Гродзкі суд: розьніца паміж вэрсіямі

__БЯЗЬ_ЗЬМЕСТУ__

 

Дзейнічаў у двух складах — вышэйшым і ніжэйшым. У вышэйшы гродзкі суд уваходзіў ваявода або староста, або дзяржаўца і прадстаўнікі мясцовых фэадалаў, наяўнасьць якіх згодна са [[Статут ВКЛ 1529 году|Статутам 1529 року]] была абавязковай. Вышэйшы гродзкі суд выконваў функцыі суду другой (г.зн. апэляцыйнай) інстанцыі ў адносінах да ніжэйшага складу гэтага суду. Ніжэйшы гродзкі суд склікаўся ў выпадку адсутнасьці вышэйшых службовых асобаў і зьдзяйсняўся калегіяй, у якую ўваходзілі [[падваявода]] або [[падстароста]], а таксама [[замкавы судзьдзя]] і [[пісар]], якія прызначаліся ваяводам або старостам зь ліку асобаў са шляхты мясцовага паходжаньня, знаёмых з правам. Улучэньне ў склад ніжэйшага гродзкага суду прафэсійнага юрыста-судзьдзі сьведчыць пра значнае разьвіцьцё судовай сыстэмы і пачатковым этапе аддзяленьня суду ад адміністрацыі. Упершыню пра прафэсійных судзьдзяў было запісана ў грамаце [[Ягайла|Ягайлы]] ад [[20 лютага]] [[1387]] року.

 

 

Першапачаткова ў замкавым судзе разглядаліся амаль усе мясцовыя справы, але пазьней, са зьяўленьнем іншых судоў ([[земскі суд|земскага]] і інш.), у кампэтэнцыі гродзкага засталіся толькі «гарачыя справы» — аб нападах на дамы шляхты, забойствах, цяжкіх і менш цяжкіх цялесных пашкоджаньнях, падпалах, разбоях, згвалтаваньнях, атручваньнях, а таксама грамадзянскія справы аб вяртаньні зьбеглых [[прыгонныя сяляне|прыгонных сялянаў]] і [[чэлядзь нявольная|чэлядзі нявольнай]]. Асноўнай задачай гродзкага суду было ажыцьцяўленне правасудзьдзя адносна асобаў, злоўленых «зь ліцом» (г.зн. на месцы ўчынку), а таксама затрыманых на працягу 24 гадзінаў пасьля зьдзяйсьненьня злачынства. Гродзкі суд таксама сьведчыў грамадзянска-праўныя дамовы, забясьпечваў судовыя доказы і г. д.

Калі злачынец-шляхціц пасьпяваў на працягу 24 гадзінаў схавацца ў сваім домаўладаньні, яго належала выклікаць адмысловай позвай у суд на чарговае судовае пасяджэньне, але не пазьней чым праз 4 тыдні. Калі тэрмін быў прапушчаны, зацікаўлены бок мог зьвярнуцца ў [[земскі суд]].

 

 

== Глядзіце таксама ==

* [[Гаспадарскі суд]]

* [[Земскі суд]]

* [[Копны суд]]

 

 

== Літаратура ==

* {{Літаратура/Памяць/Менск|1}}

* {{Літаратура/Гісторыя дзяржавы і права Беларусі}}

 

== Вонкавыя спасылкі ==

 

[[Катэгорыя:Права Вялікага Княства Літоўскага]]