Артышок: розьніца паміж вэрсіямі

'''Артышок''' (''Cynara''), [[Род (біялёгія)|род]] кветкавых [[расьліна|расьлін]] [[сямейства астравых]]. Каля 12 [[від]]аў. Пашыраны ў [[Міжземнамор'e|Міжземнамор’і]] і на [[Канарскія выспы|Канарскіх астравах]]. У культуры два блізкія віды — Артышок кардон, або гішпанскі (''C. Cardunculus''), і сапраўдны, або калючы (''C. Scolymus''). Як харчовыя, кармавыя і дэкаратыўныя расьліны вырошчваюць у [[Паўднёвая Эўропа|Паўднёвай Эўропе]], на поўдні [[Расея|Расеі]], ва [[Украіна|Ўкраіне]]. Галоўныя сучасныя вытворцы — [[Францыя]], [[Італія]], [[Гішпанія]].

Шматгадовыя травяністыя расьліны. [[Сьцябло]] галінастае, прамое, вышыня 0,5—1 м. Лісьце буйное, лапасьцёвае або перыстарасьсечанае. Трубчастыя фіялетавыя, сінія або белыя кветкі сабраны ў буйны [[кошык]] дыяметрам да 10 см. Сакавітыя нераскрытыя кошыкі зь мясісітым кветаложам (маюць да 4% бялку, 7—15% [[вуглявод]]аў (да 12% цукру), 3—11% [[вітамін]]у С, 0,4 мг% [[каратын]]у, вітаміны В1 (0,18 мг %) і В2, С — 5 мг %, [[правітамін А]], [[інулін]], мінэральныя і араматычныя рэчывы, 0,74 % клятчаткі, да 80% вады), ачышчаныя чаранкі, галоўныя жылкі лісьця і карані спажываюць вараныя і кансэрваваныя (далікатэсная [[страва]]). Сырыя артышокі (перад ужываньнем абдаюць кіпенем) выкарыстоўваюць у [[салата]]ахх. [[Суквецьце|Суквецьці]] артышока зрэзваюць да поўнага іх раскрыцьця. Пасля адварваньня ў салёнай вадзе іх можна есьці з [[алея]]й або [[соўс]]ам або падсмажваць у топленым або сьметанковым масьле і пасыпаць [[сухар]]амі або [[зеляніна]]й. Выкарыстоўваюць таксама артышокі для прыгатаваньня розных соўсаў.