Францыі распачалося фармаваньне [[Польская Армія ва Францыі|Блакітнае арміі]] ген. [[Юзэф Галер|Юзэфа Галера]]. Жалігоўскі 3 ліпеня 1918 быў прызначаны ген. Галерам камандзерамкамандзірам Польскага Войска на Ўсходзе iі ўзьведзены ў годнасьць генэрала падпаручніка.
 
Сярод створаных тады ў Расеі адзінак паўстала ў 1918 naна [[Кубань|Кубані]] [[4 Дывізія польскіх стральцоў (Войска Польскае на Ўсходзе)|4 Дывізія польскіх стральцоў ]], якую ўзначаліў Жалігоўскі.
 
У красавіку 1919 дывізія ўвайшла ў склад францускага інтэрвэнцыйнага корпусу. У красавіку і траўні 1919 яна праводзіла баі з адзінкамі [[Чырвоная Армія|Чырвонае Арміі]] і разам з корпусам сышоў да [[Адэса|Адэсы]], скуль перайшоў да [[Бэсарабія|Бэсарабіі]]. 23 траўня 1919 дывізія была зьнята ззь лініі фронту, a наступна скіравана да [[Польшча|Польшчы]], куды прыбыла ў чэрвені 1919.
 
У Войску Польскім быў спачатку камандзерамкамандзірам Літоўска-Беларускага Фронту, потым апэрацыйнае групы ў раёне [[Менск]]у, а таксама камандзерамкамандзірам 10 Дывізіі пяхоты (1919) у [[Польска-савецкая вайна|Польска-савецкай вайне]].
 
=== Сярэдняя Літва ===
Усьцешаны сяброўствам і даверам [[Юзэф Пілсудзкі|Юзэфа Пілсудзкага]], ад кастрычніка 1920 камандаваў [[1-я беларуска-літоўская дывізія|1-я Беларуска-літоўскай дывізіяй]], якую падняў на вядомы [[Бунт Жалігоўскага|«бунт»]]. У выніку бунту [[9 кастрычніка]] [[1920]] году заняў [[Вільня|Вільню]] і сфармаваў [[Часовая кіраўнічая камісія Сярэдняй Літвы|Часовую кіраўнічую камісію]] [[Сярэдняя Літва|Сярэдняе Літвы]], якая была абвешчаная як ''самастойная і незалежная ад Польшчы дзяржава''. За часам той апэрацыі "выказаў непаслухмянасьць" Найвышэйшаму правадыру. У рэчаіснасьці гэта была акцыя, ідэя якое належала [[Юзэф Пілсудзкі|Юзэфу Пілсудзкаму]] і мела мэтай далучэньне [[Вільня|Вільні]] да Польшчы праз пасярэдні стан. У тагачаснай складанай палітычнай сытуацыі польскай дзяржаве афіцыйна весьці збройныя дзеяньні было ня вельмі зручна. У кастрычніку 1920 Жалігоўскі атрымаў [[Ганаровыя грамадзяне Варшавы|ганаровае грамадзянства места Варшавы]].
 
{{Цытата|9 кастрычніка 1920 г… заняў Вільню не польскі генэрал Жалігоўскі, а [[літвін]] Жалігоўскі. Мараю гэтага апошняга было жыць сярод суайчыньнікаў на літоўскай зямлі. Я не вылучаў сярод іх ні палякаў, ні русінаў, ні жмудзінаў. Будучы літвінам, я ніколі не пераставаў быць палякам. Два гэтыя паняцьці звязаныязьвязаныя між сабою. Яны ўзаемна дапаўняюць адно другое. |Успаміны Люцыяна Жалігоўскага}}
 
=== Служба ў Войску Польскім ===
Радок 89:
[[31 траўня]] [[1924]] [[Прэзыдэнт Польскае Рэспублікі]] [[Станіслаў Вайцяхоўскі]] на ўнёсак [[Міністэрства Народнае Абароны|міністра вайсковых справаў]], [[генэрал|ген.]] [[Уладыслаў Сікорскі|Уладыслава Сікорскага]] падвысіў яго да годнасьці генэрала броні <ref>Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 32 z 02.04.1924 r.</ref>.
 
[[27 лістапада]] [[1925]] атрымаў пасаду міністра вайсковых справаў у габінэцекабінэце [[Аляксандар Скрынскі|Аляксандра Скрынскага]]. На той пасадзе дапамагаў [[Юзэф Пілсудзкі|Пілсудзкаму]] ў падрыхтоўцы і правядзеньні [[Травеньскі пераварот|травеньскага перавароту]]. Абавязкі міністра выконваў да [[10 траўня]] 1926. За часам рэарганізацыі найвышэйшых вайсковых уладаў далей узначаліў Інспэктарат 2-ое Арміі. Паміж гэтым, ад [[18 траўня]] да [[15 ліпеня]] 1926 узначальваў Ліквідацыйную Камісію створанай Пілсудзкім з мэтамі:
# заканчэньня ўсялякіх вайсковых апэрацыяў,
# вяртаньне вайсковых аддзелаў, узяўшых удзел у здарэньнях да нармальнага стану,
# раззбраеньне цывільных аддзелаў, уцягнутых у падзеі,
# урэгуляваньне усялякіх стратаў матэрыялу, які фармуе мабілізацыйнае забеспячэньнезабесьпячэньне войскаў і пакаёвага абсталяваньня аддзелаў, а таксама матэрыяльных стратаў цывільным асобам, пашкоджаных у выніку дзеяньняў,
# заспакаеньня вайсковых аддзелаў і афіцэрскага корпусу.
 
Радок 103:
Быў старшынём камісіі па усталёўцы помніку [[Адам Міцкевіч|Адаму Міцкевічу]] ў Вільні. Камітэт ладзіў у 1930 року конкурс, пераможцам якога у ліпені 1931 року быў абвешчаны [[Генрык Куна]].
 
[[25 жніўня]] [[1939]] року, непрасрэднанепасрэдна перад [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайной]] зьвярнуўся на [[Эдвард Сьміглы-Рыдз|маршала Сьміглага-Рыдза]] з просьбаю аб вяртаньні на вайсковую службу, але зварот генэрала застаўся без адказу.
 
{{Цытата|Генэрал Люцыян Жалігоўскі — маршалу Польшчы. Пане Маршалу! Я даводжу паслушэнства да пана Маршала! Хаця я ёсьць старым чалавекам, але Бог захаваў мае сілы і здароўе, якія буду шчасьлівы ўжыць пана Маршала да барацьбы з вечным ворагам Польшчы. Люцыян Жалігоўскі, генерал.|<ref>{{Спасылка | аўтар = Mieczysław Machulak| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.nn.by/2000/41/14.htm| загаловак = Turgiele| фармат = | назва праекту = Soleczniki.pl| выдавец = Mieczysław Machulak| дата = 13 чэрвеня 2011 | мова = pl| камэнтар = }}</ref>}}