Ашмянскі павет: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненьне, стыль, выява |
|||
Радок 13:
| Цэнтар = [[Ашмяны]]
| БуйныГорад =
| Месты і мястэчкі =
| ДатаЎтварэньня =
| Кіраўнік =
|Назва пасады кіраўніка = Старосты
| Кіраўнік2 =
Радок 21:
| АфіцыйныяМовы =
|АфіцыйныяМовы =
| Насельніцтва =
|Год перапісу =
|Адсотак ад насельніцтва =
|Месца паводле насельніцтва =
Радок 37:
| Шырата =
| Даўгата =
| Мапа = Ašmianski paviet. Ашмянскі павет.svg
| Памер мапы =
| Мапа адміністрацыйнай адзінкі =
Радок 54:
| Сайт =
| Дадаткі =
| Колер фону парамэтраў = {{Колер|
| Колер фону герб-сьцяг
}}
'''Ашмя́нскі паве́т'''
Месты і мястэчкі: [[Баруны]], [[Беніца]], [[Будслаў]], [[Вішнеў (Гарадзенская вобласьць)|Вішнеў]], [[Валожын]], [[Войстам (вёска)|Войстам]], [[Вялейка|Вялейка (Куранец Стары)]] [[Гадуцішкі]], [[Гальшаны]], [[Геранёны]], [[Германішкі]], [[Глыбокае]], [[Граўжышкі]], [[Гудагай]], [[Даўгінаў]], [[Докшыцы]], [[Дунілавічы]], [[Дуды]], [[Жодзішкі]], [[Жупраны]], [[Кабыльнік]], [[Камаі]], [[Крэва]], [[Куранец]], [[Лаздуны 1|Лаздуны]], [[Ліпнішкі]], [[Лоск]], [[Лучай]], [[Лынтупы]], [[Мосар]], [[Мядзел]], [[Паставы]], [[Порплішча]], [[Пяршай]], [[Смаргонь]] [[Трабы]], [[Суботнікі]], [[Сьвір (гарадзкі пасёлак)|Сьвір]], [[Сьвянцяны]], [[Юрацішкі]].
▲'''Ашмя́нскі паве́т''', '''''Ашме́нскі паве́т''''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Віленскае ваяводзтва|Віленскага ваяводзтва]] [[ВКЛ|Вялікага Княства Літоўскага]]. Гістарычна падзяляўся на дзьве часткі — Ашмянскую і Завілейскую. Сталіцай павету было [[места]] [[Ашмяна]].
== Асноўныя падзеі ==▼
У Ашмянскі павет уваходзіла тэрыторыя [[Ашмянскае староства|Ашмянскага гродавава]], [[Вялейскае староства|Вялейскага]], [[Губскае староства|Губскага]], [[Даўгеліскае староства|Даўгеліскага]], [[Дудзкае староства|Дудзкага]], [[Крэўскае староства|Крэўскага]], [[Маркаўскае староства|Маркаўскага]], [[Трабскае староства|Трабскага]]<ref>Powiat aszmianański // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|5}} S. 338</ref> і [[Мядзельскае староства|Мядзельскага]] старостваў і прылеглыя прыватнаўласьніцкія маёнткі. ▼
У [[Вайна 1654—1667 гадоў|Трынаццацігадовую вайну]] цягам [[1655]]—[[1660]] Ашмяншчына знаходзілася пад [[Маскоўская дзяржава|маскоўскай]] акупацыяй. За гэты час была ушчэнт разбураная гаспадарка павету, а ягонае насельніцтва скарацілася на палову<ref name="evkl"/>. У [[1662]]: сойм [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай Абодвух Народаў]] вызваліў увесь Ашмянскі павет ад выплаты пратэрмінаваных падаткаў.<ref name="westki">Францішак Сяліцкі. Даўгінаўска-Будслаўска-Крывіцкі рэгіён на даўняй Віленшчыне / Пераклад Міхася Гіля. — Ўроцлаў, 1989.</ref>
Па стане на [[1790]] рок у складзе павету налічвалася 17 местаў і мястэчак.▼
▲== Асноўныя падзеі ==
▲* [[14 стагодзьдзе|XIV]]—[[16 стагодзьдзе|XVI]] стст.: Ашмянская воласьць часам звалася паветам.<ref name="evkl">[[Герман Брэгер]]. Ашмянскі павет // {{Літаратура/ЭВКЛ|1к}} С. 269</ref>
▲* [[1791]]: паводле [[Канстытуцыя 3 траўня|Канстытуцыі 3 траўня]] быў вылучаны [[Завілейскі павет]] з цэнтрам у [[Паставы|Паставах]].<ref>[[Вячаслаў Насевіч]]. [http://vn.belinter.net/vkl/29.html Тэрыторыя, адміністрацыйны падзел] // {{Літаратура/ЭВКЛ|1к}} С. 34—39.</ref>
* [[1793]]: па [[другі падзел Рэчы Паспалітай|другім падзеле Рэчы Паспалітай]] да павету далучылі ўсходнюю частку Менскага павету ў міжрэччы Бярэзіны зь мястэчкамі [[Налібакі]] і [[Дзераўная]].▼
▲
У сяр. [[17 стагодзьдзе|XVII ст.]] налічваў 30 542 [[дым (адзінка падаткаабкладаньня)|дымоў]] і 244336 жыхароў.<ref>[http://jivebelarus.net/history/gistografia/unknown-war-1654-1667.html?page=14#lnk13 Насельніцтва Беларусі ў сярэдзіне ХVІІ ст. па паветах] // [[Генадзь Сагановіч|Г. Сагановіч]]. Невядомая вайна: 1654—1667. — Мн.: Навука і тэхніка, 1995. — 144 с. ISBN 5-343-01637-5</ref> На канец [[18 стагодзьдзе|XVIII ст.]] мелася каля 28 тыс. дымоў.▼
== Дэмаграфія ==
У Ашмянскім павеце пераважала дробная шляхта, нават існавала іранічнае выслоўе: «ашмянскі шляхціц: адна нага ў боце, другая ў лапці». Адначасова гэта быў самы шчыльназаселены павет Віленскага ваяводзтва.<ref name="westki"/>▼
▲У сяр. [[17 стагодзьдзе|XVII ст.]] налічваў 30 542 [[дым (адзінка падаткаабкладаньня)|дымоў]].
▲У Ашмянскім павеце пераважала дробная шляхта, нават існавала іранічнае выслоўе: «ашмянскі шляхціц: адна нага ў боце, другая ў лапці».
[[Павятовы соймік]] праходзіў у Ашмяне, тамака ж месьціліся [[падкаморны суд|падкаморны суд]], склікалася [[паспалітае рушаньне]]. [[Земскі суд|земскі]] і [[гродзкі суд|гродзкі]] суды праходзілі ў Ашмянах і Мядзелі, з [[1775]] року — у Ашмянах і Паставах. Мясцовая шляхта абірала двух паслоў на [[вальны сойм]] і двух дэпутатаў у [[Вярхоўны трыбунал ВКЛ|Вярхоўны Трыбунал]].▼
== Геаграфія ==
На [[Гарадзенскі Сойм (1793) |Гарадзенскім сойме]] [[12 студзеня]].[[1793]] дзеля павелічэньня колькасьці сэнатараў ад [[Вялікае Княства Літоўскае|ВКЛ]] быў намінаваны [[кашталян]] шляхам павышэньня да кашталянскай годнасьці ашмянскага [[маршалак павятовы|павятовага маршалка]], якім на той момант быў [[Марцін Аскерка]]. Ён атрымаў прывілей 26.10.[[1793]], але ўжо ў канцы восені гэтага ж года ў выніку новай адміністратыўна-тэрытарыяльнай рэформы [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] ашмянская кашталянія была скасавана. У выніку ашмянскі [[кашталян]] захаваў свой тытул, але ўжо ня меў сэнатарскіх паўнамоцтваў.▼
▲У
== Ураднікі ==
{{Асноўны артыкул|Старосты берасьцейскія}}
▲[[Павятовы соймік]] праходзіў у
▲На [[Гарадзенскі Сойм (1793)
== Глядзіце таксама ==
Радок 92 ⟶ 96:
== Літаратура ==
* {{Літаратура/ЭВКЛ|1}}
* {{Літаратура/ЭГБ|1}}
{{Месты і мястэчкі гістарычнай Ашмяншчыны}}
[[Катэгорыя:Віленскае ваяводзтва]]
|