Гуны: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
артаграфія, катэгорыя |
|||
Радок 1:
[[Файл:Checa-HunCharge.jpg|
'''Гуны''' — качавы азіяцкі народ, які склаўся
Распачаты ў 370-х масавы рух гунаў на захад даў штуршок г. зв. [[Вялікае перасяленьне народаў|Вялікаму перасяленьню народаў]]. Заваяваўшы аланаў Паўночнага Каўказа, гуны на чале са сваім правадыром [[Баламбер]]ам перайшлі [[Дон]], разграмілі ў 375 годзе [[готы|готаў]] у Паўночным Прычарнамор’і, падпарадкаваўшы вялікую частку [[остготы|остготаў]] і прымусіўшы [[вэстготы|вэстготаў]] адступіць у [[Фракія|Фракію]]. У 394—395 гады гуны, прайшоўшы праз [[Каўказ]], спустошылі [[Сырыя|Сырыю]] і [[Кападокія|Кападокію]], затым, асадзіўшыся ў [[Панонія|Паноніі]], рабілі набегі на [[Усходняя Рымская імпэрыя|
▲'''Гуны''' — качавы азіяцкі народ, які склаўся ва 2—4 ст. у Прыўральлі зь цюркамоўных ''хуну'', якія прыкачавалі з Цэнтральнай Азіі, і мясцовых [[вугры|вуграў]] і [[сарматы|сарматаў]].
▲Распачаты ў 370-х масавы рух гунаў на захад даў штуршок г.зв. [[Вялікае перасяленьне народаў|Вялікаму перасяленьню народаў]]. Заваяваўшы аланаў Паўночнага Каўказа, гуны на чале са сваім правадыром [[Баламбер]]ам перайшлі [[Дон]], разграмілі ў 375 годзе [[готы|готаў]] у Паўночным Прычарнамор’і, падпарадкаваўшы вялікую частку [[остготы|остготаў]] і прымусіўшы [[вэстготы|вэстготаў]] адступіць у [[Фракія|Фракію]]. У 394—395 гады гуны, прайшоўшы праз [[Каўказ]], спустошылі [[Сырыя|Сырыю]] і [[Кападокія|Кападокію]], затым, асадзіўшыся ў [[Панонія|Паноніі]], рабілі набегі на [[Усходняя Рымская імпэрыя|Усходнюю Рымскую імпэрыю]] — Бізантыю. У дачыненьні да [[Заходняя Рымская імпэрыя|Заходняй Рымскай імпэрыі]] да сяр. 5 ст. гуны выступалі хазрусьнікамі ў барацьбе супраць [[германскія плямёны|германскіх плямёнаў]]. Падпарадкаваўшы шэраг германскіх і іншых плямёнаў, гуны ўзначалілі магутны зьвяз плямёнаў, які прадпрымаў паходы на многія краіны. Найбольшай магутнасьці гуны дасягнулі пры [[Атыла|Атыле]] (434—453). Прасоўваньне гунаў на захад было спынена іх паразай у [[Галія|Галіі]] на [[Бітва на Каталаўнскіх палях|Каталаўнскіх палях]] ([[451]]) ад аб’яднаных сілаў рымлян, вэстготаў і [[франкі|франкаў]]. Пасьля сьмерці Атылы (453) яго дзяржава распалася, пачаліся звады, чым скарысталіся [[гепіды]], якія ўзначалілі паўстаньне германскіх плямёнаў супраць гунскага панаваньня. У Паноніі, у [[бітва на Недаа|бітве на Недаа]] ([[455]]), гуны былі пабітыя і сышлі ў Прычарнамор’е. Спробы гунаў прабіцца на [[Балканская паўвыспа|Балканскую паўвыспу]] у 469 пацярпелі няўдачу. Апошнія згадкі пра гунаў у крыніцах датычаць 6 ст., калі яны ваявалі ў войску ўсходнерымскага вайскавода Нарсэса ў [[Італія|Італіі]]. Пасьля гэтага гуны як народ больш ня згадваюцца.
== Літаратура ==
{{Партал|Украіна}}
* Otto J. Maenchen-Helfen. The World of the Huns: Studies in Their History and Culture. University of California Press, 1973. / Отто Дж. Маенхен-Гельфен. Мир гуннов. Исследования их истории и культуры. Перевод с англ. В. С. Мирзаянова. Принстон США.
{{Няма катэгорыяў}}
[[Катэгорыя:
{{Link GA|ja}}
|