Пояс астэроідаў: розьніца паміж вэрсіямі

[[ВыяваФайл: InnerSolarSystem ru.png | thumb | 300px | Выява пояса [[астэроід]]аў і некаторых плянэт [[Сонечная сыстэма | Сонечнай сыстэмы]]]]

'''Пояс астэроідаў''' - навала [[астэроід]] оў, размешчанае паміж арбітамі [[Марс (плянэта) | Марса]] і [[Юпітэр (плянэта) | Юпітэра]]. Складаецца прыкладна з 400.000 астэроідаў (па стане на 26 траўня 2008 года). Часам выкарыстоўваецца назва: ''Асноўны пояс астэроідаў'' ці ''Галоўны пояс астэроідаў''.

== Вывучэньне астэроідаў ==

У [[1781 год]]зе Уільям Гершэль адкрыў [[плянэта | плянэту]] [[Уран (плянэта) | Ўран]]. Яго сярэдняе геліяцэнтрычнай адлегласьць апынулася адпаведным правілу Ціцыўса - Бодэ.

У канцы [[XVIII стагодзьдзе]] Франц Ксавэрыя ([[: en: Franz Xaver, Baron Von Zach]]) арганізаваў групу, якая ўключае 24 астраномаў. З [[1789 год]]а гэтая група займалася пошукамі плянэты, якая, згодна з правілам Ціцыўса-Бодэ, павінна была знаходзіцца на адлегласці каля 2,8 [[астранамічная адзінка | астранамічных адзінак]] ад [[Сонца | Сонца]] - паміж арбітамі Марса і Юпітэра. Задача складалася ў апісаньні каардынат ўсіх [[зорка | зорак]] у вобласці задыякальнага сузор'я на пэўны момант. У наступныя ночы каардынаты правяраліся, і вылучаліся аб'екты, якія перамяшчалася на большую адлегласьць. Меркаванае зрушэньне шуканай плянэты павінна было складаць каля 30 кутніх сэкунд у гадзіну, што павінна было быць лёгка заўважана.

Па йроніі лёсу першы астэроід, [[Цэрэра (карлікавая плянэта) | Цэрэра]], быў знойдзены італьянцам Пьяццы, не ўдзельнічалі ў гэтым праекце, выпадкова, у [[1801 год]]зе, у першую ж ноч стагодзьдзя. Неўзабаве пасля выяўленьня аб'ект быў страчаны. 24-гадовы ён жа прарабіў (за некалькі гадзін) найскладаныя вылічэньні па новаму, адкрытаму ім жа метадзе (метад найменшых квадратаў), і паказаў месца, дзе шукаць бэглянку; там яна, да агульнага захапленьня, і была неўзабаве выяўленая.

У [[1891 год]]зе Макс Вольф упершыню выкарыстаў для пошуку астэроідаў метад астрафотаграфіі, пры якім на фотаздымках з доўгім перыядам экспанаваньня астэроіды пакідалі кароткія светлыя лініі (у той час, як зоркі заставаліся кропкамі дзякуючы таму, што тэлескоп паварочваецца ўслед за кручэннем нябеснай сферы). Гэты метад значна павялічыў колькасць выяўленьняў ў параўнаньні з раней выкарыстоўваліся метадамі візуальнага назіраньня: Вольф ў адзіночку выявіў 248 астэроідаў, пачынаючы з (323) Бруцыя, тады як да яго было выяўлена крыху больш за 300. Зараз, стагодзьдзе праз, больш чым 160.000 астэроідаў ідэнтыфікавана, пранумараваных і пайменаваных. Вядома пра іх значна большай колькасьці, аднак многія навукоўцы не вельмі непакояцца аб іх вывучэньні, называючы астэроіды «касмічным збродам» («vermin of the skies»). Зараз больш ўвага надаецца астэроіда патэнцыйна небяспечным для Зямлі, яны называюцца астэроіды, збліжаешыяся зь Зямлёй, якія ўваходзяць у групу калязямных аб'ектаў, да якіх таксама адносяць [[Камэта | камэты]] і [[Мэтэароід]]ы.

== Гіпотэзы ўзнікненьня ==

Адной з найбольш распаўсюджаных раней гіпотэз паходжаньня тэл пояса астэроідаў зьяўлялася гіпотэза аб разбурэньні гіпатэтычнай планеты Фаэтон. Большасьць сучасных даследчыкаў, аднак, адмаўляюць тэорыю Фаэтон. Аргументам зьяўляюцца малая сумарная маса астэроідаў і практычная немагчымасьць фарміраваньня буйнога аб'екта тыпу плянэты ў вобласці [[Сонечная сыстэма | Сонечнай сыстэмы]], якая адчувае моцныя гравітацыйныя абурэньня ад Юпітэра. Такім чынам, хутчэй за ўсё пояс астэроідаў зьяўляецца не разбуранай плянэтай, а плянэтай, якая так і не змагла сфармавацца на ўвазе гравітацыйнага ўплыву Юпітэра й, у меншай ступені, іншых плянэт-гігантаў.

{{Сонечная сыстэма}}

[[lb:AsteroidenceintureHaaptasteroidenceinture]]