Вацлаў Ганка: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Commons |
крыніца — http://ru.wikipedia.org/wiki/Ганка,_Вацлав?oldid=48192931 |
||
Радок 28:
|Сайт =
}}
{{рэдагую|[[Удзельнік:Renessaince|<span style="text-shadow:grey 0.1em 0.1em 0.1em; class=texhtml">Renessaince</span>]]|16 верасьня 2012 году}}
[[Файл:Hořiněves - rodný dům Václava Hanky.jpg|thumb|right|180 px|Хата, дзе нарадзіўся Вацлаў Ганка]]
[[Файл:Vaclav Hanka grave Vysehrad Cemetery Prague.jpg|thumb|right|180 px|Месца пахаваньня Ганкі на [[Вішаградзкія могілкі|Вішаградзкіх могілках]]]]
Радок 39 ⟶ 40:
[[16 верасьня]] [[1817]] Ганка паведаміў, што знайшоў у вежы царквы ў [[Двур Кралёвэ над Лабай|Кёнігінгофе-ан-дэр-Эльбэ]] ({{Мова-be|Двор каралеўны над Лабай|скарочана}}) [[Краледворскі рукапіс|рукапіс багемскіх паэмаў]] XIII—XIV стагодзьдзяў, а ў наступным року — што атрымаў ад ананіма рукапіс, які быў названы «[[Зеленагорскі рукапіс|Зеленагорскім]]» пасьля таго, як была апублікаваная вэрсія пра выяўленьне яго ў Грунбэрскім замку ({{Мова-be|Зялёная гара|скарочана}}) каля [[Непамук]]у.
«Рукапісы каралеўскага двару і Зялёнай гары» ({{Мова-cs|Rukopisy Královédvorský a Zelenohorský}}) былі апублікаваныя ў 1818 року з паралельным перакладам на сучасную чэскую мову, а таксама зь нямецкім перакладам [[Вацлаў Алёіз Свобада|Свобады]]. Арыгіналы
Аднак яшчэ да публікацыі Добраўскі назваў урывак «Зеленагорскага рукапісу», вядомы як «Суд [[Лібушэ]]», відавочнай падробкай, хоць і паверыў у аўтэнтычнасьць «Краледворскага рукапісу». Не паверыў Ганку і другі ягоны настаўнік — [[славенец]] [[Ерней Копітар]]. Аднак усё маладое пакаленьне {{Артыкул у іншым разьдзеле|Абуджальнікі|чэскіх асьветнікаў|cs|Národní buditelé}} сустрэла «адкрыцьці» Ганкі з захапленьнем. Празь некалькі рокаў зьмяніў сваё меркаваньне й Добраўскі. Аднак сучасныя чэскія дасьледнікі лічаць «Зеленагорскі рукапіс» [[падробка]]й.
Дзякуючы Ганку (і ягонаму імавернаму суаўтару [[Ёзэф Лінда|Ёзэфу Лінду]]) спраўдзіліся чаканьні дзеячоў чэскага нацыянальнага адраджэньня — «знайшліся» помнікі старажытнага [[пісьменства]], якія не саступалі па даўнасьці і разнастайнасьці зьместу рускім і сэрбскім помнікам, і да таго ж утрымлівалі карціну гераічнай і дэмакратычнай мінуўшчыны Чэхіі, а таксама антынямецкія нападкі.
Беспрэцэдэнтна працягламу посьпеху фальсыфікацыяў спрыяла ня толькі ідэальная адпаведнасьць палітычным спадзяваньням чэскіх патрыётаў, але й літаратурны талент, высокія на той час слявістычная кваліфікацыя і тэхнічнае майстэрства Ганкі, які на паўстагодзьдзя апярэдзіў магчымасьці сучаснай яму навукі. Няўдалая спроба кампаніі па доказе падробленасьці рукапісаў, прадпрынятая аўстрыйскай паліцыяй і рэдактарам аўстрыйскай газэты нязадаўга да сьмерці аўтара (1860), здавалася, надоўга замацавала ягоную гістарычную перамогу: Ганка выйграў судовы працэс супраць аўстрыйцы Ку і сышоў у труну з аўрэолям мучаніка нацыянальнага адраджэньня.
=== Літаратурна-навуковая дзейнасьць ===
Вацлаў Ганка пісаў таксама вершы, склаў пяцітомнік фальклёру «Старажытныя паданьні» (1817—1826), выдаў «Кароткую гісторыю славянскіх народаў» (1818). Паводле прапанаванага [[Ёзэф Добраўскі|Язэпам Добраўскім]] пляну склаў «Чэскую граматыку» (1822) і «Польскую граматыку» (1839).
Узімку 1848 стаў выкладчыкам (з 1849 — прафэсар) [[Славянскія мовы|славянскіх моваў]] у Праскім унівэрсытэце, дзе працаваў да скону.
== Панславизм ==
Цягам амаль паўстагодзьдзя Ганка вёў актыўную працу па абмене інфармацыяй між славістамі розных краін. Збольшага дзякуючы ягоным высілкам Прага стала буйным цэнтрам славістыкі. У 1848 Вацлаў Ганка ўзяў удзел у [[Праскі славянскі кангрэс|Праскім славянскім кангрэсе]], а таксама іншых мірных падзеях [[Рэвалюцыя 1848—1849 гадоў у Аўстрыйскай імпэрыі|рэвалюцыі 1848—1849 рокаў]] з пазыцыяў [[панславізм]]у. Стаў заснавальнікам палітычнага таварыства «Slovanská Lípa» і быў абраны ў імпэрскі [[райхсрат]] у Вене, аднак адмовіўся ад гэтае пасады.
Адыграў значную ролю ў знаёмстве чэхаў з расейскай літаратурай, быў абраны сябрам-карэспандэнтам [[Пецярбурская Акадэмія навук|Пецярбурскай Акадэміі навук]].
▲Узімку 1848 стаў выкладчыкам (з 1849 — прафэсар) [[Славянскія мовы|славянскіх моваў]] у Праскім унівэрсытэце. У 1846 рэдагаваў [[Рэймскае Эвангельле]] і зрабіў яго даступным для простага народу, за што быў узнагароджаны крыжам [[Ордэн сьвятой Ганны|ордэна сьвятой Ганны]] ад [[Мікалай I (расейскі імпэратар)|расейскага цара Мікалая I]] і брыльянтавым пярсьцёнкам ад [[Фэрдынанд I Аўстрыйскі|аўстрыйскага імпэратара Фэрдынанда I]].
Сканаў у [[Прага|Празе]] [[12 студзеня]] [[1861]], пахаваны на [[Вішаградзкія могілкі|Вішаградзкіх могілках]].
== Працы ==
Радок 59 ⟶ 69:
=== Навуковыя выданьні ===
* «Starobyla Skiadani» (1817—1826, збор багемскага фальклёру ў 5 т.)
* ''Stará pověst o Strojmírovi a Griseldě''▼
* «Кароткая гісторыя славянскіх народаў» (1818)
* ''Sbírka nejdávnějších latinsko-českých slovníků''▼
* «Чэская граматыка» (1822)
* ''Přehled pramenů právních v Čechách''▼
* «Польская граматыка» (1839)
* ''Mluvnice čili soustava českého jazyka podle Josefa Dobrovského''▼
* частку Эвангельляў з [[Рэймскае Эвангельле|Рэймскага рукапісу]] (1846, [[глаголіца]]ю)
* ''Slovanská mluvověda''▼
* «[[Астрамірава Эвангельле]]» (1853)
* ''Petrohradská legenda o [[Сьвяты Вацлаў|svatém Václavu]]''▼
* ''České mince korunovační''▼
=== Пераклады ===
* «Krátká historie slovanských národů» (1818)
*
*
*
*
== Крыніцы і заўвагі ==
| |||