Мальтыйскі ордэн: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Danik Malec (гутаркі | унёсак) Няма апісаньня зьменаў |
Няма апісаньня зьменаў |
||
Радок 1:
[[File:Coat of arms of the Sovereign Military Order of Malta (variant).svg|thumb|герб Мальтыйскага ордэну]] '''Сувэрэнны рыцарскі Ордэн Гасьпітальераў сьвятога Яна Ерусалімскага, Родасу і Мальты''' ('''Мальтыйскі ордэн''', '''Гасьпітальеры''', '''Яаніты''') — [[Каталіцтва|каталіцкі]] духоўны рыцарскі ордэн.
==Гісторыя==
Супольнасць, якая потым зрабілася Мальтыйскім ордэнам, існавала ў Ерусаліме задоўга да афіцыйнага заснаваньня ордэну. Члены групы займаліся апякунствам хрысьціянскіх пілігрымаў, якія прыходзілі ў Сьвятую Зямлю, аказвалі ім мэдычную дапамогу.
Ордэн быў афіцыйна заснаваны ў пачатку 12 ст. пасьля [[Першы крыжовы паход|Першага крыжовага паходу]]. Ордэн працягваў апеквацца пілігрымамі і паступова браў на сабе таксама функцыі па іх ахове.
Зь цягам часу ордэн набыў выразна ваенны характар, меў некалькі крэпасьцяў у [[Сырыя|Сырыі]] і [[Палестына|Палестыне]] і граў вялікую ролю ў абароне заснаваных эўрапейцамі ў Палестыне хрысьціянскіх дзяржаваў ад мусульманаў. Ордэн валодаў вялікімі землямі на Ўсходзе і ў Заходняй Эўропе.
У [[1291]] годзе Ордэн быў выціснуты туркамі зь [[Ерусалім]]у, але замацаваўся на астравах [[Кіпр]] і [[Родас]].
[[File:Malteser Rettungsdienst.jpg|thumb|Мальтыйская выратавальная служба ў [[Нямеччына|Нямеччыне]]]]У [[1530]] годзе атрымаў у падарунак ад імпэратара [[Сьвятая Рымская імпэрыя|Сьвятое Рымскае Імпэрыі]] востраў [[Мальта|Мальту]] (адтуль і сёньняшняя назва), яго рыцары-крыжакі абаранялі [[Міжземнае мора]] ад турак.
У час [[Вялікая француская рэвалюцыя|Вялікай Францускай рэвалюцыі]] мальтыйцы страцілі [[Мальта|Мальту]]. Спачатку выспу захапіў [[Напалеон]], потым ангельцы. Гэта скарыстаў расейскі імпэратар [[Павал I]]. Ён запрасіў рыцараў у Расею і заключыў зь імі хаўрус супраць турак і французаў.
===Сучаснасьць===
На сёньняшні час ордэн месьціцца ў [[Рым]]е і актыўна займаецца дабрачыннай дзейнасьцю. У шэрагу краінаў пад эгідай Мальтыйскага ордэну існуюць валянтэрскія арганізацыі, якія аказваюць мэдычную дапамогу, займаюцца дапамогай пацярпелым ад прыродных катаклізмаў, дапамогай бяздомным, арганізацыяй гуманітарнай дапамогі ў разьвіваючыяся краіны і інш. (напрыклад, Мальтыйскія службы дапамогі ў [[Нямеччына|Нямеччыне]] і [[Аўстрыя|Аўстрыі]]).
Мальтыйскі ордэн устанавіў дыпляматычныя дачыненьні з больш як 100 краінамі сьвету і мае сваіх прадстаўнікоў у Сусьветнай арганізацыі аховы здароўя і [[Рада Эўропы|Радзе Эўропы]]. З [[1994]] году мае статус сталага наглядальніка ў [[ААН|Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў]]. Ордэн выпускае ўласныя паштовыя маркі і манэты.
[[4 красавіка]] [[2008]] году вялікім магістрам Ордэна абраны [[Мэт'ю Фэстынг]].
[[Файл:Zygmunt Karol Radziwiłł.JPG|thumb|100px|Жыгімонт Караль Радзівіл]]
==Мальтыйскі ордэн у Беларусі==
===17-18 стагодзьдзі===
На тэрыторыі Беларусі Мальтыйскі ордэн існаваў на працягу больш за 200 гадоў.<ref name=interfax>http://www.interfax.by/article/43153</ref>
Заснавальнікамі ордэнскіх структураў на Беларусі былі [[Мікалай Крыштоф Радзівіл «Сіротка»]] і ягоны сын [[Жыгімонт Караль Радзівіл]]. Жыгімонт Караль пазнаёміўся з ордэнам падчас вучобы ў [[Балёньня|Балёньні]] і ўступіў у ягоныя шэрагі ў [[1612]] г.
У [[1616]] г. Мікалай Радзівіл заснаваў камандаторыю ордэна ў [[Сталовічы|Сталовічах]], на чале якой стаў Жыгімонт Караль.
[[Файл:Stałavičy. Сталавічы (16.08.2009).jpg|thumb|left|Былы касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцела ў [[Сталовічы|Сталовічах]] - у мінулым адзіная царква Мальтыйскага ордэну на тэрыторыі Беларусі]] У [[1740]]-46 гг. у Сталовічах быў пабудаваны касьцёл сьвятога Яна Хрысьціцеля, які зрабіўся галоўным касьцёлам мальтыйскіх рыцараў у Беларусі.
У [[1817]] годзе пасьля далучэньня да [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] дзейнасьць Мальтыйскага ордэну на тэрыторыі Беларусі спынілася.
===Сучаснасьць===
З канцу [[20 стагодзьдзе|20 стагодзьдзя]] Мальтыйскі ордэн аказваў дабрачынную дапамогу Беларусі па розных кірунках.
У [[1996]] г. паміж Беларусьсю і Мальтыйскім ордэнам былі ўсталяваныя дыпляматычныя стасункі <ref name=interfax/>.
==Зноскі==
<references/>
==Вонкавыя спасылкі==
* [http://www.orderofmalta.int/?lang=en Афіцыйны сайт Мальтыйскага ордэну]
{{commonscat|Sovereign Military Order of Malta}}
[[Катэгорыя:Рыцарскія ордэны]]
|