Прэтарыянская гвардыя: розьніца паміж вэрсіямі

Прэтарыянцы - «[[гвардыя|ґвардыя]]» рымскіх цэзараў, якая разьвілася з адборнага атраду (ablecti) саюзьнікаў, які служыў ў рэспубліканскі пэрыяд для аховы галоўнакамандуючага й яго [[Прэторый|Прэторыя]], адкуль і назва -''cohorspraetoria''. [[Сцыпіён Афрыканскі]] арґанізаваў, пад тым жа імем, ахову з рымскіх коньнікаў. Штаб, канцылярыя й ўся бліжэйшая сьвіта палкаводца або кіраўніка вобласьці ([[квэстар]], пісцы, [[Легат (Старажытны Рым)|леґаты]], [[трыбун]]ы, [[прэфэкт]] і перакладчыкі,[[герольд|ґерольд]]ы, [[кур'ер]]ы, нарэшце знаёмыя ды сябры -''comites'') складалі яго'' cohors praetoria''. Для аховы парадку ў Італіі [[Аўгуст, ГайГаюс ЮлійЮліюс Цэзар АктавіянАўгустус|АктавіянАктавіянус АўгустАўгустус]] стварыў 9 прэтарыянскіяпрэтарыянскіх [[кагорта|каґортыкаґортаў]], па 1000 чалавек кожная. Па-за службы прэтарыянцы насілі грамадзянскую вопратку (''cob.Togalae''). Тры каґорты былі разьмешчаны на пастой у грамадзян у Рыме, астатнія - у іншых частках Італіі. Разам з ґвардзейскай кавалерыяй (''equites praetoriani''), яны складалі ядро ​​узброеных сіл імпэрыі, якая яшчэ зараджалася. Аж да праўленьня [[СэптыміўсСэптыміюс Сэвэрус|СэптыміўсаСэптыміюса Сэвэруса]] у ґвардыю залічалі толькі ураджэнцаў Італіі. Ўзмоцненае дараваньне, ганаровае становішча ды 16-гадовы тэрмін службы (замест 20-гадовага простых леґіянераў) складалі прывілегіі ґвардыі. Пасьля гарадская паліцыя (''cohortes urbanae'') зьлілася з ґвардыяй ў адзін корпус, які быў падзелены на 14 [[кагорта|каґорт]]. Прэтарыянцы падпарадкоўваліся асабнаму прэфэкту -' praefectus praetorio'' ([[прэфэкт Прэторыя]]). Прэфэкт часоў імпэратара Тыбэрыя - [[Люцыюс Эліюс Сэянус|Сэянус]], засяродзіў усю ґвардыю ў Рыме, пабудаваўшы для яе адмысловы ляґер - [[castra praetoria]]. З-за таго, што прэтарыянцы былі замяшаныя ўва ўсіх замовах ды мецяжу імпэрыі, арґанізацыя іх неаднаразова падвяргалася зьменам (напрыклад пры [[Аўлюс Вітэліюс Гэрманікус]]).