|
'''Беларуская дыяспара''' — гэта супольнасьць людзей [[беларусы|беларускага паходжаньня]], якія пражываюць за межамі [[Рэспубліка Беларусь|Рэспублікі Беларусь]].
ПаводлеПа зьвестакдадзеных розных даследаваньняў, колькасьць людзей, якія складаюць беларускую дыяспару, знаходзіцца паміж 2,5 і 3,5 мільёнамі. Гэта лічба ўключае ў сябе нашчадкаў эканамічных эмігрантаў зьз Беларусі канца XIX стагодзьдзястагоддзя і пачатку XX стагодзьдзястагоддзя, эмігрантаў часоў [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]], а таксама эмігрантаў з хвалі, якая пачалася ў 1990-х гадах. Іншая група беларускай дыяспары — людзі, якія мігравалі ў СССР да 1991 годугода і якія пасьляпасля яго скасаваньня сталі жыхарамі іншых постсавецкіх краін. Асобную групу складаюць звычайна зьвязаныязвязаныя зьз беларускай дыяспарай карэнныя беларускія меньшасьціменьшасці, якія пражываюць на межах Беларусі з [[Польшча]]й, [[Летува|ЛетувойЛітвой]] і [[РасеяРасія]]й.
Асобную групу эмігрантаў з Беларусі ўтвараюць беларускія габрэіяўрэяі, якія стварылі значныя абшчыны ў [[ЗША]] і [[Ізраіль|Ізраілі]]. ▼==Пачатак эміграцыі зь беларускіх зямель==
Ранняя эміграцыя з беларускіх земляў пачнаецца у часы Вялікага княства Літоўскага. У XV-XVI стст. былі створаныя прававыя асновы для выезду людзей за мяжу. Маладыя людзі-вахадцы з ВКЛ вучыліся ва ў універсітэтах Заходняй і Цэнтральнай Еўропы. Некаторыя пасля навучаньня не вырталіся на радзіму. Да раньніх беларускіх эмігрантаў можна прылічыць, напрыклад, Яна Ліцьвіна, Францішка Скарыну, Пятра Мсціслаўца, Сімеона Полацкага, Іллю Капіевіча, Сцяпана Аскерку і інш.
Існуе тэндэнцыя да скарачэньня колькасціколькасьці людзей, якія ідэнтыфікуюць сябе як беларусы паводле афіцыйных перапісаў. ▼Пасля ўключэння Беларусі ў склад Расійскай імперыі пачаліся хвалі палітычнай эміграцыі. Многія удзельнікі паўстаньняў 1794, 1830-1831, 1863-1864 гг. выехалі за межы беларускіх зямель. Частка з іх уключалася ў рэвалюцыйны і вызваленчы рух у Еўропе і Амерыцы (Тадэвуш Касцюшка, Валер Урублеўскі, Мікалай Судзілоўскі і інш.)некаторыя садзейнічалі развіцьцю культуры і навукі краін свайго новага пражываньня(Ігнат Дамейка, Вікенцій Дмахоўскі, Напалеон Арда, Аляксандр Рыпінскі, Кастусь Ельскі і інш.).<ref>[http://razam.us/ameryka-dlya-belarusa/belaruskaya-emgraczyya.html Беларуская эміграцыя].</ref>
Найбуйнейшыя і найбольш арганізаваныя беларускія дыяспары існуюць у Расіі, Украіне, Польшчы, ЗША, Канадзе, Вялікабрытаніі, Літве і іншых краінах Балтыі.
Таксама пачалася хваля эканамічнай эміграцыі ХIХ-ХХ стст. Да пачатку першай сусьветнай вайны па эканамічных чыньніках (беззямелле, беспрацоўе), ў Сібір з Беларусі перасялілася больш 700 тыс. чал., за межы Расеі - 500-800 тыс. чал. (у асноўным у ЗША, Канаду, Бразілію, Аргентыну, краіны Заходняй Еўропы).
Аб' яднаннеяднаньне беларусаў сьвету ў [[Мінск]]у з'яўляецца міжнароднай арганізацыяй, якая аб'ядноўвае людзей беларускага паходжаньня з усяго сьветусвету. Урад нядоўгай Беларускай Народнай Рэспублікі ў выгнаньні з 1919 года , і дзейнічае ў якасьціякасці цэнтра кансалідацыі для многіх беларусаў за мяжой, асабліва ў Паўночнай Амерыцы і Заходняй Еўропе. ▼Нягледзячы на вялікую колькасць эмігрантаў-выхадцаў з Беларусі, яны не змаглі заявіць аб сабе за мяжой як аб асобным этнасе. Нізкі ўзровень нацыянальнай прытомнасці эмігрантаў абумовіў паскораную асіміляцыю ўнутранай і вонкавай міграцыі. Беларускія эмігранты не змаглі стварыць у гэты перыяд сваіх арганізацый за мяжой. Ужо ў другім пакаленьні большасць эмігранатў губляла сувяўь са сваімі культурнымі каранямі. Аднак у сем'ях і месцах кампактнага пражывання беларусаў часткова захоўвалася этнанацыянальная спецыфіка.<ref>[http://razam.us/ameryka-dlya-belarusa/belaruskaya-emgraczyya.html Беларуская эміграцыя].</ref>
==Эміграцыя ў першай палове 20 ст.==
Новая хваля беларускай эміграцыі была выкліканая першай сусьветнай вайной, рэвалюцыйнымі падзеямі 1917 г., германскай і польскай акупацыямі Беларусі. Па стане на травень 1918 г. у РСФСР знаходзілася 2292 тыс. уцекачоў з Беларусі, у Маскве - 128 тыс., Петраградзе - 100 тыс. Каля 122 тыс. чалавек выехалі з Беларусі за мяжу. Каля 50 тыс. жыхароў Беларусі былі вывезены ў Нямеччыну на прымусовыя працы. У адпаведнасці з Рыжскай мірнай дамовай 1921 г. у Заходнюю Беларусь з Савецкай Расеі вярнулася ў 1919-1924 гг. больш 700 тыс. уцекачоў.
У міжваенны перыяд склалася тры плыні масавай беларускай эміграцыі. Першая плынь-прыхільнікі Беларускай Народнай Рэспублікі, кіраўніцтва партыі беларускіх эсэраў, прадстаўнікі іншых нацыянальных арганізацый і груп. Другую плынь - працоўную сялянскую эміграцыю - складалі жыхары Заходняй Беларусі, якія перасяляліся на Амерыканскі кантынент і ў краіны Заходняй Еўропы з-за таго, што не маглі знайсці там сабе працу, а таксама камуністы - жыхары Заходняй Беларусі(напрыклад, Аргентынская беларуская дыяспара складалася ў асноўным з камуністаў і была выключна левай). Трэцяй крыніцай папаўнення дыяспары была эміграцыя (унутраная і вонкавая) з Савецкай Беларусі.<ref>[http://razam.us/ameryka-dlya-belarusa/belaruskaya-emgraczyya.html Беларуская эміграцыя].</ref>
У 20-30-е гады ўпершыню ў гісторыі аформілася беларуская палітычная эміграцыя, колькасць якой складала больш 10 тыс. чал. Галоўным чыньнікам палітычнай эміграцыі было ўсталяваньне савецкай улады ў Беларусі і перасьлед прыхільнікаў БНР.
У міжваенны перыяд найболей актыўныя і ўплывовыя беларускія эмігранцкія арганізацыі склаліся ў Латвіі, Літве, Чэхаславакіі, Францыі, ЗША і Аргентыне. Цэнтрамі беларускай палітычнай дзейнасці ў Еўропе былі ў першай палове 20-х гадоў Берлін, затым Прага, у 30-е гады - Францыя, у канцы 30-х гадоў - зноў Прага і Берлін. У Чэхаславакіі, урад якой сімпатызавала славянскім эмігрантам, дзейнічала самая шматлікая група беларускай эміграцыі: у Празе знаходзіліся ўрад і Рада БНР, лідэры эсэраў і іншых палітычных арганізацый, студэнцкія і моладзевыя арганізацыі. Таксама ў Празе жылі беларускія паэты Ўладзімір Жылка і Ларыса Геніюш. Палітычную дзейнасць кіравальныя органы БНР працягвалі да пачатку другой сусветнай вайны. У Францыі, дзе пражывала больш 50 тыс. выхадцаў з Заходняй Беларусі ў 1930 г. быў створаны «Звяз беларускай працоўнай эміграцыі», які налічваў некалькі тысяч чальцоў.
У 1923 г. у Чыкага была створаная Беларуска-Амерыканская нацыянальная асацыяцыя, якую ўзначаліў першы раздзел урада БНР Язэп Варонка. У ЗША ў міжваенны перыяд пасялілася каля 100 тыс. беларусаў. У шматлікіх выпадках у беларускія арганізацыі пранікалі левыя элементы, якія бралі кіраўніцтва ў свае рукі і паварочвалі іх у прасавецкім і пракамуністычным кірунку. Шматлікія беларускія арганізацыі ўвайшлі ў агульнаславянскія і расійскія структуры, адмоўна реагаваўшыя на адраджэньне беларускага нацыянальнага руху.
У Лацінскай Амерыцы, дзе пражывала каля 350 тыс. беларусаў, найболей арганізаванай была дыяспара ў Аргентыне. У 1939 г. беларускія культурна-асветніцкія арганізацыі аб'ядналіся ў Федэрацыю беларускіх грамадстваў, дзейнасць якой вызначалася прасавецкімі настроямі і арыентацыяй на рускую культуру. Шматлікія заходнебеларускія перасяленцы далучаліся да прафзвязнага руху і Кампартыі Аргентыны. У канцы 20-х гадоў быў створаны Звяз украінскіх і беларускіх працоўных арганізацый Аргентыны, у 1934 г. ён налічаў 3 тыс. чальцоў. Аднак супрацьстаянне ўкраінскіх нацыянал-камуністаў і беларускіх камуністаў-касмапалітаў і ганенні ўлад у сувязі з палітызацыяй звяза ў прасавецкім кірунку прывялі да развалу гэтага аб'яднання. Беларуска-украінскі звяз дзейнічаў і ў Бразіліі. У ЗША ў сувязі з прэзідэнцкай кампаніяй 1936 г. быў створаны Беларуска-Украінскі рэспубліканскі клуб. У Амерыцы значная частка беларускіх эмігрантаў патрапіла пад уплыў рускіх і польскіх арганізацый альбо далучылася да ўкраінскіх. Напрыклад, выхадцы з Заходняй Беларусі складалі большасць створаных у 30-е гады ў Канадзе рускіх клубаў, аб'яднаных у 1942 г. у Федэрацыю рускіх канадцаў.<ref>[http://razam.us/ameryka-dlya-belarusa/belaruskaya-emgraczyya.html Беларуская эміграцыя].</ref>
==Эміграцыя другой паловы 20 ст.==
Другая сусьветная вайна і нямецкая акупацыя Беларусі паглыбілі палітычнае размежаваньне ў асяроддзі беларускай эміграцыі. Адна яе частка арыентавалася на Нямеччыну, спадзяючыся выступіць у ролі прадстаўнікоў беларускага народа і палітычных партнёраў рэйха пасля разгрому СССР.
У лістападзе 1939 г. у Берліне было адчынена Беларускае прадстаўніцтва, а 19 чэрвеня 1941 г. там жа быў створаны Беларускі нацыянальны цэнтр, які збіраўся абвясціць сябе часавым урадам пасля акупацыі Беларусі. Дзясяткі ўплывовых прадстаўнікоў палітычнай эміграцыі ўлучыліся ў нацыянальны рух на акупаванай тэрыторыі, частка з іх увайшла ў склад Беларускай Цэнтральнай Рады (БЦР) - дарадчага органа і цэнтральнай інстанцыі беларускай пранацыстскай адміністрацыі на акупаванай тэрыторыі Беларусі.
У пачатковы перыяд вайны ў эміграцыі выявілася другая плынь - на заходніх саюзнікаў. Лідэры створанай улетку 1940 г. у Варшаве Партыі беларускіх нацыяналістаў (Янка Станкевіч, Вацлаў Іваноўскі), прадбачачы перамогу дзяржаў антыгітлераўскай кааліцыі, спадзяваліся з іх дапамогай вырашыць пытанне аб незалежнасці Беларусі. Іваноўскі, стаўшы бургамістрам Менска, як і бургамістр Віцебску Ўладзімір Радзько, захоўваў у таямніцы ад гітлераўцаў свае празаходнія сімпатыі.<ref>[http://razam.us/ameryka-dlya-belarusa/belaruskaya-emgraczyya.html Беларуская эміграцыя].</ref>
Другая сусьветная вайна была прычынай масавых міграцыйных працэсаў на тэрыторыі Беларусі. З восені 1939 г. да 22 чэрвеня 1941 г. 1 170 тыс. палякаў, беларусаў, украінцаў і прадстаўнікоў іншых нацыянальнасцяў Заходняй Беларусі і Заходняй Украіны, далучаных да СССР, былі дэпартаваныя ў паўночныя і ўсходнія рэгіёны Савецкага Звяза. У нямецкім палоне апынулася 70-80 тыс. беларусаў, якія ваявалі ў складзе польскага войска. Палітычная эміграцыя папоўнілася дзеячамі, якія выехалі з Заходняй Беларусі пасля ўступа ў яе Чырвонай Арміі. Каля 1,5 млн. жыхароў БССР эвакуявалася на ўсход СССР пасля пачатку фашысцкай агрэсіі. Сотні тысяч беларусаў, якія ваявалі ў Чырвонай Арміі, патрапілі ў палон. Каля 400 тыс. жыхароў рэспублікі былі вывезеныя акупантамі на рабскую працу ў Нямеччыну. Да 400 тыс. беларусаў Беласточчыны апынуліся ў Польшчы ў выніку савецка-польскай дамовы аб дзяржаўнай мяжы ад 16 жніўня 1954 г. Падчас беларуска-польскай рэпатрыяцыі 1945-1948 гг. 274 тыс. чалавек перасяліліся ў Польшчу. У выніку пасляваеннай рэпатрыяцыі ў СССР вярнуліся больш 520 тыс. беларусаў.
Вайна выклікала трэцюю, самую вялікую ў XX ст. хвалю эміграцыі з Беларусі. На Захад выехалі беларускія арганізацыі і ўстановы. створаныя на акупаванай тэрыторыі: БЦР, атрады Беларускай крайовой абароны, чальцы Звяза беларускай моладзі, служэбнікі Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы (БАПЦ). У канцы войны беларуская дыяспара ў Еўропе складала каля 1 млн. чал. У пасляваенныя гады на Захадзе склалася самае шматлікае ў гісторыі беларускай эміграцыі палітычная плынь, якое эмігранцкі гісторык Яўген Калубовіч вызначае лічбай у некалькі сотняў тысяч чалавек. Палітычная эміграцыя 40-х гадоў і яе нашчадкі складаюць аснову сучаснай заходняй беларускай дыяспары, якая фактычна не папаўнялася ў 50-80-е гады ў сувязі з адсутнасцю права на эміграцыю з СССР.
у 1947-1948 гг. сярод беларускай эміграцыі ў Заходняй Еўропе адбыўся раскол. Абодва палітычных лагера(прыхільнікі БНР і БЦР) пачалі змаганьне за ўплыў на эмігранцкія масы, спрабуючы пераканаць заходнія акупацыйныя ўлады, а таксама міжнародныя арганізацыі ЮНРРА і МОБ, якія займаліся пытаннямі ўцекачоў і перамешчаных асоб, у тым, што толькі адзін з іх мае выключнае права ўяўляць інтэрасы беларусаў.<ref>[http://razam.us/ameryka-dlya-belarusa/belaruskaya-emgraczyya.html Беларуская эміграцыя].</ref>
У лістапада-снежні 1948 г. у Парыжы быў праведзены Першы сусветны з'езд беларускай эміграцыі. Прадстаўніцтва дэлегатаў на ім было даволі абмежаваным: з правам вырашальнага голасу з Францыі прысутнічала 9 дэлегатаў, Ангельшчыны - 4, Нямеччыны -2, Бельгіі, Даніі, Швецыі, Італіі, Канады, Аргентыны і Аўстраліі - па адным. З'езд прыняў рашэнне аб стварэнні Сусветнага аб'яднання беларускай эміграцыі (САБЭ) з цэнтрам у Парыжы і звярнуўся да ўсіх беларусаў міру з заклікам усталяваць кантакт з САБЭ з мэтай аб'яднання ўсіх нацыянальных сіл беларускай эміграцыі. На першых сітавінах САБЭ займалася адпраўкай беларускіх перамешчаных асоб у краіны Захаду, аднак хутка яго дзейнасьць спынілася.
На мяжы 40-50-х гадоў асноўная частка беларускіх эмігрантаў уладкавалася на сталае месца жыхарства ў Паўночнай і Паўднёвай Амерыцы. а таксама ў Аўстраліі. У ЗША і Канадзе пасялілася прыблізна па 50 тыс. імігрантаў беларускага паходжання, дзясяткі тысяч іх аселі ў Аўстраліі, Бельгіі, Вялікабрытаніі, Францыі, ФРГ. Цяпер на Захадзе найболей буйныя беларускія абшчыны пражываюць у ЗША - 600-650 тыс., Аргентыне - да 150 тыс., Канадзе - да 100 тыс. чал.<ref>[http://razam.us/ameryka-dlya-belarusa/belaruskaya-emgraczyya.html Беларуская эміграцыя].</ref>
У гады другой сусьветнай вайны беларускія арганізацыі Лацінскай Амерыкі прымалі актыўны ўдзел у агульнаславянскіх акцыях маральнай і матэрыяльнай падтрымкі і дапамогі СССР і іншым краінам антыгітлераўскай кааліцыі. Амаль усе яны ўвайшлі ў створаны ў 1943 г. Славянскі звяз Аргентыны, дзе актыўна супрацоўнічалі з рускімі і ўкраінскімі эмігрантамі. Пасля адкрыцця ў 1946 г. пасольствы СССР у Аргентыне савецкія дыпламатычныя працаўнікі пачалі ўмешвацца ў жыццё беларускіх эмігранцкіх аб'яднанняў, даючы ім указання і заданні, у выніку чаго гэтыя арганізацыі сталі губляць свой нацыянальны характар. Напрыклад, «Беларускае таварыства "Культура"» было пераназвана ў «Беларускае грамадства М. Горкага», паўсталі новыя грамадствы - «імя Л. Талстога» і «імя А. Пушкіна». Пад уздзеяннем савецкай прапаганды шматлікія беларусы-эмігранты адмовіліся ад аргентынскага грамадзянства, прынялі грамадзянства СССР і вярнуліся на радзіму. Да сярэдзіны 60-х гадоў лік реэмігрантаў склаў парадку 10-15 тыс. чал. Аднак, каля паловы іх паўторна пакінулі СССР.
У 1950 г. прыхільнікі БНР стварылі Беларуска-Амерыканскае аб'яднанне (БАЗА), у адказ прыхільнікі БЦР у 1951 г. заснавалі Беларускі кангрэсісцкі камітэт Амерыкі (БККА). У пачатку 50-х гадоў аналагічны падзел адбыўся ў Канадзе, дзе паўсталі Аб'яднанне беларусаў Канады (ЗБК), якое стала на пазіцыі БНР, і Беларускае нацыянальнае аб'яднанне (БНА), якое аб'яднала прыхільнікаў БЦР. Затым раскол эміграцыі ўсярэдзіне ЗША і Канады быў перанесены на ўсю Паўночную Амерыку, калі прадстаўнікі БАЗА і ЗБК, з аднаго боку, і прадстаўнікі БККА і БНА -з іншай, сталі праводзіць паасобныя сустрэчы беларусаў Паўночнай Амерыкі. У 50-70-е гады розныя дзеячы ВНР і БЦР неаднаразова спрабавалі стварыць каардынуючыя органы беларускіх арганізацый, аднак далей правядзеньняў сумесных урачыстых мерапрыемстваў у гонар Дня незалежнасці Беларусі або 200-годдзі ЗША справа не дайшла.<ref>[http://razam.us/ameryka-dlya-belarusa/belaruskaya-emgraczyya.html Беларуская эміграцыя].</ref>
У 60-е гады грамадска-палітычная дзейнасць беларускай эміграцыі ўступіла ў новы этап. На фоне пацяплення міжнароднага клімату, аб'ектыўных працэсаў асіміляцыі і інтэграцыі ў новых краінах пражываньня, росты апалітычнасці і замыканні ў прыватным жыцці адбывалася паслабленне палітычнай ролі і ўплывы Рады БНР і БЦР. Змена кіраўнікоў гэтых двух арганізацый (Н. Абрамчик і Р. Астроўскі памерлі адпаведна ў 1970 і 1976 гг.) не прывяла да прыкметнага паслаблення непрыяцельскіх адносін.
Да пачатку 90-х гадоў Рада БНР з рэзідэнцыяй у Нью-Ёрку складалася прыблізна з 200 чалавек са ўсяго сьвету, у тым ліку і з Беларусі, але большасць з іх пражывала ў ЗША. Яе дзейнасць засяроджвалася пераважна на інфармаванні амерыканскіх і міжнародных арганізацый, дзяржаўных і палітычных дзеячаў аб становішчы ў Беларусі, выказванні поглядаў беларускай эмігранцкай грамадскасці на кардынальныя праблемы развіцця Айчыны. Што дакранаецца БЦР, рэзідэнцыя якой знаходзіцца ў Аўстраліі, то яна пасля смерці Р.Астроўскага мала чым нагадвае аб сабе.
У пачатку 90-х гадоў беларускія ўлады ажыцьцявілі шэраг важных мерапрыемстваў у падтрымку нацыянальнай дыяспары. Пры падтрымцы ўрада і парламента ў Менску адбыласы 1-я сустрэча беларусаў блізкага замежжа (снежань 1992), 1-ы з'езд беларусаў сьвету (ліпень 1993), у 1990 г. было створана Аб'яднанне беларусаў сьвету «Бацькаўшчына». У 1993 г. на дзяржаўным узроўні прынятая праграма «Беларусы ў сьвеце», завершаная ў 1997 г.<ref>[http://razam.us/ameryka-dlya-belarusa/belaruskaya-emgraczyya.html Беларуская эміграцыя].</ref>
У ліпені 1997 г. у Менску адбыўся 2-й з'езд беларусаў міру, які мінуў у становішчы палітычнай напружанасці. 700 дэлегатаў і гасцей з'езду з Беларусі, Аўстраліі, Бельгіі, Вялікабрытаніі, Нямеччыны, Канады, Латвіі, Літвы, Малдовы, Польшчы, Расеі, Украіны, Францыі, Чэхіі і Эстоніі. Беларуская дыяспара з ЗША не даслала сваіх прадстаўнікоў, выказаўшы нязгоду з палітыкай кіраўніцтва Беларусі. Дэлегацыі з астатніх заходніх краін былі вельмі нешматлікія. З'езд зафіксаваў раскол у асяроддзі дыяспары на прыхільнікаў прэзідэнта А. Лукашэнка і яго палітычнага курсу і прыхільнікаў нацыянальна-адраджэнскіх ідэалаў і каштоўнасцяў. Сумесных дакументаў удзельнікам з'езду прыняць не атрымалася. Групу дэлегатаў, якія падтрымлівалі палітыку беларускага кіраўніцтва, прыняў А. Лукашэнка.<ref>[http://razam.us/ameryka-dlya-belarusa/belaruskaya-emgraczyya.html Беларуская эміграцыя].</ref>
==Эмігранты зараз==
Больш 2 млн. беларусаў апынуліся ў дзяржавах блізкага замежжа. Найбольшая беларуская дыяспара існуе ў Расеі - больш 1 100 тыс., на Ўкраіне - больш 400 тыс., Казахстане - 170 тыс., Латвіі - больш 100 тыс., Літве - 60 тыс., Эстоніі - 24 тыс. чал. Значная частка беларусаў пражывае за межамі Рэспублікі Беларусь на этнічна-беларускіх землях, у тым ліку каля 400 тыс. на тэрыторыі Расеі (Смаленшчына), каля 250 тыс. на тэрыторыі Польшчы (Беласточчына). Пасля распаду СССР выявілася тэндэнцыя вяртання суайчыннікаў у Беларусь, якая, аднак, неўзабаве саслабла.<ref>[http://razam.us/ameryka-dlya-belarusa/belaruskaya-emgraczyya.html Беларуская эміграцыя].</ref>
Сёння самы шырокі спектр грамадскіх сіл "Бацькаўшчыны" і дыяспары незалежна ад ідэалагічных і палітычных перакананняў аб'ядноўваецца на платформе прызнання таго, што нацыянальнае адраджэнне Беларусі, захаванне і развіццё беларускай мовы і ўсёй нацыянальнай культуры, прысутнасць беларусаў у сьвеце, як самастойнага і самабытнага этнаса магчымыя пры ўмове дзяржаўнай незалежнасці, доўгачасовай і паслядоўнай дзяржаўнай палітыкі падтрымкі ўсіх нацыянальна-адраджэнскіх працэсаў у метраполіі і дыяспары. Агульным клопатам беларускай сусьветнай супольнасці па меркаваньні беларусаў замежжа з'яўляюцца захаваньне нацыянальнай спадчыны і падтрымка нацыянальнага адраджэння там, дзе паскорыліся асіміляцыйныя працэсы.
▲Асобную групу эмігрантаў з Беларусі ўтвараюць беларускія габрэі, якія стварылі значныя абшчыны ў [[ЗША]] і [[Ізраіль|Ізраілі]].
▲Існуе тэндэнцыя да скарачэньня колькасці людзей, якія ідэнтыфікуюць сябе як беларусы паводле афіцыйных перапісаў.
▲Аб'яднанне беларусаў сьвету ў [[Мінск]]у з'яўляецца міжнароднай арганізацыяй, якая аб'ядноўвае людзей беларускага паходжаньня з усяго сьвету. Урад Беларускай Народнай Рэспублікі ў выгнаньні з 1919 года, дзейнічае ў якасьці цэнтра кансалідацыі для многіх беларусаў за мяжой, асабліва ў Паўночнай Амерыцы і Заходняй Еўропе.
==Крыніцы==
|
