Сяргей Кавалік: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д r2.7.1) (робат дадаў: fi:Sergei Kovalik, ru:Ковалик, Сергей Филиппович |
вікіфікацыя |
||
Радок 1:
'''Кавалік ''[Ковалик]'' Сяргей Піліпавіч''' (13 (25) кастрычніка 1846, в. Свадкавічы, Чэрыкаўскі павет, Магілёўская губэрня, Расейская імпэрыя
Нарадзіўся у сям’і вайскоўца, сына казака Зенькоўскага павета Палтаўскай губэрні, які скончыў вайсковую школу ў Пецярбурзе, а па выхадзе ў адстаўку у чыне палкоўніка, купіў маёнтак Свадкавічы, у якім налічвалася 100-150 душ прыгонных сялянаў. ▼
Навучаўся ў Аляксандраўскім Брэсцкім корпусе, потым у Паўлаўскім ваенным вучылішчы. Скончыў Кіеўскі ўнівэрсытэт атрымаўшы ступень кандыдата матэматыкі. Адзін з арганізатараў “хаджэньня ў народ” рэвалюцыйных народнікаў. Арыштаваны 14 чэрвеня 1874 г. і па працэсе 193-х 23 студзеня 1878 г. асуджаны да пазбаўленьня ўсіх правоў стану і катаржным працам у крэпасьцях на 10 гадоў.▼
Тэрмін катаржных прац скончыўся на Кары 4 верасьня 1883 г., і ён быў прызначаны на пасяленьне ў Якуцкую вобласьць. Дастаўлены ў г. Якуцк 26 лістапада 1883 г. і прызначаны на пасяленьне ў акруговы горад Верхаянск Верхаянскай акругі, куды прыбыў 6 студзеня 1884 г. 15 студзеня 1885 г. зафіксаваў самую нізкую тэмпэратуру ў Верхаянску -67,8 C. У верасьні 1886 г. уступіў у шлюб з спавівальнай бабкай Вольгай Васільевай.▼
Прылічаны 17 студзеня 1892 г. да сялян Усьцьянскага паселішча Верхаянскай акругі і ў сакавіку выехаў з сям’ёй у г. Якуцк. Жыл у Намскім улусе Якуцкай акругі а 7 ліпеня 1892 г., атрымаўшы дазвол Іркуцкага генэрал-губэрнатара, выехаў на жыхарства ў г. Верхаленск Іркуцкай губэрні. У сакавіку 1893 г. пераехаў на жыхарства ў г. Балаганск Іркуцкай губэрні.▼
Па даручэньні Ўсходне-Сыбірскага аддзела Імпэратарскага Расейскага Геаграфічнага Таварыства выехаў у Алёкмінскую акругу Якуцкай вобласьці для дасьледаваньня ўплыву золатапрамысловасьці на побыт мясцовага насельніцтва. Прыбыў у верасьні 1894 г. у Віцімскую сыстэму, адкуль пераехаў у Алёкмінскую сыстэму, а 23 сакавіка 1895 г. праз Мачынскую рэзыдэнцыю выехаў у г. Алёкмінск. Заставаўся ў Алёкмінскай акрузе да кастрычніка 1895 г. і пасьля завяршэньня прац вярнуўся ў г. Іркуцк.▼
Паводле маніфэсту 14 траўня 1894 г., тэрмін абавязковага знаходжаньня ў Сыбіры яму быў скарочаны. 5 сакавіка 1898 г. быў прылічаны ў мяшчане г. Верхаленска. ▼
У 1898 г. вярнуўся з выгнаньня ў Беларусь. Нейкі час пражыўшы у сваёй таварышкі па суду В. І. Вахоўскай, па мужу Бонч-Асмалоўскай, у маёнтку Блонь Ігуменскага павета Менскай губэрні. Затым пераехаў ў Менск, дзе працаваў галоўным кантралёрам-бугальтарам, затым памочнікам акцызнага наглядчыка у Губэрнскім акцызным упраўленьні, быў чальцом Менскага таварыства аматараў прыгожых мастацтваў. У час І-й Усясьветнай вайны служыў у “Земскім Саюзе”. Пасьля кастрычніка 1917 года працаваў старшынёй Губэрнскага зямельнага камітэта, пры немцах у Земскай Губэрнскай Управе, потым у Камісарыяце забесьпячэньня, выкладаў матэматыку у Менскім політэхнічным інстытуце (чытаў курс па аналізе бесканечна-малых і аналітычнай геамэтрыі), быў старастам Менскага аддзяленьня Усесаюзнага таварыства былых паліткатаржан і ссыльнапасяленцаў. ▼
Памёр 26 красавіка 1926 г. у Менску і пахаваны на Вайсковых могілках.▼
Дачка Марыя, у замустве Бонч-Асмалоўская.▼
▲
Творы:▼
▲
Верхоянские якуты и их экономическое положение. Иркутск. 1895.▼
Изучение влияния золотопромышленности на быт якутов. // ИВСОИРГО. Т. XXVIII. № 3. Иркутск. 1897.▼
О киренских якутах. // ИВСОИРГО. Т. XXVIII. № 4. Иркутск. 1897.▼
Движение семидесятых годов по большому процессу. // Былое. № 11. 1906.▼
Революционеры-народники в каторге и ссылке. // Каторга и ссылка. № 4. Москва. 1924.▼
Революционное движение 70-х годов и процесс 193-х. Москва. 1928.▼
▲
▲
▲
Автобиография народовольца, почетного пенсионера Наркомсобеса Белоруссии, Сергея Филипповича Ковалика. // Народны камісарыят сацыяльнай апекі Беларускай Савецкай Соцыялістычнай Рэспублікі 1919-1923 гг. Да надзвычайнага зьезду Саветаў Рабочых, Сялянскіх і Чырвонаармейскіх дэпутатаў Беларусі. Менск. 1924. С. . /▼
М. С. А. Сяргей Кавалік (Дзядуня рэвалюцыі). // Полымя. № 4. Менск. 1927. С. 194-201.▼
▲
Бончь-Осмоловская М. Сергей Ковалик в Минске. // Нёман. № 9. Минск. 1969. С. 123-126.▼
Малінін А. С. Рэвалюцыянер Сяргей Кавалік. // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. № 1. Мінск. 1980. С. 17-18.▼
▲
Сергей Ковалик. // Мельников М. Ф. Шел край наш дорогой столетий. Минск. 1987. С. 24-28. ▼
Казарян П. Л. Олекминская политическая ссылка 1826-1917 гг. Якутск. 1995. С. 172, 192, 265, 449, 470;▼
Казарян П. Л. Олекминская политическая ссылка 1826-1917 гг. Изд. 2-е дополненное. Якутск. 1996. С. 172, 192, 265-266, 449, 470.▼
Воробьев А. Уроженец Могилевщины – один из лидеров российского народничества. // Магілёўшчына. VII зборнік. Магілёў-Мінск. 1997. С. 45-53.▼
▲
== Літаратура ==
▲
▲
▲
▲
▲
[[ru:Ковалик, Сергей Филиппович]]
|