|
'''Пяхота''' — род [[войска]]ў, якія ваююць пераважна ў ''пешым баі'' (на ўласных нагах).
<p> У сучасным сьвеце ''пяхота'' можа выкарыстоўваць ''матарызаваны транспарт''. Доўгі час пяхота выкарыстоўвала пераважна ручную зброю (стралковую), у сучасных умовах ([[21 стагоддзе]]) можа выкарыстоўваць шырокае кола узбраення (уключаючы ''ракетнае''). У сувязі з разьвіццём тэхнікі й сродкаў дастаўкі можна правесьці наступную клясыфікацыю ''пяхоты'':<br>
- ''мотастралкі'' (асноўны сродак дастаўкі жывой сілы - ''аўта й бранетэхніка'')<br> ▼-* ''марская пяхотамотастралкі'' (асноўны сродак дастаўкі жывой сілы - ''марскіаўта /рачный транспартбранетэхніка'')<br>
-* ''паветраныямарская дэсантнікіпяхота'' (асноўны сродак дастаўкі жывой сілы - ''авіятэхнікамарскі /рачны транспарт'').
▲-* '' мотастралкіпаветраныя дэсантнікі'' (асноўны сродак дастаўкі жывой сілы - '' аўта й бранетэхнікаавіятэхніка'') <br>.
== Гісторыя: ==
[[Выява:Royal Irish Rifles ration party Somme July 1916.jpg|міні|right|200px200пкс|Каралеўскія Ірлянскія стралкі пад час Пэршай Сусьветнай вайны (1916).]]
<p>За некаторымі выключэньнямі, большасьць [[армія]]ў у гісторыі былі пабудаваныя на падставе ''пяхоты''. Віды ўзбраеньняў зьмяняліся, але нязьменным заставаўся прынцып пешай бойкі. Пехацінцы перасоўваліся й вялі бой на ўласных нагах (асабліва ў ''даіндустрыяльны пэрыяд''), хаця зараз яны могуць быць дастаўленымі на месца бою з дапамогай розных транспартных сродкаў.
<p>У старажытнасьці ''пяхота'' была ''добра ўзброенымі бандамі'', што біліся ў хаатычна згуртаваных шэрагах пад камандваньнем аднаго ''лідэра'', што аддаваў загады ''непасрэдна голасам''. Але перавагі ''уніформы, абсталяваньня й узбраеньня'' прывялі да развіцьця ''баявых фармацый'' дзеля выкананьня ''тактычных манэўраў'' падчас бойкі.
<p>Арганізацыя ''пяхоты'' пачалася з балянсаваньня паміж ''цяжкаўзброеннымі фармацыямі'' (як [[Старажытная Грэцыя|Грэчаская]] [[фаланга]]), што біліся ў ''правільных шыхтах'' і больш лёгкаўзброенымі, але й больш мабільнымі войскамі (як [[Старажытны Рым|Рымскі]] [[легіён]]), што маглі больш хутка перасоўвацца па полі бою й выкарыстоўваць усе мажлівасьці на сваю карысьць, калі яны з'яўляліся. Праблемы з ''мабільнасьцю, узбраеньнем й абаронай (панцырам)'' дапаўняліся дадатковымі фактарамі, якія трэба было вырашаць. ▼
▲<p>Арганізацыя ''пяхоты'' пачалася з балянсаваньня паміж ''цяжкаўзброеннымі фармацыямі'' (як [[Старажытная Грэцыя|Грэчаская]] [[фаланга]]), што біліся ў ''правільных шыхтах'' і больш лёгкаўзброенымі, але й больш мабільнымі войскамі (як [[Старажытны Рым|Рымскі]] [[легіён]]), што маглі больш хутка перасоўвацца па полі бою й выкарыстоўваць усе мажлівасьці на сваю карысьць, калі яны з'яўляліся. Праблемы з ''мабільнасьцю, узбраеньнем й абаронай (панцырам)'' дапаўняліся дадатковымі фактарамі, якія трэба было вырашаць.
== Антычны пэрыяд: ==
<p>''Пяхота'' была асноўнай баявой адзінкай [[Антычнасьць|Антычнага пэрыяду]]. Прыклады ''баявых фармацыяў'' таго пэрыяду - [[грэчаскія фалангі]] й [[легіён]]ы [[Рымская імпэрыя|Рымскай імпэрыі]]. У адрозьненьне ад добра арганізаваных [[фаланга]]ў і [[легіён]]аў, большасьць [[армія]]ў старажытнага сьвету была ўкамплектаваная ''нерэгулярнымі ваярамі'' (часьцей за ўсё ''наймітамі''), што насілі меньш брані й біліся ў адкрытых фармацыях.
<p>Пасьля таго, як [[Рымская імпэрыя]] распалася й была захоплена [[германскія плямёны|германскімі плямёнамі]] ([[Вандалы|Вандаламі]], [[Готы|Готамі]], [[Вісготы|Вісготамі]]) у [[5 стагоддзе|5 стагоддзі нашай эры]], з-за недахопу палітычных й ваенных рэсурсаў, патрэба ў такога кшалту баявых адзінках зьнікла амаль што да [[Сярэднявечча]].
== Сярэднявечча: ==
<p>Большую палову [[сярэднявечча]] ў войсках панавала [[кавалерыя]] (''вершнікі, ваяры на конях''), што складалася з асобных [[рыцар]]аў. [[Рыцар]]ы часьцей за ўсё паходзілі са [[шляхта|шляхты]], а ''пехацінцаў'' набіралі ў асноўным з простага насельніцтва. Гэта ўскладніла разьвіцьцё ''пяхотнай тактыкі й узбраеньня''.
<p>Напрыканцы [[сярэднявечча]] былі распрацаваныя доўгія [[дзіда|дзіды]], а таксама ''зброя дальняга бою'' ([[лук]]аў), каб было што супрацьпаставіць перавазе [[кавалерыя|кавалерыі]] ў мабільнасьці й хуткасьці.
== Новы час: ==
<p>Хоць [[лук]]і й выкарыстоўваліся нават пасьля вынаходжаньня [[агнястрэльная зброя|агнястрэльнае зброі]], тэхналягічнае разьвіцьцё дазволіла гэтай зброі атрымаць першынство нават перад [[Англія|ангельскім]] ''доўгім лукам'' у якасьці ''улюбёнай зброі пяхоты''. Таксама было найшмат лягчэй навучыць пехацінцаў карыстацца агнястрэльнай зброяй, чым лукам (дні ці тыдні да сярэдняга ўзроўню валоданьня, у параўнаньні з гадамі для доўгага луку). У фармацыях камбінаваліся [[агнястрэльная зброя]] й доўгія [[дзіда|дзіды]] для супрацьстаяньня кавалерыі (але з вынаходжаньнем штыку патрэба ў дзідах зьнікла).
<p>Да вынаходжаньня чыгункі (у [[19 стагоддзе|19 стагоддзі]]), пяхотныя арміі дабіраліся да месца бойкі пехатою ці, зрэдку, на караблі.
<p>''Марскія пехацінцы'' ўпершыню з'явіліся ў [[16 стагоддзе|16 стагоддзі]] ў [[Гішпанія|Гішпаніі]] (''Infanteria de Marina''), а ў [[17 стагоддзе|17 стагоддзі]] ў астатніх краінах [[Эўропа|Эўропы]], у тым ліку ў [[Вялікая Брытанія|Вялікай Брытаніі]]. З-за таго, што ''Брытанія'' ня была кантынэнтальнай дзяржавай, ёй не патрабавалася вялікая [[армія]], але ''пяхота'' была неабходная для мажлівых прытарнаваньняў і высадак на кантынэнт. Тыповы ''каралеўскі марскі баявы карабель'' мог узяць на борт каля ''600'' чалавек. Зь іх ''120-180'' былі ''каралеўскімі марскімі пехацінцамі''. Яны звычайна мелі сваю палубу й не займаліся мараходствам. Фармавалі дэсантныя атрады, абаранялі карабель падчас абардажу,чынілі пашкоджаную зброю й гарматы пасьля бойкі. ▼
▲<p>''Марскія пехацінцы'' ўпершыню з'явіліся ў [[16 стагоддзе|16 стагоддзі]] ў [[Гішпанія|Гішпаніі]] (''Infanteria de Marina''), а ў [[17 стагоддзе|17 стагоддзі]] ў астатніх краінах [[Эўропа|Эўропы]], у тым ліку ў [[Вялікая Брытанія|Вялікай Брытаніі]]. З-за таго, што ''Брытанія'' ня была кантынэнтальнай дзяржавай, ёй не патрабавалася вялікая [[армія]], але ''пяхота'' была неабходная для мажлівых прытарнаваньняў і высадак на кантынэнт. Тыповы ''каралеўскі марскі баявы карабель'' мог узяць на борт каля ''600'' чалавек. Зь іх ''120-180'' былі ''каралеўскімі марскімі пехацінцамі''. Яны звычайна мелі сваю палубу й не займаліся мараходствам. Фармавалі дэсантныя атрады, абаранялі карабель падчас абардажу,чынілі пашкоджаную зброю й гарматы пасьля бойкі.
== 20-21 стагоддзе: ==
<p>Напрыканцы [[19 стагоддзе|19 стагоддзя]] й пазьней некаторыя дзяржавы ўжывалі ''веласыпедную пяхоту'' (кшалту [[Італія|італьянскіх]] ''Bersaglieri''), але сапраўдную мабільнасьць пяхота пачала набываць у 20-ых гадох [[20 стагоддзе|20 стагоддзя]], калі з'явіўся матарызаваны транспарт і, суадносна, матарызаваная пяхота. [[Другая Сусьветная вайна]] паказала неабходнасьць абароны пяхоты падчас перасоўваньняў, што было адлюстравана ў распрацоўцы браніраванага транспарту для перавозкі пяхоты. ▼[[Выява:2ID Recon Baghdad.jpg|right|міні|200px|Сучасная пяхота Злучаных Штатаў у Багдадзе]]
<p>Падчас [[Другая Сусьветная вайна|Другой Сусьветнай Вайны]] шырокае распаўсюджаньне атрымалі паветраныя дэсантнікі, што адыгралі ключавую ролю у некаторых бойках у [[Эўропа|Эўропе]]. ▼
<p> Падчас вайны ў [[В'етнам]]е [[армія]] [[ЗША]] упершыню выкарыстала ''верталёты'' дзеля хуткай дастаўкі вялікай колькасьці пехацінцаў на вялікія адлегласьці. ▼
<p>Сёньня дастаўка пехоты з дапамогай верталётаў называецца ''"паветраны штурм"''.Сучасную ''матарызаваную пяхоту'' падчас бойкі падтрымліваюць ''браніраваныя атакуючыя машыны (танкі), артылерыя й авіяцыя'', але існуе й ''лёгкая пяхота'', што не выкарыстоўвае ''матарызаванага транспарту''. Але роля ''пяхоты'' пачынае зьмяншацца па-першае з-за ''разьвіцьця новых тэхналёгій'', што не патрабуюць прысутнасьці людзей на полі бою, а па-другое з-за таго, што сучасныя палітыкі намагаюцца ўстрымацца ад ''"татальнай вайны"'' й зьвесьці колькасьць чалавечых ахвяраў да мінімуму. ▼
== Вонкавыя спасылкі ==
▲<p>Напрыканцы [[19 стагоддзе|19 стагоддзя]] й пазьней некаторыя дзяржавы ўжывалі ''веласыпедную пяхоту'' (кшалту [[Італія|італьянскіх]] ''Bersaglieri''), але сапраўдную мабільнасьць пяхота пачала набываць у 20-ых гадох [[20 стагоддзе|20 стагоддзя]], калі з'явіўся матарызаваны транспарт і, суадносна, матарызаваная пяхота. [[Другая Сусьветная вайна]] паказала неабходнасьць абароны пяхоты падчас перасоўваньняў, што было адлюстравана ў распрацоўцы браніраванага транспарту для перавозкі пяхоты.
{{Commons|Infantry|выгляд=міні}}
▲<p>Падчас [[Другая Сусьветная вайна|Другой Сусьветнай Вайны]] шырокае распаўсюджаньне атрымалі паветраныя дэсантнікі, што адыгралі ключавую ролю у некаторых бойках у [[Эўропа|Эўропе]].
▲<p> Падчас вайны ў [[В'етнам]]е [[армія]] [[ЗША]] упершыню выкарыстала ''верталёты'' дзеля хуткай дастаўкі вялікай колькасьці пехацінцаў на вялікія адлегласьці.
▲<p>Сёньня дастаўка пехоты з дапамогай верталётаў называецца ''"паветраны штурм"''.Сучасную ''матарызаваную пяхоту'' падчас бойкі падтрымліваюць ''браніраваныя атакуючыя машыны (танкі), артылерыя й авіяцыя'', але існуе й ''лёгкая пяхота'', што не выкарыстоўвае ''матарызаванага транспарту''. Але роля ''пяхоты'' пачынае зьмяншацца па-першае з-за ''разьвіцьця новых тэхналёгій'', што не патрабуюць прысутнасьці людзей на полі бою, а па-другое з-за таго, што сучасныя палітыкі намагаюцца ўстрымацца ад ''"татальнай вайны"'' й зьвесьці колькасьць чалавечых ахвяраў да мінімуму.
[[Катэгорыя:Войска]]
[[ar:مشاة]]
| 