Вацлаў Ганка: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→Літаратурна-навуковая дзейнасьць: крыніца — http://pl.wikipedia.org/wiki/Václav_Hanka?oldid=32819171 |
крыніца — http://cs.wikipedia.org/wiki/Václav_Hanka?oldid=9030193 |
||
Радок 20:
|Значныя творы =
|Прэміі =
|Узнагароды = {{Ордэн сьвятой Ганны}}
|Подпіс =
|Апісаньне подпісу =
Радок 28:
|Сайт =
}}
'''Ва́цлаў Га́нка''' ({{Мова-cs|Vác(es)lav Hanka}}; [[10 чэрвеня]] [[1791]], [[Горжыневес]] пад [[Градэц Кралавэ|Кёніггрэцам]] — [[12 студзеня]] [[1861]], [[Прага]]) — [[чэхі|чэскі]] [[філёляг]] і [[паэт]], дзяяч нацыянальнага адраджэньня. Вядомы як складальнік фальшывых [[Краледворскі рукапіс|Краледворскага]] і [[Зеленагорскі рукапіс|Зеленагорскага рукапісаў]].
Радок 34 ⟶ 33:
=== Раньнія гады ===
[[Файл:Horineves 08.jpg|міні|250пкс|Хата, дзе нарадзіўся Вацлаў Ганка]]
Вацлаў Ганка нарадзіўся ў [[Горжыневес]]е пад [[Градэц Кралавэ|Кёніггрэцам]]. У 1807 быў адпраўлены ў школу, каб пазьбегнуць выкліку ў аўстрыйскае войска. Па сканчэньні паступіў у [[Праскі ўнівэрсытэт]], дзе заснаваў суполку разьвіцьця [[Чэская мова|чэскае мовы]].
=== Рукапісы ===
[[Файл:RK Oldrich Boleslav Scheiwl.jpg|міні|250пкс|Старонка з [[Краледворскі рукапіс|Краледворскага рукапісу]]]]
[[16 верасьня]] [[1817]] Ганка паведаміў, што знайшоў у вежы царквы ў [[Двур Кралёвэ над Лабай|Кёнігінгофе-ан-дэр-Эльбэ]] ({{Мова-be|Двор каралеўны над Лабай|скарочана}}) [[Краледворскі рукапіс|рукапіс багемскіх паэмаў]]
«Рукапісы каралеўскага двару і Зялёнай гары» ({{Мова-cs|Rukopisy Královédvorský a Zelenohorský}}) былі апублікаваныя ў 1818 року з паралельным перакладам на сучасную чэскую мову, а таксама зь нямецкім перакладам [[Вацлаў Алёіз Свобада|Свобады]]. Арыгіналы рукапісаў Вацлаў Ганка перададаў у [[Нацыянальны музэй (Прага)|Багемскі музэй]] у Празе, дзе працаваў бібліятэкарам з
Аднак яшчэ да публікацыі Добраўскі назваў урывак «Зеленагорскага рукапісу», вядомы як «Суд [[Лібушэ]]», відавочнай падробкай, хоць і паверыў у аўтэнтычнасьць «Краледворскага рукапісу». Не паверыў Ганку і другі ягоны настаўнік — [[славенец]] [[Ерней Копітар]]. Аднак усё маладое пакаленьне {{Артыкул у іншым разьдзеле|Абуджальнікі|чэскіх асьветнікаў|cs|Národní buditelé}} сустрэла «адкрыцьці» Ганкі з захапленьнем. Празь некалькі рокаў зьмяніў сваё меркаваньне й Добраўскі. Аднак сучасныя чэскія дасьледнікі лічаць «Зеленагорскі рукапіс» [[падробка]]й.
14 чэрвеня 1827 року Вацлаў Ганка, шукаючы на просьбу кёнігзбэрскага прафэсара Э.Г. Графа ў Праскім музэі слоўнікі зь нямецкімі [[глёса]]мі, наткнуўся на лацінскамоўны энцыкляпэдычны слоўнік «[[Mater Verborum]]» з упісанымі на ягоных старонках чэскімі глёсамі. Ён выдаў іх у альфабэтным парадку ў 1833 року як найістотнейшую крыніцу зьвестак пра старажытначэскую мову. Праведзены пазьней, ужо пасьля ягонай сьмерці [[Адольф Патэра|Адольфам Патэрам]] палеаграфічны аналіз паказаў, што большасьць чэскіх глёсаў сфабрыкаваныя з [[Лацінская мова|лацінскіх]]. Цяпер большасьць славістаў лічаць чэскія глёсы «[[Mater Verborum]]» маланадзейнай крыніцай.▼
Дзякуючы Ганку (і ягонаму імавернаму суаўтару [[Ёзэф Лінда|Ёзэфу Лінду]]) спраўдзіліся чаканьні дзеячоў чэскага нацыянальнага адраджэньня — «знайшліся» помнікі старажытнага [[пісьменства]], якія не саступалі па даўнасьці і разнастайнасьці зьместу рускім і сэрбскім помнікам, і да таго ж утрымлівалі карціну гераічнай і дэмакратычнай мінуўшчыны Чэхіі, а таксама антынямецкія нападкі.
Радок 54 ⟶ 55:
Пераклаў на чэскую «[[Слова пра паход Ігаравы]]» (1821) з кансультацыямі Добраўскага і [[Аляксандар Шышкоў|Аляксандра Шышкова]]; пасьля выдаў і нямецкі пераклад «Слова», зь якім быў знаёмы [[Аляксандар Пушкін]]. Выдаў [[Рэймскае Эвангельле|Рэймскае]] (1846) і «[[Астрамірава Эвангельле|Астрамірава Эвангельлі]]» (1853). За публікацыю першага зь іх быў узнагароджаны крыжам [[Ордэн сьвятой Ганны|ордэна сьвятой Ганны]] ад [[Мікалай I (расейскі імпэратар)|расейскага цара Мікалая I]] і брыльянтавым пярсьцёнкам ад [[Фэрдынанд I Аўстрыйскі|аўстрыйскага імпэратара Фэрдынанда I]].
▲14 чэрвеня 1827 року Вацлаў Ганка, шукаючы на просьбу кёнігзбэрскага прафэсара Э.Г. Графа ў Праскім музэі слоўнікі зь нямецкімі [[глёса]]мі, наткнуўся на лацінскамоўны энцыкляпэдычны слоўнік «[[Mater Verborum]]» з упісанымі на ягоных старонках чэскімі глёсамі. Ён выдаў іх у альфабэтным парадку ў 1833 року як найістотнейшую крыніцу зьвестак пра старажытначэскую мову. Праведзены пазьней, ужо пасьля ягонай сьмерці [[Адольф Патэра|Адольфам Патэрам]] палеаграфічны аналіз паказаў, што большасьць чэскіх глёсаў сфабрыкаваныя з [[Лацінская мова|лацінскіх]]. Цяпер большасьць славістаў лічаць чэскія глёсы «[[Mater Verborum]]» маланадзейнай крыніцай.
Узімку 1848 стаў выкладчыкам (з 1849 — прафэсар) [[Славянскія мовы|славянскіх моваў]] у Праскім унівэрсытэце, дзе працаваў да скону.
Радок 65 ⟶ 64:
Адыграў значную ролю ў знаёмстве чэхаў з расейскай літаратурай, быў абраны сябрам-карэспандэнтам [[Пецярбурская Акадэмія навук|Пецярбурскай Акадэміі навук]].
Сканаў у [[Прага|Празе]] [[12 студзеня]] [[1861]], пахаваны на [[Вішаградзкія могілкі|Вішаградзкіх могілках]]
== Выкрыцьцё фальсыфікацыяў ==
Радок 105 ⟶ 104:
* «Dějiny české v kamenopisně vyvedených obrazech» (1824)
* «Krakováčky, aneb písně národní polské»
== Ушанаваньне памяці ==
Імя Вацлава Ганкі ўнесенае ў {{Артыкул у іншым разьдзеле|Семдзесят два імені чэскай гісторыі|сьпіс 72 выбітных асобаў Чэхіі|cs|Dvaasedmdesát jmen české historie}}.
На роднай хаце Вацлава Ганкі ў [[Горжыневес]]е ўсталяваная мэмарыяльная таблічка з выразам «Народы не паміраюць, пакуль жыве мова».
== Крыніцы і заўвагі ==
Радок 185 ⟶ 189:
[[Катэгорыя:Памерлі ў Празе]]
[[Катэгорыя:Пахаваныя ў Празе]]
[[cs:Václav Hanka]]
| |||