Рэгент (Вялікае Княства Літоўскае): розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д робат: перанос катэгорыі з Катэгорыя:Урадоўцы ВКЛ у Катэгорыя:Ураднікі Вялікага Княства Літоўскага; паводле абмеркаваньня (зада... |
Няма апісаньня зьменаў |
||
Радок 1:
'''Рэгент''' (ад {{Мова-la|regens|скарочана}}
Апроч таго, рэгентамі называлі кіраўніка дзяржавы пры малалетнім манарху і [[капэльмайстар|капэльмайстра]] (паводле слоўніка [[Уладзімер Даль|У. Даля]], у гэтым значэньні таксама ўжываліся словы [[губэрнатар]] і [[гувэрнёр]])<ref>{{Спасылка | аўтар = В. Даль| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі =| url = http://www.slovopedia.com/1/208/759969.html| загаловак = Регент| фармат = | назва праекту = Толковый словарь В. Даля | выдавец = Словопедия| дата = 5 красавіка 2011 | мова = ru| камэнтар = Регент (то же слово, как: губернатор)}}</ref>.
У [[ВКЛ]] рэгент Вялікай канцылярыі вядомы з [[1590-я|1590-х]] гадоў, Малой канцылярыі — з пачатку [[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]] Рэгенты назначаліся [[Канцлер вялікі літоўскі|Канцлерам]] ([[Падканцлер вялікі літоўскі|падканцлерам]]), пасьля зацьвярджаліся [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|Вялікім князем]] і служылі да зьмены канцлера (падканцлера). У задачу рэгентаў Вялікай і Малой канцылярыяў уваходзіла ўнясеньне дакумэнтаў у [[Мэтрыка Вялікага Княства Літоўскага|Мэтрыку Вялікага Княства Літоўскага]] і выдача на запыты копіяў-выпісак дакумэнтаў (пазьней гэты абавязак выконвалі [[мэтрыкант]]ы). Апроч таго, цэнтральныя рэгенты рэдагавалі і падносілі на подпіс вялікакняскія, канцлерскія і падканцлерскія дакумэнты, выконвалі абавязкі натарыюсаў. У выпадку сьмерці [[Канцлер вялікі літоўскі|канцлера]] яго абавязкі часова выконваў рэгент Вялікай канцылярыі, [[Падканцлер вялікі літоўскі|падканцлера]]
Рэгент Вялікай канцылярыі вядомы з [[1590-я|1590-х]] гадоў, Малой канцылярыі — з пачатку [[XVII стагодзьдзе|XVII ст.]] Рэгенты назначаліся [[Канцлер вялікі літоўскі|Канцлерам]] ([[Падканцлер вялікі літоўскі|падканцлерам]]), пасьля зацьвярджаліся [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|Вялікім князем]] і служылі да зьмены канцлера (падканцлера). Апроч цэнтральных рэгентаў, існавалі падобныя пасады ў [[Земскі суд|земскіх]] і [[Гродзкі суд|гродзкіх]] судах, [[магістрат]]ах, [[кансысторыя]]х і іншых дзяржаўных установах, дзе яны займаліся складаньнем дакумэнтаў і адказвалі за іх захаванасьць.▼
▲У задачу рэгентаў Вялікай і Малой канцылярыяў уваходзіла ўнясеньне дакумэнтаў у [[Мэтрыка Вялікага Княства Літоўскага|Мэтрыку Вялікага Княства Літоўскага]] і выдача на запыты копіяў-выпісак дакумэнтаў (пазьней гэты абавязак выконвалі [[мэтрыкант]]ы). Апроч таго, цэнтральныя рэгенты рэдагавалі і падносілі на подпіс вялікакняскія, канцлерскія і падканцлерскія дакумэнты, выконвалі абавязкі натарыюсаў. У выпадку сьмерці [[Канцлер вялікі літоўскі|канцлера]] яго абавязкі часова выконваў рэгент Вялікай канцылярыі, [[Падканцлер вялікі літоўскі|падканцлера]] — рэгент Малой канцылярыі.
З [[1776]] году рэгент Вялікай канцылярыі ўдзельнічаў у пасяджэньнях задворнага асэсарскага суду.
▲
== Сьпіс рэгентаў канцылярыі вялікай літоўскай ==
* {{Артыкул у іншым разьдзеле|Władysław Kierdej|Уладзіслаў Кірдзей|pl}} ([[1639]])
* [[Францішак Далмат-Ісайкоўскі|Францішак Ісайкоўскі]] (да [[1650]])
* {{Артыкул у іншым разьдзеле|Jan Kazimierz Umiastowski|Ян Казімер Умястоўскі|pl}} ([[1548]] - [[1654]])
* Казімер Войшнар ([[1646]] - [[1677]])
* Ян Пакжыўніцкі (да [[1705]])
* {{Артыкул у іншым разьдзеле|Jan August Hylzen|Ян Аўгуст Гільзэн|pl}} ([[1738]] - [[1744]])
* Аўсяны ([[1760]])
* [[Юзэф Сяліцкі|Юзэф Міхал Сяліцкі]] ([[1763]] - [[1786]])
== Сьпіс рэгентаў канцылярыі малай літоўскай ==
* Ян Караль Белазор (? - [[1631]])
* [[Андрэй Казімер Асоўскі]] ([[1658]] - [[1676]])
* Каэтан Кажэнёўскі ([[1717]])
* Расоўскі ([[1738]])
== Сьпіс рэгентаў канцылярыі скарбовай літоўскай альбо актаў скарбу ==
* Юзэф Войцех Быстры ([[1750]])
* Павал Булгарын ([[1793]])
== Сьпіс рэгентаў канцылярыі вайсковай літоўскай ==
* Вольскі ([[1763]])
== Крыніцы ==
Радок 15 ⟶ 37:
== Літаратура ==
* {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}
* Żychliński T. Złota księga szlachty polskiej, Poznań, T.1-31, 1879—1908.
{{Накід:Гісторыя ВКЛ}}
| |||