Дударства: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
афармленьне, артаграфія |
|||
Радок 1:
[[Файл:Dudar.jpg|міні|200пкс|Беларускі дудар з дудой]]
'''Дуда́рства (дуда́рская трады́цыя)''' — сукупнасьць абрадаў, традыцыяў, дудароў і дудаў на [[Беларусь|Беларусі]]. Калі ў мінулым дударства было звычайным і ўваходзіла ў традыцыйную культуру Беларусі (а таксама сумежных земляў), і ў жывым выглядзе праіснавала да пачатку [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай
== Першааснова ==
{{Асноўны артыкул|Дуда}}
Першаасновай дударскай традыцыі на Беларусі зьяўялецца аўтэнтычны музычны інструмэнт беларусаў — [[дуда]]. Увогуле ж (у дударскай традыцыі), дуда не зусім музычны інструмэнт, такі як, напрыклад, цымбалы, ці скрыпка, бо яна настолькі шчыльна ўпісана ў рытуальную й абрадавую практыку дахрысціянскіх часоў, завязана на беларускім каляндары, на каляндарных сьвятах і сьвятах жыцьця (народзіны, вясельле,пахаваньні)- дуда ўзнікла ў самыя старажытныя часы і з’яўляецца ў пэўным сэнсе ''рэінкарнацыяй'' ахвярнай жывёлы—казы альбо казла, якую прыносілі ў ахвяру на [[Каляды]].<ref name="Kryuja">[http://kryuja.org/artykuly/interviju/bielaruskija_archietypy_duda.html Беларускія архетыпы — дуда] // Размова Анатоля Мяльгуя з Тодарам Кашкурэвічам — Kryuja centar etnakasmalogiji, [[2008]].</ref>▼
▲Увогуле ж (у дударскай традыцыі), дуда не зусім музычны інструмэнт, такі як, напрыклад, цымбалы, ці скрыпка, бо яна настолькі шчыльна ўпісана ў рытуальную й абрадавую практыку дахрысціянскіх часоў, завязана на беларускім каляндары, на каляндарных сьвятах і сьвятах жыцьця (народзіны, вясельле,пахаваньні)- дуда ўзнікла ў самыя старажытныя часы і з’яўляецца ў пэўным сэнсе ''рэінкарнацыяй'' ахвярнай жывёлы—казы альбо казла, якую прыносілі ў ахвяру на [[Каляды]].<ref name="Kryuja">[http://kryuja.org/artykuly/interviju/bielaruskija_archietypy_duda.html Беларускія архетыпы — дуда] // Размова Анатоля Мяльгуя з Тодарам Кашкурэвічам — Kryuja centar etnakasmalogiji, [[2008]].</ref>
==Этнагарфічныя сьведчаньні==
Радок 15 ⟶ 12:
===Аўтэнтычныя дудары===
* Квецька Сьцесь
* Хведар Стэсь<ref name="GP">[http://community.livejournal.com/dudarstva/3364.html#cutid1 Вяртаньне забытага сымбаля (размова з З. Сасноўскім)] // [[Гомельская праўда]], №126-127, 14.08.08</ref>
Радок 22 ⟶ 18:
==Дударства 100 гадоў таму==
Да сярэдзіны 20 стагодзьдзя беларуская дуда была самым распаўсюджаным інструмэнтам і актыўна выкарыстоўвалася ў беларускай народнай музыцы, падчас танцавальных вечарын, на кірмашах і розных сьвятах.<ref name="GP"/>
Радок 34 ⟶ 29:
==Адраджэньне традыцыі==
'''1990''' - закладзены пачатак дударскіх вечарынаў майстрамі Алесем Лосём і Тодарам Кашкурэвічам выступілі разам у Вільні на фэстывалі ''Skamble kankles''. Неўзабаве да гэтых дудароў далучыўся майстар Алесь Жура.А. Лось, Т. Кашкурэвіч і А. Жура пачалі зьбірацца й граць разам.<ref name="dudar">[http://dudar.info/ Афіцыйная старонка Дударскага Фэсту на Беларусі]</ref>
Радок 55 ⟶ 49:
'''2006''' - кіраўнік гурта [[Стары Ольса]] Зьміцер Сасноўскі вырашыў адрадзіць штогадовасьць ''Дударскага фэста'' і стаў яго прадзюсарам.<ref name="dudar"/>
'''2007'''
* беларускія гурты
* польскія гурты
* беларускія дудары
* замежныя дудары
Ладзіліся адмысловыя канцэрты (канцэртная заля ''Менск'', клюб ''Стэп'') й
'''2008''' - адбыўся штогадовы ''Дударскі Фэст 2008'', у якім прынялі ўдзел:<ref name="dudar"/>
Радок 86 ⟶ 80:
==Сучасны стан==
Сёньня ў Беларусі аўтэнтычных дудароў не засталося. Апошнія музыкі памёрлі 30–40 гадоў таму. Ад былой велічнай традыцыі застаўся толькі адзіны нотны запіс дудовага найгрыша. І гэта для тых, хто займаецца рэканструкцыяй традыцыі з’яўляецца сапраўднай трагедыяй.<ref name="Kryuja"/>
Радок 96 ⟶ 89:
* дударскі клуб.
З канца 80-х гадоў 20 стагодзьдзя ў Беларусі пашыраецца рух па
===Музычныя гурты===
Радок 110 ⟶ 103:
* [[Testamentum Terrae]]
* [[Tylos Labanoro]]
* [[Ветах (гурт)|Ветах]]▼
▲* [[Ветах]]
* [[Зьніч]]
* [[Кашлаты Вох]]
Радок 134 ⟶ 126:
==Дударства й творчасьць==
* мастак М. Філіповіч
* паэт
* зборнік В. Дуніна-Марцінкевіча
==Глядзіце таксама==
|