Вікіпэдыя

Статут Вялікага Княства Літоўскага 1529 году: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Jauhienij (гутаркі | унёсак)
34 504 праўкі
для "тагачаснай мовы" ёсьць адмысловы тэрмін
дапаўненьне, выява, стыль
Радок 1:
[[Файл:Statut Vialikaha Kniastva Litoŭskaha. Статут Вялікага Княства Літоўскага (1529).jpg|міні|Старонка з I Статуту. Замойскі сьпіс]]
'''Статут Вялікага Княства Літоўскага 1529 году''', '''''Першы статут Вялікага Княства Літоўскага''''' — звод законаў [[Фэўдалізм|фэўдальнага]] [[права]], помнік [[Беларуская пісьменнасьць|беларускай пісьменнасьці]], [[Беларуская мова|мовы]] і юрыдычнай думкі. Юрыдычна замацоўваў асновы грамадзкага і дзяржаўнага ладу, парадак адукацыі, склад і паўнамоцтвы дзяржаўных і судовых установаў.▼
 
▲'''Статут Вялікага Княства Літоўскага 1529 году''', '''''Першы статутСтатут Вялікага Княства Літоўскага''''' — звод законаў [[Фэўдалізм|фэўдальнага]] [[права]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], помнік [[Беларуская пісьменнасьць|беларускай пісьменнасьці]], [[Беларуская мова|мовы]] і юрыдычнай думкі. Юрыдычна замацоўваў асновы грамадзкага і дзяржаўнага ладу, парадак адукацыі, склад і паўнамоцтвы дзяржаўных і судовых установаў.
Складзены камісіяй пад кантролем [[Канцлер вялікі літоўскі|канцлера ВКЛ]] [[Альбэрт Гаштольд|Альбрэхта Гаштольда]], зацьверджаны і ўведзены ў дзеяньне [[29 верасьня]] [[1529 год]]у. Першапачаткова складаўся з 13 частак і 244 артыкулаў, на працягу 1-е паловы [[16 стагодзьдзе|XVI стагодзьдзя]] дапрацоўваўся.
 
Набыў сілу [[29 верасьня]] [[1529]]. Складаўся з 13 разьдзелаў і 244 артыкулаў. У выніку пазьнейшых дапаўненьняў колькасьць артыкулаў павялічылася да 283<ref>{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 631.</ref>.
Напісаны [[Старабеларуская мова|старабеларускай мовай]], быў перакладзены на [[Лацінская мова|лацінскую]] і [[Польская мова|польскую]].▼
 
Падрыхтоўка праводзілася ў 1-й пал. [[XVI стагодзьдзе|XVI ст.]] Першы праект зьяўвіўся яшчэ ў [[1522]]. Камісіяй складальнікаў (сярод якіх, імаверна, быў першадрукар і доктар права [[Францішак Скарына]]<ref>{{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 630.</ref>) кіраваў [[Канцлер вялікі літоўскі|канцлер]] [[Альбэрт Гаштольд]]. Асноўныя палажэньні абмяркоўваліся з [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікім князем]] [[Жыгімонт Стары|Жыгімонтам Старым]], які зацьвердзіў звод. Камісія адступіла ад сыстэмы кадыфікацыі, прынятай у [[рымскае права|рымскім праве]], і выпрацавалі сваю. Яна грунтавалася на новых прынцыпах: сувэрэннасьці дзяржавы (насуперак сярэднявечнаму касмапалітызму), адзінства права на прыярытэт пісанага права.
{{Накід:Гісторыя ВКЛ}}
Аснову Першага Статуту складае кадыфікацыя і сыстэматызацыя нормаў мясцовага звычаёвага права, пастановаў судовых і дзяржаўных установаў, [[Судзебнік Казімера|Судзебніка Казімера]] ([[1468]]), прывілеяў. Сярод адметнасьцяў — выпрацоўка сыстэмы і структуры разьмяшчэньня праўных нормаў у залежнасьці ад іхнага зьместу, улучэньне тыповых і абагульненых нормаў, дакладная рэдакцыя кожнага артыкула, увядзеньне новых праўных нормаў (з адлюстраваньнем тагачасных таварна-грашовых дачыненьняў), улучэньне нормы дзяржаўнага, адміністрацыйнага, грамадзянскага, сямейнага, крымінальнага, судова-працэсуальнага і іншых галінаў права.
Выданьне Першага Статуту вывела Вялікае Княства Літоўскае на адно зь першых месцаў у сьвеце ў разьвіцьці права і праўнай культуры. Разам з тым, гэты звод зрабіўся праўнай асновай для далейшага разьвіцьця заканадаўства.
 
▲Напісаны [[Старабеларуская мова|старабеларускай мовай]], быў перакладзеныперакладащся на [[Лацінская мова|лацінскую]] і [[Польская мова|польскую]].
 
== Крыніцы ==
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
* {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}
* {{Літаратура/ЭГБ|6-1}}
 
[[Катэгорыя:Статуты Вялікага Княства Літоўскага]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Статут_Вялікага_Княства_Літоўскага_1529_году»