Езяросы: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д r2.7.1) (робат дадаў: et:Zarasai
дапаўненьне, выява, стыль
Радок 5:
| Арыгінальная назва = Zarasai
| Краіны = Летувы
| Герб = ZarasaiCoat COAof arms of Zarasai.gifsvg
| Сьцяг =
| Гімн =
| Першыя згадкі = 1522
| Горад з = 1843
| Магдэбурскае права =
| Былыя назвы =
| Былая назва =
| Мясцовая назва =
| Адміністрацыйная адзінка = [[Павет]]
| Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Уцянскі павет|Уцянскі]]
| Адміністрацыйная адзінка2 =
| Назва адміністрацыйнай адзінкі2 =
Радок 24:
| Кіраўнік =
| Імя кіраўніка =
| Плошча = 17,5
| Вышыня =
| Колькасьць насельніцтва = 8 0017571
| Год падліку насельніцтва = 2010
| Шчыльнасьць насельніцтва = 465
| Колькасьць двароў =
| Часавы пас = +2
Радок 35:
| Паштовы індэкс =
| Аўтамабільны код =
| Выява = Zarasai.jpg
| Апісаньне выявы = Панарама места
| Шырата паўшар'е = паўночнае
| Шырата градусаў = 55
Радок 48:
| Водступ подпісу на мапе =
| Commons = Category:Zarasai
| Сайт = http://www.zarasai.lt/
| Колер = {{Колер|Летува}}
}}
'''Езяро́сы''' ({{Мова-lt|Zarasai}}, {{Мова-pl|Jeziorosy}}) — [[горад|места]] у паўночнайў [[Летува|Летуве]], напаміж мяжыазёрамі зОса [[Латвія]]й.і Знаходзіцца за 49 км ад [[Уцяна|Уцянаў]]Асіда. Горад зьяўляецца адміністрацыйнымАдміністрацыйны цэнтрамцэнтар [[Езёрскі раён|Езяроскага раёнараёну]]. З [[1836]]Уцянскі дапавет|Уцянскага [[1918павету]]. годаНасельніцтва горад7571 меў назву ''Новааляксандраўск''чал. Вакол горада разьмяшчаюцца некалькі азёраў ([[Зараса2010]], [[Зарасайта]] і інш.). ПразЗнаходзяцца Езяросыза праходзіць49 км шашаад [[КоўнаУцяна|Уцяны]] —, [[Дзьвінск]]. Заза 18 км знаходзіццаад чыгуначнаячыгуначнай станцыястанцыі [[Турмонты]].; Насельніцтвана горадушашы налічвае каля 8 тыс. чалавек. Езяросы адносяцца да этнаграфічнага рэгіёна[[Коўна]] — [[АўкштотаДзьвінск]].
 
Езяросы — даўняе [[мястэчка]] [[Браслаўскі павет|гістарычнай Браслаўшчыны]] (частка [[Віленскае ваяводзтва|Віленшчыны]]).
 
== Гісторыя ==
Першы пісьмовы ўспамін пра Езяросы як уладаньне Віленскага біскупства датуецца [[1522]] годам, калі пры мясцовым касьцёле заснавалі алтарыю. У [[1530]] біскуп віленскі [[Ян з князёў літоўскіх]] дадаткова дараваў плябаніі ў Езяросах зямлю і сялянаў. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай ([[1565]]—[[1566]]) мясьціна ўвайшла ў склад [[Браслаўскі павет|Браслаўскага павету]] [[Віленскае ваяводзтва|Віленскага ваяводзтва]].
У [[14 стагодзьдзе|XIV]] — [[18 стагодзьдзе|XVIII]] стагодзьдзях навакольныя мясьціны былі ўласнасьцю віленскіх япіскапаў. Першыя згадкі аб паселішчы адносяцца да [[1522]] года, як аб мястэчку ''Езяросы''. Пасьля падзелаў [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] горад трапіў у склад [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]. Пасьля таго, як тут у [[1830]]—[[1836]] гадах прайшла шаша [[Коўна]] — [[Дзьвінск]], горад зьмяніў назву на ''Новааляксандраўск'' і стаўся адміністрацыйным цэнтрам [[Браслаўскі павет (Расейская імпэрыя)|Браслаўскага павету]]. У [[1842]] годзе быў утвораны [[Нова-Аляксандраўскі павет]] [[Ковенская губэрня|Ковенскай губэрні]].
 
[[Файл:Jeziarosy. Езяросы (1864).jpg|міні|зьлева|Краявід Езяросаў, [[1864]]]]
У першай палове [[18 стагодзьдзе|XVIII стагодзьдзя]] вакол горада пачалі сяліцца расейскія [[стараверы]], але пасьля ўваходу горада ў склад Расеі па загаду маскоўскіх уладаў у [[1847]] годзе некаторыя зь іх былі зьнішчаныя.
 
У [[1610]] коштам [[Сьпіс каралёў польскіх|караля]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікага князя]] [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонта Вазы]] ў Езяросах збудавалі новы драўляны касьцёл. На Радзівілаўскай мапе ([[1613]]) паселішча значыцца як [[мястэчка]]. Станам на [[1631]] тут было 22 [[Дым (адзінка падаткаабкладаньня)|дымы]]. У [[Вайна 1654—1667 гадоў|Трынаццацігадовую вайну]] ([[1654]]—[[1667]]) мястэчка разбурылі [[Маскоўская дзяржава|маскоўскія]] захопнікі (у [[1674]] адноўлены касьцёл). На [[1669]] у Езяросах было 34 дымы, карчма, 5 вуліцаў. За часамі [[Вялікая Паўночная вайна|Вялікай Паўночнай вайны]] мястэчка зноў значна пацярпела.
У [[1918]] годзе горад быў далучаны да Летувіскай Рэспублікі, а з [[1939]] года ўвайшоў у склад [[СССР]]. У [[чэрвень|чэрвені]] [[1941]] года сюды ўвайшлі [[Нямеччына|нямецкія]] войскі, якія былі выгнаныя ў [[1944]] годзе. Пасьля горад знаходзіўся ў складзе [[Летувіская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Летувіскай ССР]].
 
3 пач. [[XVIII стагодзьдзе|XVIII ст.]] у ваколіцах Езяросаў пачалі сяліцца стараверы з Маскоўскай дзяржавы. У 2-й пал. [[XVIII стагодзьдзе|XVIII ст.]] у мястэчку адкрылася школа. Станам на [[1721]] і [[1739]] у Езяросах было 17 дымоў, на [[1772]] — 21 дым, на [[1790]] — 47 дымоў<ref>Езяросы // {{Літаратура/ЭВКЛ|3к}} С. 213.</ref>.
 
У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] ([[1795]]) Езяросы апынуліся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]. Па адкрыцьці шашы [[Коўна]] — [[Дзьвінск]] ([[1836]]) расейскія ўлады зьмянілі назву места на ''Новааляксандраўск'', сюды перанесьлі адміністрацыйны цэнтар [[Браслаўскі павет (Расейская імпэрыя)|Браслаўскага павету]]. У [[1842]] утварыўся асобны [[Нова-Аляксандраўскі павет]] у складзе [[Ковенская губэрня|Ковенскай губэрні]]. Станам на [[1857]] у месьце было 8 мураваных і 155 драўляных будынкаў.
 
Згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай]] ([[1921]]) Езяросы апынуліся ў складзе [[Летува|Летувы]]. [[2 жніўня]] [[1946]] паселішча атрымала статус места. У [[1996]] адбылося зацьверджаньне мескага гербу.
 
== Насельніцтва ==
* '''[[XIX стагодзьдзе]]''': [[1857]] — 3459 чал. (1838 муж. і 1631 жан.), зь іх 2030 каталікоў, 404 праваслаўныя, 119 старавераў, 7 эвангелістаў, 909 юдаістаў<ref>Nowoaleksandrowsk // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|7}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VII/240 240].</ref>; [[1865]] — 4770 чал.; [[1896]] — 7556 чал.; [[1897]] — 6,3 тыс. чал.
* '''[[XX стагодзьдзе]]''': [[1923]] — 3785 чал.; [[1939]] — 4,5 тыс. чал.; [[1959]] — 4,7 тыс. чал.; [[1970]] — 6624 чал.; ; [[1976]] — 7,4 тыс. чал.; [[1979]] — 7250 чал.; [[1989]] — 8916 чал.
* '''[[XXI стагодзьдзе]]''': [[2001]] — 8365 чал.; [[2010]] — 7571 чал.
 
== Турыстычная інфармацыя ==
 
=== Выдатныя мясьціны ===
* Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (1878)
* Малельня стараверская
* Царква Ўсіх Сьвятых (1885)
 
== Галерэя ==
<center><gallery caption="Краявіды Езяросаў" widths=150 heights=150>
Файл:Zarasai church.jpg|Касьцёл
Файл:Dusetų bažnyčios varpinė.jpg|Касьцёл, званіца
Файл:Zarasu kc1.jpg|Царква
Файл:Zarasu cerkve.jpg|Малельня
</gallery></center>
 
== Крыніцы ==
{{Зноскі}}
 
== Літаратура ==
* {{Літаратура/ЭВКЛ|3}}
* Nowoaleksandrowsk // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|7}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VII/240 240]—242.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Zarasai|выгляд=міні}}
 
{{Гарады Летувы}}
{{Месты і мястэчкі гістарычнай Браслаўшчыны}}
 
[[Катэгорыя:Гарады Летувы]]