Апэрацыйная сыстэма: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
The-verver (гутаркі | унёсак) д →Unix і Unix-падобныя апэрацыйныя сыстэмы: linking |
The-verver (гутаркі | унёсак) д выпраўленьне спасылак, артаграфія |
||
Радок 1:
[[Файл:Operating system placement-be-tarask.svg|thumb|275px|
'''Апэрацыйная сыстэма''' — [[праграмнае забесьпячэньне]], адказнае за кантроль і кіраваньне кампутарным абсталяваньнем і падставовыя сыстэмныя апэрацыі.
Радок 6:
=== Microsoft Windows ===
[[Microsoft Windows]] — сямейства
Пачынаючы з Windows XP , усе сучасныя вэрсіі зробленыя на
Windows таксама выкарыстоўваецца на сэрвэрах, якія падтрымліваюць такія прыкладаньні, як вэб-сэрвэры і сэрвэры базаў
=== Unix і Unix-падобныя апэрацыйныя сыстэмы ===
Кен Томпсан напісаў мову праграмаваньня B, галоўным чынам, на
Назва «UNIX» зьяўляецца гандлёвай маркай The Open Group. Для абазначэньня доўгага шэрагу апэрацыйных сыстэмаў, якія падобныя на арыгінальны Unix, але ня маюць ліцэнзіі The Open Group, ужываецца назва «Unix-падобныя».
Некаторыя варыянты Unix, такія як HP-UX ад Hewlett-Packard і AIX ад [[IBM]], прызначаныя для выкарыстаньня толькі на абсталяваньні вытворцы. Іншыя, такія як Solaris ад [[Sun Microsystems]], могуць працаваць на розных тыпах апаратных плятформаў, уключаючы x86 сэрвэры і ПК. Сучасная АС Mac OS X ад Apple мае гібрыднае ядро на
Сумяшчальнасьць Unix дасягаецца шляхам падтрымкі стандартаў POSIX. Стандарты POSIX могуць быць ужытыя да любой апэрацыйнай сыстэмы, хаця пачаткова былі
==== BSD і нашчадкі ====
Падгрупу сям’і Unix утварае сямейства Berkeley Software Distribution, якое ўключае [[FreeBSD]], [[NetBSD]] і [[OpenBSD]]. Гэтыя апэрацыйныя сыстэмы найбольш часта сустракаюцца на вэб-сэрвэрах, хоць яны могуць таксама працаваць у якасьці апэрацыйнай сыстэмы пэрсанальнага кампутара.
[[Інтэрнэт]] шмат у чым
BSD мае свае карані ў Unix. У 1974 годзе Каліфарнійскі ўнівэрсытэт у Бэрклі
==== Mac OS X ====
[[Mac OS X]] — гэта лінія часткова прыватнаўласьніцкіх графічных апэрацыйных сыстэмаў, якія распрацоўвае, прасоўвае і прадае карпарацыя [[Apple
Упершыню апэрацыйная сыстэма была выпушчаная ў 1999 годзе як Mac OS X Server 1.0, затым зьявілася арыентаваная на пэрсанальны кампутар вэрсія (Mac OS X 10.0) у сакавіку 2001 г.
Радок 38:
==== Plan 9 ====
У свой час
=== Linux і GNU ===
[[Linux]] — агульная назва UNIX-падобных апэрацыйных сыстэмаў, якія могуць быць выкарыстаны на шырокім шэрагу
[[Праект GNU]] — гэта масавае супрацоўніцтва праграмістаў, якія імкнуцца стварыць абсалютна свабодную і адкрытую апэрацыйную сыстэму, якая была б падобная на Unix, але мела цалкам арыгінальны выточны код. Праект быў распачаты ў 1983 годзе [[Рычард Столман|Рычардам Столманам]], і адказны за многія часткі большасьці варыянтаў Linux. Па гэтай прычыне, Linux часта называюць GNU/Linux.
Радок 56:
Старыя апэрацыйныя сыстэмы, якія да гэтага часу выкарыстоўваюцца на нішавых рынках, ўключаюць [[OS/2]] ад IBM і Microsoft; [[Mac OS]], папярэднік сучаснай Mac OS X; [[BeOS]]; [[XTS-300]]. Некаторыя зь іх, перш за ўсё [[RISC OS]], [[MorphOS]] і [[AmigaOS 4]] працягваюць разьвівацца як вузкія плятформы для суполак энтузіястаў і спэцыялізаваных прыкладаньняў. [[OpenVMS]], першапачаткова ад [[Digital Equipment Corporation|DEC]], да гэтага часу ў стадыі актыўнай распрацоўкі ў Hewlett-Packard.
Некаторая колькасьць іншых апэрацыйных сыстэмаў выкарыстоўваюцца амаль выключна ў акадэмічным асяродзьдзі, пры выкладаньні апэрацыйных сыстэмаў, і для дасьледаваньняў канцэпцыяў разьвіцьця апэрацыйных сыстэмаў. Тыповым прыкладам сыстэмы, якая выконвае абедзьве ролі, зьяўляецца [[Minix|MINIX]], у той час як, напрыклад, [[Singularity]] выкарыстоўваецца выключна для навуковых дасьледаваньняў.
== Кампанэнты ==
Радок 64:
=== Інтэрфэйс карыстальніка ===
Кожны кампутар, які атрымлівае нейкія запыты ад чалавека, павінен мець [[інтэрфэйс карыстальніка]], які дазваляе чалавеку ўзаемадзейнічаць з кампутарам. У той час як такія прылады, як [[клявіятура]], [[кампутарная мыш]] і [[сэнсарны экран]], складаюць
Дзьвюма самымі распаўсюджанымі формамі інтэрфэйсу карыстальніка гістарычна зьяўляюцца інтэрфэйс загаднага радка, дзе загады кампутару трэба набіраць радок за радком, і графічны інтэрфэйс карыстальніка, дзе прысутнічае візуальнае асяродзьдзе (часьцей за ўсё з вокнаў, кнопак і значкоў).
Радок 72:
Большасьць сучасных кампутарных сыстэмаў падтрымліваюць графічны інтэрфэйс карыстальніка ({{lang-en|GUI}}, ад ''Graphical User Interface''), і звычайна ўключаюць яго. У некаторых апэрацыйных сыстэмах, такіх як Microsoft Windows і Mac OS , GUI убудаваны ў ядро. Іншыя апэрацыйныя сыстэмы маюць модульную канструкцыю, аддзяляючы графічную падсыстэму ад ядра АС. GNU/Linux і Mac OS X пабудаваны такім чынам.
Многія апэрацыйныя сыстэмы дазваляюць карыстальніку ўсталяваць або ствараць любы карыстальніцкі інтэрфэйс у адпаведнасьці зь іх пажаданьнямі. X Window System ў спалучэньні з GNOME ці KDE звычайна сустракаюцца на большасьці Unix і Unix-падобных (BSD, GNU/Linux, Solaris) сыстэмах. Шэраг заменаў абалонкі Windows, якія прапануюць альтэрнатывы ўбудаванай абалонцы, былі выпушчаныя, але ўбудаваная абалонка ня можа быць аддзеленай ад Windows. Існуюць шматлікія варыянты графічнага інтэрфэйсу для Unix і Unix-падобных АС, большасьць зь іх — вытворныя ад X11 (X Window System).
Графічныя інтэрфэйсы карыстальніка зьмянюцца зь цягам часу. Напрыклад, Windows зьмяняла свой карыстальніцкі інтэрфэйс амаль кожны раз, калі выходзіла новая вэрсія АС, а графічны інтэрфэйс Mac OS рэзка зьмяніўся са зьяўленьнем Mac OS X ў 1999 годзе.
Радок 78:
=== Ядро ===
Ядро злучае прыкладное праграмнае забесьпячэньне і
З дапамогай мікрапраграмаў у пастаяннай памяці прыстасаваньняў ({{lang-en|firmware}}) і драйвераў прыладаў ({{lang-en|device drivers}}), апэрацыйная сыстэма забясьпечвае базавы ўзровень кантролю над апаратнай часткай кампутара. Функцыі апэрацыйнай сыстэмы звычайна ўключаюць: вылучэньне памяці для праграмаў, кіраваньне доступам праграмаў да апаратных рэсурсаў, арганізацыю
==== Выкананьне праграмы ====
Апэрацыйная сыстэма забясьпечвае набор паслугаў, якія спрашчаюць распрацоўку прыкладаньняў. Выкананьне праграмы прадугледжвае стварэньне апэрацыйнай сыстэмай працэсу. Ядро стварае працэс, вылучае яму памяць і іншыя рэсурсы, задае прыярытэт (у шматзадачных сыстэмах), загружае праграмны код у памяць
==== Перарываньні ====
Перарываньні маюць для апэрацыйнай сыстэмы вырашальнае значэньне, паколькі яны прадстаўляюць эфэктыўны спосаб рэагаваць на асяродзьдзе і ўзаемадзейнічаць зь ім з боку апэрацыйнай сыстэмы. Альтэрнатыўны падыход, калі
Большасьць сучасных працэсараў прадстаўляе сродкі падтрымкі праграмаваньня з выкарыстаньнем перарываньняў. Па ўзьнікненьні перарываньня апаратная частка кампутара аўтаматычна прыпыняе усе праграмы, якія ў гэты момант працуюць, захоўвае свой статус, і запускае код, раней зьвязаных зь перарываньнем. У сучасных апэрацыйных сыстэмах перарываньні апрацоўвае ядро апэрацыйнай сыстэмы. Перарываньні могуць паступаць яд апаратнай часткі кампутара, так і ад запушчаных праграмаў.
|