Вуха: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Dymitr (гутаркі | унёсак)
дапаўненьне крыніца — http://ru.wikipedia.org/wiki/Ухо?oldid=42923814
Dymitr (гутаркі | унёсак)
д дапаўненьне, стыль
Радок 1:
[[Файл:Ear-anatomy.svg|міні|200пкс|справа|Анатомія вуха: <br />'''Вонкавае вуха:'''<br />1. Скура<br />2. [[Вонкавы слыхавы праход|Слухавы канал]] <br />3. [[Вушніца]] <br />'''Сярэдняе вуха:'''<br />4. [[Бубенная балонка]] <br />5. {{Падказка|Авальнае вакно|Адтуліна ў чэрапе, закрытая тонкім пластам тканіны}}<br />6. [[Малаточак (анатомія)|Малаточак]]<br />7. [[Кавадла (анатомія)|Кавадла]] <br />8. [[страмяно (анатомія)|Страмяно]] <br />'''Унутранае вуха:'''<br />9. [[Паўкружныя каналы]] <br />10. [[Скрутак (унутранае вуха)|Скрутак]] <br />11. Нэрвы <br />12. {{Падказка|[[Эўстахава труба]]|Трубка, запоўненая паветрам і злучаная з глоткай.}}]]
[[Файл:Ear-anatomy.svg|міні|Анатомія вуха]]
'''Вуха''' — складаны вэстыбулярны-слыхавы орган, які выконвае дзьве функцыі: успрымае [[гук]]авыя імпульсы і адказвае за палажэньне цела ў прасторы і здольнасьць утрымоўваць раўнавагу. Гэта парны орган, які месьціцца ў [[Скроневая костка|скроневых костках]] [[чэрап]]у, абмяжоўваючыся звонку [[вушніца]]мі.
 
Радок 22:
=== Сярэдняе вуха ===
{{Асноўны артыкул|Сярэдняе вуха}}
Асноўнай часткай [[сярэдняе вуха|сярэдняга вуха]] зьяўляецца бубенная паражніна — невялікая прастора аб’ёмам каля 1 см³, якая знаходзіцца ў [[скроневая костка|скроневай костке]]. Тут знаходзяцца тры слыхавыя костачкі: малаточак, кавадла й стрэмечкастрамяно — яны перадаюць гукавыя ваганьні з вонкавага вуха ва [[унутранае вуха|ўнутранае]], адначасова узмацняючы іх.
 
Слыхавыя костачкі, як самыя маленькія фрагмэнты [[шкілет]]а чалавека, якія ўяўляюць ланцужок, перадаюць ваганьні. Дзяржальня малаточка цесна зраслася з [[бубенная балонка|бубеннай балонкай]], галоўка малаточка злучаная з кавадлам, а тая, у сваю чаргу, сваім доўгім атожылкам — са стрэмечкамстрамяном. Падстава стрэмечкастрамяна закрывае акно перадпачатку, злучаючыся такім чынам з унутраным вухам.
 
Паражніна сярэдняга вуха зьвязана з насаглоткай пасродкам [[эўстахава труба|эўстахавай трубы]], праз якую выраўноўваецца сярэдні [[ціск паветра]] ўнутры й звонку ад бубеннай балонкі. Пры зьмене вонкавага ціску часам «закладвае» вушы, што звычайна вырашаецца тым, што рэфлекторна выклікаецца [[пазяханьне]]. Вопыт паказвае, што яшчэ больш эфэктыўна заложаннасьць вушэй вырашаецца глытальных рухамі або калі ў гэты момант дзьмуць у заціснуты нос.
Радок 32:
З трох аддзелаў воргана слыху й [[раўнавага|раўнавагі]] найбольш складаным зьяўляецца [[унутранае вуха|ўнутранае вуха]], якое з-за сваёй мудрагелістай формы называюцца лябірынтам. Косткавы лябірынт складаецца з пераддзьвер’я, [[скрутак (унутранае вуха)|скрутка]] й паўкружных каналаў, якія разьмешчаны ва ўсіх трох узаемапэрпэндыкулярных плоскасьцях і запоўненых вадкасьцямі, [[пэрылімфа]]й і [[эндалімфа]]й<ref>А.С. Батуев Глава 3. Физиология ссенсорных систем. #5. Вестибулярная сенсорная система // Физиология высшей нервной деятельности и сенсорных систем. — 3. — СПб.: Питер, 2010. — С. 83-85. — 317 с. — ISBN 9785911808426</ref>. Ва ўнутраным вуху разьмешчана як скрутак, ворган слыху, гэтак і [[вэстыбюлярная сыстэма]], якая зьяўляецца ворганам раўнавагі й [[Паскарэньне|паскарэньня]].
 
Слыхавы праход тут перагароджаны [[бубенная балонка|бубеннай балонкай]], якая вібруе пры сутыкненьні з гукавой хваляй, з частасьцю тым большай, чым вышэй гук. У сыстэму костачак ўнутранага вуха ўваходзяць малаточак, кавадла і стрэмечкастрамяно; малаточак прычэплены дзяржальняй да бубеннай балонкі, стрэмечкастрамяно разьмешчана на авальным вакне, а кавадла счэплена з розных бакоў з абедзьвюма гэтымі косткамі. Кавадла дазваляе павялічыць ціск на авальнае вакно ў 20 разоў у параўнаньні зь ціскам на бубенную балонку. Ваганьні авальнага вакна перадаюцца вадкасьці, якая раздражняе разьмешчаныя ў скрутку рэцэптары, якія фармуюць, у сваю чаргу, [[нэрвовы імпульс|нэрвовыя імпульсы]].
 
Рэцэптары вэстыбулярнага апарату — другасныя мэханарэцэптары, разьмешчаныя на крыстых каналах. Гэта валосковыя адчувальныя вузы двух тыпаў: формы колбы з закругленым дном і формы цыліндру. Валасінкі на вузах разьмешчаны процілегла, з аднаго боку разьмешчаны стэрэацыліі, і зрушэньне ў іх бок выклікае ўзрушанасьць, а з другога — кінацыліі, зрушэньне ў бок якіх выклікае тармажэньне.
Радок 40:
 
== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.phys.unsw.edu.au/jw/hearing.html Тэст слыху на адчуваньне розных частотаў] {{ref-en}}
* [http://www.youtube.com/watch?v=46aNGGNPm7s&feature=related Відэа ўспрыманьня гуку] ад Brandon Pletsch {{ref-en}}
* [http://www.youtube.com/watch?v=7O-adw-HyrQ Відэа ўспрыманьня гуку] ад MED-EL {{ref-en}}
* [http://www.wisc-online.com/objects/ViewObject.aspx?ID=ap1502 Інтэрактыўная праграма для вывучэньня будовы вуха] {{ref-en}}
* [http://www.sciencephoto.com/search?page=1&Search.x=0&searchstring=ear+SEM&matchtype=fuzzy&channel=all&license=both&Search.y=0&subtype=keywords&sort_results=0&media_type=images Фотаздымкі элемэнтаў вуха], зробленыя з дапамогай сканавальнага электроннага мікраскопа
{{Commons|Category:Ear}}