Павал Баброўскі: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д →Жыцьцяпіс: вікілінкі |
дапаўненьне |
||
Радок 3:
|арыгінальнае імя =
|пэрыяд жыцьця = {{Нарадзіўся|2|4|1832|0|1}} — {{Памёр|16|2|1905}}
|месца нараджэньня = {{Сьцяг Расейскай імпэрыі}} Вака ля [[Вільня|Вільні
|месца сьмерці = {{Сьцяг Расейскай імпэрыі}} [[Пецярбург]]
|партрэт = [[Файл:No male portrait be.svg|200пкс]]
|подпіс =
Радок 15:
|частка =
|бітвы = [[Крымская вайна]]
|узнагароды = {{Блёк узнагародаў|{{Ордэн сьвятога Станіслава}}|{{Ордэн Сьвятой Ганны}}|{{Ордэн Сьвятога Ўладзімера}}|{{Ордэн Белага Арла}}|{{Ордэн Сьвятога Аляксандра Неўскага}}}}
|сувязі =
|у адстаўцы =
}}
{{Цёзкі|Баброўскі}}
'''Па́вал Во́сіпавіч Бабро́ўскі''' ({{Дата ў старым стылі|[[2 красавіка]]|[[1832]]|[[21 сакавіка]]}}, маёнтак Вака ля [[Вільня|Вільні]] — {{Дата ў старым стылі|[[16 лютага]]|[[1905]]|[[3 лютага]]}}, [[Пецярбург]]) — расейскі генэрал, юрыст, гісторык, этнограф. Пляменьнік [[Міхаіл Баброўскі|Міхаіла Баброўскага]].
== Жыцьцяпіс ==
Нарадзіўся ў 1832 року ва ўніяцкай<ref name="rbudni9475_5">{{Артыкул
| аўтар = Наталля Пракаповіч.
| загаловак = Генерал-навуковец з Абруба
| арыгінал =
| спасылка =
| мова =
| адказны =
| аўтар выданьня =
| выданьне = [[Раённыя будні]]
| тып =
| месца =
| выдавецтва =
| год = 11 красавіка 2012
| выпуск =
| том =
| нумар = 29 (9475)
| старонкі = 5
| isbn =
| issn =
}}</ref> сям’і прафэсара [[Віленскі ўнівэрсытэт|Віленскага ўнівэрсытэта]], доктара філязофіі і магістра права Восіпа Кірылавіча Баброўскага, і Марыі Паўлаўны (у дзявоцтве Кунаховіч) з-пад [[Дарагічын]]у. Бацька неўзабаве памёр, і маці вымушаная была закласьці маёнтак і з двума сынамі пераехала ў вёску [[Абруб (Пружанскі раён)|Абруб]] каля Стараволі. Пачатковую адукацыю Павал атрымаў пад кіраўніцтвам свайго дзядзькі [[Міхаіл Баброўскі|Міхаіла Баброўскага]], які на той час быў сьвятаром у парафіі шарашоўскай [[Прачысьценская царква (Шарашоў)|Прачысьценскай царквы]].
У 1842 року малады Павал паступіў у [[Пружанская дваранская вучэльня|Пружанскую дваранскую вучэльню]], аднак ня здолеў скончыць яе праз фінансавыя цяжкасьці і працягнуў навучаньне ў [[Полацкі кадэцкі корпус|Полацкім кадэцкім корпусе]] ([[1844]]—[[1849]]), атрымаўшы на гэтыя мэты фінансавую дапамогу ад дваранскага апякунскага камітэту Гарадзенскай губэрні. Яшчэ праз два рокі Баброўскі скончыў [[Канстантынаўская артылерыйская вучэльня|Дваранскі корпус]], атрымаўшы чын паручыка, і [[7 жніўня]] [[1851]] ў чыне [[прапаршчык]]а прызначаны на службу ў [[Літоўскі лейб-гвардыі полк|ляйб-гвардыі Літоўскі полк]].
[[7 жніўня]] [[1851]] ў чыне [[прапаршчык]]а прызначаны на службу ў [[Літоўскі лейб-гвардыі полк|ляйб-гвардыі Літоўскі полк]]. Удзельнічаў у [[Крымская вайна|кампаніі 1853—1854]] на Дунайскім тэатры. У [[1857]] скончыў курс у [[Акадэмія Генэральнага штабу (Расейская імпэрыя)|Мікалаеўскай акадэміі Генэральнага штабу]], узначальваў юнкерскія вайсковыя вучэльні. У 1859—1875 служыў на пасадах у Генэральным штабе. У 1864 атрымаў званьне палкоўніка, 17 красавіка 1870 — генэрал-маёра. У 1871 року ўзнагароджаны [[Ордэн Сьвятога Станіслава|ордэнам сьв. Станіслава]] 1-й ступені. У 1875 быў прызначаны начальнікам [[Аляксандраўская вайскова-юрыдычная акадэмія|Вайскова-юрыдычнай акадэміі]] і ўзнагароджаны [[Ордэн Сьвятой Ганны|ордэнам сьв. Ганны]] 1-й ступені. У 1878 правёў рэформу акадэміі з мэтай пераўтварэньня яе ў сучасную навукова-адукацыйную ўстанову; узнагароджаны [[Ордэн Сьвятога Ўладзімера|ордэнам сьв. Уладзімера]] 2-й ступені. 30 жніўня 1881 атрымаў чын генэрал-лейтэнанта; у 1885 ўганараваны [[Ордэн Белага Арла|ордэнам Белага Арла]]. У [[1897]] ў чыне [[Генэрал ад інфантэрыі|генэрала ад інфантэрыі]] быў прызначаны сэнатарам і прысутнічаў у судовым дэпартамэнце [[Сэнат Расейскай імпэрыі|Сэнату]] да самай сьмерці.▼
Удзельнічаў у [[Крымская вайна|кампаніі 1853—1854]] на Дунайскім тэатры, быў адзначаны некалькімі ўзнагародамі. У [[1857]] скончыў курс у [[Акадэмія Генэральнага штабу (Расейская імпэрыя)|Мікалаеўскай акадэміі Генэральнага штабу]] ў Пецярбургу, узначальваў юнкерскія вайсковыя вучэльні. У 1859—1875 служыў на пасадах у Генэральным штабе, зь ягоным удзелам у гэты пэрыяд былі адчыненыя 24 вайсковыя вучэльні. У 1864 атрымаў званьне палкоўніка, 17 красавіка 1870 — генэрал-маёра. У 1871 року ўзнагароджаны [[Ордэн Сьвятога Станіслава|ордэнам сьв. Станіслава]] 1-й ступені.
▲
Чалец-супрацоўнік [[Расейскае геаграфічнае таварыства|Расейскага геаграфічнага таварыства]], ганаровы чалец Вайскова-юрыдычнай акадэміі.
У апошнія рокі жыцьця моцна хварэў. Памёр 16 лютага 1905 року ў Пецярбургу. Пахаваны ў маёнтку Макулі [[Ковенская губэрня|Ковенскай губэрні]].
== Навуковая дзейнасьць ==
{| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 5em; font-size: 85%; background:#99CCFF; color:black; width:23em; max-width: 45%;" cellspacing="5"
З 1859 року рэдактар грунтоўнага дасьледаваньня па гісторыі Гарадзеншчыны і Беласточчыны «Матэрыялы для геаграфіі і статыстыкі Расеі, сабраныя афіцэрамі Генэральнага штабу. Гарадзенская губэрня» (ч. 1-2 і дадаткі ў 2-м т., СПб., 1863). У працы пададзены зьвесткі па гаспадарцы, этнаграфіі, асьвеце, пра гарады і мястэчкі губэрні.▼
| style="text-align: left;" |
Каб пераканацца, да якога племені належаць жыхары пэўнай краіны, самым дакладным і практычным спосабам зьяўляецца найперш мова, а за ёй і іншыя жыцьцёвыя зьявы, таму што мова — гэта як родавы герб, пакінуты чалавеку яго продкамі, яго карэнным племенем, гэта люстэрка, у якім найвыразьней адбіваецца маральны характар і нават уся гісторыя народу, мова жыве разам з народам, разам зь ім разьвіваецца і памірае….
|-
| style="text-align: left;" | '''Павал Баброўскі'''<ref name="rbudni9475_5" />.
|}
▲З 1859 року рэдактар грунтоўнага дасьледаваньня па гісторыі Гарадзеншчыны і Беласточчыны «Матэрыялы для геаграфіі і статыстыкі Расеі, сабраныя афіцэрамі Генэральнага штабу. Гарадзенская губэрня» (ч. 1-2 і дадаткі ў 2-м т., СПб., 1863). У працы пададзены зьвесткі па гаспадарцы, этнаграфіі, асьвеце, пра гарады і мястэчкі губэрні. Адразу па яе выхадзе Баброўскі быў прызнаны навуковымі коламі як сур’ёзны дасьледнік і прыняты ў склад сябраў-карэспандэнтаў [[Расейскае геаграфічнае таварыства|Расейскага геаграфічнага таварыства]]. Аляксандар II узнагародзіў за гэтую працу Паўла Баброўскага [[Ордэн Сьвятога Ўладзімера|ордэнам Сьвятога Ўладзімера]] 4-й ступені.
Аўтар дасьледаваньняў «Ваеннае права ў Расеі пры Пятры Вялікім» (СПб., 1882—1898) і гісторыі палкоў ляйб-Эрыванскага (Бутырскага) і Праабражэнскага (у 11 т.), шэрагу іншых працаў па ваенным праве, ваеннай статыстыцы і гісторыі. Браў актыўны ўдзел у пэрыядычнай вайсковай і гістарычнай літаратуры і зьмясьціў шэраг артыкулаў у «Военном сборнике», «Русском инвалиде» і «Русской старине».
Аўтар гісторыка-краязнаўчых нарысаў пра Гародню, Слонім, Зэльву і інш.
Добра ведаў беларускую мову, захапляўся гісторыяй роднага краю і ўніяцкай царквы (у 1839 сям’я перайшла ў [[праваслаўе]]).
Агулам напісаў больш за 100 прац па гісторыі, правазнаўстве, археаграфіі, геаграфіі, біялёгіі, пэдагогіцы, этнаграфіі, статыстыцы, эканоміцы, краязнаўстве. Архіў Паўла Баброўскага захоўваецца ў Дзяржаўнай публічнай бібліятэцы імя Салтыкова-Шчадрына ў Санкт-Пецярбургу.▼
== Узнагароды ==
▲Архіў Паўла Баброўскага захоўваецца ў Дзяржаўнай публічнай бібліятэцы імя Салтыкова-Шчадрына ў Санкт-Пецярбургу.
* [[Ордэн Сьвятога Станіслава]] I ступені (1871)
* [[Ордэн Сьвятой Ганны]] I ступені (1875)
* [[Ордэн Сьвятога Ўладзімера]] II ступені (1878)
* [[Ордэн Белага Арла]] (1885)
* [[Ордэн Сьвятога Аляксандра Неўскага]] (1896)
* Залаты мэдаль імя графа Талстоя [[Пецярбурская акадэмія навук|Пецярбурскай акадэміі навук]]
== Бібліяграфія ==
Радок 74 ⟶ 115:
* [http://runivers.ru/lib/book4639/ История Лейб-гвардии Преображенского полка. Т. 1—2 (в 4-х книгах)]. СПб., 1900—1904
* [http://runivers.ru/lib/book4706/ История Лейб-гвардии Уланского Её Величества полка. Т. 1—2 (в 4-х книгах)]. СПб., 1903
== Сям’я ==
Жонка — Марыя Васільеўна (у дзявоцтве Панцялеева). Мелі шасьцёра дзяцей, у тым ліку трох сыноў (Сяргея, Міхаіла і Васіля), якія таксама сталі вайскоўцамі. Аднак з дачок, Яўгенія, стала мастачкай.
== Крыніцы і заўвагі ==
{{Зноскі}}
== Літаратура ==
Радок 134 ⟶ 181:
|год = 2003
|старонкі = 16
}}
* {{Артыкул
| аўтар = Наталля Пракаповіч.
| загаловак = Генерал-навуковец з Абруба
| арыгінал =
| спасылка =
| мова =
| адказны =
| аўтар выданьня =
| выданьне = [[Раённыя будні]]
| тып =
| месца =
| выдавецтва =
| год = 11 красавіка 2012
| выпуск =
| том =
| нумар = 29 (9475)
| старонкі =
| isbn =
| issn =
}}
* {{Кніга
| |||