Сяргей Кавалік: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
вікіфікацыя
Радок 1:
'''Кавалік ''[Ковалик]'' Сяргей Піліпавіч''' (13 (25) кастрычніка 1846, в. Свадкавічы, Чэрыкаўскі павет, Магілёўская губэрня, Расейская імпэрыя - — 26 красавіка 1926, Менск, БССР) — рэвалюцыянэр-народнік.
Нарадзіўся у сям’і вайскоўца, сына казака Зенькоўскага павета Палтаўскай губэрні, які скончыў вайсковую школу ў Пецярбурзе, а па выхадзе ў адстаўку у чыне палкоўніка, купіў маёнтак Свадкавічы, у якім налічвалася 100-150 душ прыгонных сялянаў.
Навучаўся ў Аляксандраўскім Брэсцкім корпусе, потым у Паўлаўскім ваенным вучылішчы. Скончыў Кіеўскі ўнівэрсытэт атрымаўшы ступень кандыдата матэматыкі. Адзін з арганізатараў “хаджэньня ў народ” рэвалюцыйных народнікаў. Арыштаваны 14 чэрвеня 1874 г. і па працэсе 193-х 23 студзеня 1878 г. асуджаны да пазбаўленьня ўсіх правоў стану і катаржным працам у крэпасьцях на 10 гадоў.
Тэрмін катаржных прац скончыўся на Кары 4 верасьня 1883 г., і ён быў прызначаны на пасяленьне ў Якуцкую вобласьць. Дастаўлены ў г. Якуцк 26 лістапада 1883 г. і прызначаны на пасяленьне ў акруговы горад Верхаянск Верхаянскай акругі, куды прыбыў 6 студзеня 1884 г. 15 студзеня 1885 г. зафіксаваў самую нізкую тэмпэратуру ў Верхаянску -67,8 C. У верасьні 1886 г. уступіў у шлюб з спавівальнай бабкай Вольгай Васільевай.
Прылічаны 17 студзеня 1892 г. да сялян Усьцьянскага паселішча Верхаянскай акругі і ў сакавіку выехаў з сям’ёй у г. Якуцк. Жыл у Намскім улусе Якуцкай акругі а 7 ліпеня 1892 г., атрымаўшы дазвол Іркуцкага генэрал-губэрнатара, выехаў на жыхарства ў г. Верхаленск Іркуцкай губэрні. У сакавіку 1893 г. пераехаў на жыхарства ў г. Балаганск Іркуцкай губэрні.
Па даручэньні Ўсходне-Сыбірскага аддзела Імпэратарскага Расейскага Геаграфічнага Таварыства выехаў у Алёкмінскую акругу Якуцкай вобласьці для дасьледаваньня ўплыву золатапрамысловасьці на побыт мясцовага насельніцтва. Прыбыў у верасьні 1894 г. у Віцімскую сыстэму, адкуль пераехаў у Алёкмінскую сыстэму, а 23 сакавіка 1895 г. праз Мачынскую рэзыдэнцыю выехаў у г. Алёкмінск. Заставаўся ў Алёкмінскай акрузе да кастрычніка 1895 г. і пасьля завяршэньня прац вярнуўся ў г. Іркуцк.
Паводле маніфэсту 14 траўня 1894 г., тэрмін абавязковага знаходжаньня ў Сыбіры яму быў скарочаны. 5 сакавіка 1898 г. быў прылічаны ў мяшчане г. Верхаленска.
У 1898 г. вярнуўся з выгнаньня ў Беларусь. Нейкі час пражыўшы у сваёй таварышкі па суду В. І. Вахоўскай, па мужу Бонч-Асмалоўскай, у маёнтку Блонь Ігуменскага павета Менскай губэрні. Затым пераехаў ў Менск, дзе працаваў галоўным кантралёрам-бугальтарам, затым памочнікам акцызнага наглядчыка у Губэрнскім акцызным упраўленьні, быў чальцом Менскага таварыства аматараў прыгожых мастацтваў. У час І-й Усясьветнай вайны служыў у “Земскім Саюзе”. Пасьля кастрычніка 1917 года працаваў старшынёй Губэрнскага зямельнага камітэта, пры немцах у Земскай Губэрнскай Управе, потым у Камісарыяце забесьпячэньня, выкладаў матэматыку у Менскім політэхнічным інстытуце (чытаў курс па аналізе бесканечна-малых і аналітычнай геамэтрыі), быў старастам Менскага аддзяленьня Усесаюзнага таварыства былых паліткатаржан і ссыльнапасяленцаў.
Памёр 26 красавіка 1926 г. у Менску і пахаваны на Вайсковых могілках.
Дачка Марыя, у замустве Бонч-Асмалоўская.
 
Нарадзіўся у сям’і вайскоўца, сына казака Зенькоўскага павета Палтаўскай губэрні, які скончыў вайсковую школу ў Пецярбурзе, а па выхадзе ў адстаўку у чыне палкоўніка, купіў маёнтак Свадкавічы, у якім налічвалася 100-150100—150 душ прыгонных сялянаў.
Творы:
 
Навучаўся ў Аляксандраўскім Брэсцкім корпусе, потым у Паўлаўскім ваенным вучылішчы. Скончыў Кіеўскі ўнівэрсытэт атрымаўшы ступень кандыдата матэматыкі. Адзін з арганізатараў “хаджэньня«хаджэньня ў народ”народ» рэвалюцыйных народнікаў. Арыштаваны 14 чэрвеня 1874  г. і па працэсе 193-х 23 студзеня 1878  г. асуджаны да пазбаўленьня ўсіх правоў стану і катаржным працам у крэпасьцях на 10 гадоў.
Верхоянские якуты и их экономическое положение. Иркутск. 1895.
Изучение влияния золотопромышленности на быт якутов. // ИВСОИРГО. Т. XXVIII. № 3. Иркутск. 1897.
О киренских якутах. // ИВСОИРГО. Т. XXVIII. № 4. Иркутск. 1897.
Движение семидесятых годов по большому процессу. // Былое. № 11. 1906.
Революционеры-народники в каторге и ссылке. // Каторга и ссылка. № 4. Москва. 1924.
Революционное движение 70-х годов и процесс 193-х. Москва. 1928.
 
Тэрмін катаржных прац скончыўся на Кары 4 верасьня 1883  г., і ён быў прызначаны на пасяленьне ў Якуцкую вобласьць. Дастаўлены ў г. Якуцк 26 лістапада 1883  г. і прызначаны на пасяленьне ў акруговы горад Верхаянск Верхаянскай акругі, куды прыбыў 6 студзеня 1884  г. 15 студзеня 1885  г. зафіксаваў самую нізкую тэмпэратуру ў Верхаянску -67−67,8  °C. У верасьні 1886  г. уступіў у шлюб з спавівальнай бабкай Вольгай Васільевай.
 
Прылічаны 17 студзеня 1892  г. да сялян Усьцьянскага паселішча Верхаянскай акругі і ў сакавіку выехаў з сям’ёй у г. Якуцк. Жыл у Намскім улусе Якуцкай акругі а 7 ліпеня 1892  г., атрымаўшы дазвол Іркуцкага генэрал-губэрнатара, выехаў на жыхарства ў г. Верхаленск Іркуцкай губэрні. У сакавіку 1893  г. пераехаў на жыхарства ў г. Балаганск Іркуцкай губэрні.
Літаратура:
 
Па даручэньні Ўсходне-Сыбірскага аддзела Імпэратарскага Расейскага Геаграфічнага Таварыства выехаў у Алёкмінскую акругу Якуцкай вобласьці для дасьледаваньня ўплыву золатапрамысловасьці на побыт мясцовага насельніцтва. Прыбыў у верасьні 1894  г. у Віцімскую сыстэму, адкуль пераехаў у Алёкмінскую сыстэму, а 23 сакавіка 1895  г. праз Мачынскую рэзыдэнцыю выехаў у г. Алёкмінск. Заставаўся ў Алёкмінскай акрузе да кастрычніка 1895  г. і пасьля завяршэньня прац вярнуўся ў г. Іркуцк.
Автобиография народовольца, почетного пенсионера Наркомсобеса Белоруссии, Сергея Филипповича Ковалика. // Народны камісарыят сацыяльнай апекі Беларускай Савецкай Соцыялістычнай Рэспублікі 1919-1923 гг. Да надзвычайнага зьезду Саветаў Рабочых, Сялянскіх і Чырвонаармейскіх дэпутатаў Беларусі. Менск. 1924. С. . /
 
М. С. А. Сяргей Кавалік (Дзядуня рэвалюцыі). // Полымя. № 4. Менск. 1927. С. 194-201.
Паводле маніфэсту 14 траўня 1894  г., тэрмін абавязковага знаходжаньня ў Сыбіры яму быў скарочаны. 5 сакавіка 1898  г. быў прылічаны ў мяшчане г. Верхаленска.
Бончь-Осмоловская М. Сергей Ковалик в Минске. // Нёман. № 9. Минск. 1969. С. 123-126.
 
Малінін А. С. Рэвалюцыянер Сяргей Кавалік. // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. № 1. Мінск. 1980. С. 17-18.
У 1898  г. вярнуўся з выгнаньня ў Беларусь. Нейкі час пражыўшы у сваёй таварышкі па суду В.  І.  Вахоўскай, па мужу Бонч-Асмалоўскай, у маёнтку Блонь Ігуменскага павета Менскай губэрні. Затым пераехаў ў Менск, дзе працаваў галоўным кантралёрам-бугальтарам, затым памочнікам акцызнага наглядчыка у Губэрнскім акцызным упраўленьні, быў чальцом Менскага таварыства аматараў прыгожых мастацтваў. У час І-й Усясьветнай вайны служыў у “Земскім«Земскім Саюзе”Саюзе». Пасьля кастрычніка 1917 года працаваў старшынёй Губэрнскага зямельнага камітэта, пры немцах у Земскай Губэрнскай Управе, потым у Камісарыяце забесьпячэньня, выкладаў матэматыку у Менскім політэхнічным інстытуце (чытаў курс па аналізе бесканечна-малых і аналітычнай геамэтрыі), быў старастам Менскага аддзяленьня Усесаюзнага таварыства былых паліткатаржан і ссыльнапасяленцаў.
Сергей Ковалик. // Мельников М. Ф. Шел край наш дорогой столетий. Минск. 1987. С. 24-28.
 
Казарян П. Л. Олекминская политическая ссылка 1826-1917 гг. Якутск. 1995. С. 172, 192, 265, 449, 470;
Памёр [[26 красавіка]] [[1926 ]] г. у Менску і пахаваны на Вайсковых могілках.
Казарян П. Л. Олекминская политическая ссылка 1826-1917 гг. Изд. 2-е дополненное. Якутск. 1996. С. 172, 192, 265-266, 449, 470.
 
Воробьев А. Уроженец Могилевщины – один из лидеров российского народничества. // Магілёўшчына. VII зборнік. Магілёў-Мінск. 1997. С. 45-53.
Дачка Марыя, у замустве Бонч-Асмалоўская.
 
'''Творы:'''
 
* Верхоянские якуты и их экономическое положение. Иркутск. 1895.
* Изучение влияния золотопромышленности на быт якутов. // ИВСОИРГО. Т. XXVIII. № 3. Иркутск. 1897.
* О киренских якутах. // ИВСОИРГО. Т. XXVIII. № 4. Иркутск. 1897.
* Движение семидесятых годов по большому процессу. // Былое. № 11. 1906.
* Революционеры-народники в каторге и ссылке. // Каторга и ссылка. № 4. Москва. 1924.
* Революционное движение 70-х годов и процесс 193-х. Москва. 1928.
 
== Літаратура ==
 
* Автобиография народовольца, почетного пенсионера Наркомсобеса Белоруссии, Сергея Филипповича Ковалика. // Народны камісарыят сацыяльнай апекі Беларускай Савецкай Соцыялістычнай Рэспублікі 1919-1923 1919—1923 гг. Да надзвычайнага зьезду Саветаў Рабочых, Сялянскіх і Чырвонаармейскіх дэпутатаў Беларусі. Менск. 1924. С. . /
* М. С.  А.  Сяргей Кавалік (Дзядуня рэвалюцыі). // Полымя. № 4. Менск. 1927. С. 194-201194—201.
* Бончь-Осмоловская М. Сергей Ковалик в Минске. // Нёман. № 9. Минск. 1969. С. 123-126123—126.
* Малінін А.  С.  Рэвалюцыянер Сяргей Кавалік. // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. № 1. Мінск. 1980. С. 17-18.
* Сергей Ковалик. // Мельников М.  Ф.  Шел край наш дорогой столетий. Минск. 1987. С. 24-28.
* Казарян П.  Л.  Олекминская политическая ссылка 1826-1917 1826—1917 гг. Якутск. 1995. С. 172, 192, 265, 449, 470;
* Казарян П.  Л.  Олекминская политическая ссылка 1826-1917 1826—1917 гг. Изд. 2-е дополненное. Якутск. 1996. С. 172, 192, 265-266265—266, 449, 470.
* Воробьев А. Уроженец Могилевщины — один из лидеров российского народничества. // Магілёўшчына. VII зборнік. Магілёў-Мінск. 1997. С. 45-53.
 
[[ru:Ковалик, Сергей Филиппович]]