Рагнеда: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Скасаваньне праўкі 1235944 удзельніка 178.122.43.248 (гутаркі) вандалізм |
д стабільная вэрсія |
||
Радок 8:
}}
'''Рагнеда''' ([[варагі|па-вараску]]: ''Ragnhild''; [[960]]?<ref name="maslanicyna">[http://slounik.org/147163.html Рагнеда Рагвалодаўна] // {{Літаратура/Мысьліцелі і асьветнікі Беларусі (1995)|к}}</ref>
Паводле некаторых крыніцаў, Рагнеда — маці князёў [[Ізяслаў Уладзімеравіч|Ізяслава]] (полацкі князь у [[988]]—[[1001]]), [[Яраслаў Уладзімеравіч|Яраслава Мудрага]] (вялікі князь кіеўскі ў [[1019]]—[[1054]]), [[Усевалад Уладзімеравіч|Усевалада]] (князь уладзімера-валынскі), [[Мсьціслаў Уладзімеравіч Харобры|Мсьціслава]] (князь цьмутараканскі), а таксама князёвен Прадславы і Праміславы<ref name="maslanicyna"/>. Аднак з прычыны кароткага тэрміну шлюбу гэтыя зьвесткі выглядаюць спрэчнымі<ref name="ehb">[[Георгі Штыхаў|Георгій Штыхаў]]. Рагнеда // {{Літаратура/ЭГБ|6-1к}} С. 44.</ref>.
Радок 15:
[[Файл:Rahvałod Połacki i Rahnieda (silver coin, reverse).gif|міні|[[Рагвалод Полацкі і Рагнеда (манэта)|Рагвалод Полацкі і Рагнеда]]. Манэта [[НБ Беларусі]], [[2006]]]]
У [[Іпацьеўскі сьпіс|Іпацьеўскім]] і Лаўрэўнцеўскім сьпісах «[[Аповесьць мінулых гадоў|Аповесьці мінулых гадоў]]» ёсьць зьвесткі, што ў [[980]] годзе (паводле Цьвярскога летапісу
Пазьней у тым жа годзе Ўладзімер учыніў паход на [[Кіеўская Русь|Кіеў]], забіў свайго брата Яраполка і заняў велікакняскі пасад. Рагнеду ён перавёз у Кіеў (разам з другой сваёй жонкай, скандынаўкай Аловай). Пасьля нараджэньня першага сына Ізяслава і дачкі Прадславы Ўладзімер падарыў Рагнедзе вёску Прадславіна ў навакольлі Кіева. Імаверна, тут нарадзіліся і іншыя дзеці Рагнеды. Сам князь жыў у Кіеве наездамі, у Прадславіне заяўляўся зусім рэдка. Новы кіеўскі князь быў паганцам, а гэтая рэлігія дазваляла мнагажэнства.
Радок 21:
[[Файл:Anton Losenko. Vladimir and Rogneda.jpg|міні|Уладзімер і Рагнеда. Карціна расейскага мастака А. Ласенкі, [[1770]]]]
У [[988]] годзе Ўладзімер, каб прыняць хрысьціянства, вырашыў ажаніцца зь [[Бізантыйская імпэрыя|бізантыйскай]] царэўнай Ганнай, а Рагнедзе прапанаваў развод і замужжа з усякім зь ягоных баяраў. Рагнеда адмовілася. Яе словы: «Княгіняй была, не хачу быць рабыняй»,
Праз колькі дзён Рагнедзе абвясьцілі, што яна больш ніколі ня ўбачыць сваіх дзетак, апроч Ізяслава, разам зь якім іх выслалі ў Полацкую зямлю. Уладзімер жа неўзабаве абвянчаўся зь бізантыйскаю царэўнаю Ганнай, прыняў хрысьціянства і ўзяўся прыводзіць да веры ў Хрыста падуладныя землі.
Радок 27:
У [[990]] годзе Рагнеда прыняла [[хрысьціянства]] і пастрыглася ў манашкі пад імем Настасься. Яна шчыра прыняла новую веру, пашырала яе сярод сваіх суродзічаў-крывічаў. Дзякуючы Рагнедзе з Полацку хрысьціянства распаўсюдзілася спачатку на Полаччыну, а потым на [[Смаленск|Смаленшчыну]] і іншыя крывіцкія землі.
Уладзімер даў Ізяславу дзедзічнае Полацкае княства, а для Рагнеды збудаваў за трыццаць вёрстаў ад [[Менск]]у паселішча Ізяслаўль (цяпер горад [[Заслаўе]])
== Дзеці ==
)|к}}</ref>. Другі яе сын [[Яраслаў Уладзімеравіч|Яраслаў]] (за разумнае кіраваньне празваны Мудрым) за 35 гадоў княжаньня ў [[Кіеў|Кіеве]] ўзьняў дзяржаву да вяршыні магутнасьці, пакінуў нашчадкам першы на Русі збор законаў — «[[Праўда Яраслава|Праўду Яраслава]]», збудаваў у Кіеве [[Сафійскі сабор (Кіеў)|Сафійскі сабор]], заснаваў Кіеўскую мітраполію. Яго постаць найбольш яскравая ў дынастыі [[Рурыкавічы|Рурыкавіча▼
[[Файл:Rogneda Post stamp.jpg|міні|Рагнеда. Марка [[Белпошта|Белпошты]], [[1993]]]]
▲Выхаванага ў духу хрысьціянскай маралі 11-гадовага Рагнедава сына [[Ізяслаў Уладзімеравіч|Ізяслава]] абралі на княскі пасад у Полацку — такім чынам аднавілася [[дынастыя]] полацкіх князёў [[Рагвалодавічы|Рагвалодавічаў]]<ref>[[Уладзімер Арлоў]]. [http://old.knihi.com/10viakou/10v102.html 980(?) «Крывавае вяселле» Ўладзіміра з Рагнедай] // {{Літаратура/Дзесяць вякоў беларускай гісторыі (1997)|к}}</ref>. Другі яе сын [[Яраслаў Уладзімеравіч|Яраслаў]] (за разумнае кіраваньне празваны Мудрым) за 35 гадоў княжаньня ў [[Кіеў|Кіеве]] ўзьняў дзяржаву да вяршыні магутнасьці, пакінуў нашчадкам першы на Русі збор законаў
Акрамя Ізяслава і Яраслава, паводле некаторых крыніцаў, Рагнеда нарадзіла [[Мсьціслаў Уладзімеравіч Харобры|Мсьціслава]] (які пазьней зрабіўся князем [[Чарнігаўскае княства|чарнігаўскім]]), [[Усевалад Уладзімеравіч|Усевалада]] і дзьвюх дачок — [[Прадслава Ўладзімераўна|Прадславу]] (узяла шлюб з чэскім князям [[Баляслаў III Руды|Баляславам III Рудым]]) і [[Праміслава Ўладзімераўна|Праміславу]] (выйшла замуж за прынца [[Вугоршчына|вугорскага]] Ласла Сара Лысага).
Унучкі Рагнеды таксама былі жонкамі эўрапейскіх манархаў: Настасься — вугорскага караля Андраша I, Лізавета — караля [[Нарвэгія|нарвэскага]] Гаральда III, а потым караля дацкага Свэна II. Наймалодшая Ганна выйшла замуж за Генрыха I Капэта і зрабілася каралевай [[Францыя|Францыі]].
== Народная памяць ==
Назвы ўрочышчаў каля [[Заслаўе|Заслаўя]] маюць зьвязак з імём Рагнеды<ref name="ehb"/>. На [[Севершчына|Севершчыне]] каля сучаснай [[Беларуска-расейская граніца|беларуска-расейскай граніцы]] існуе мястэчка [[Рагнедзіна]], якое паводле паданьня заснавала полацкая князёўна<ref>[http://jivebelarus.net/history/gistografia/vikings-time-at-belarus.html?page=6 Скандынаўская тапаніміка беларускай зямлі] // [[Андрэй Катлярчук]]. Швэды ў гісторыі й культуры беларусаў.
== Глядзіце таксама ==
| |||