У сьнежні [[1990]] року паўстала пытаньне пра рэарганізацыю Саюзу ССР паводле прапанаванага Міхаілам Гарбачовым праекту. Плянавалася захаваць Саюз ССР як абноўленую фэдэрацыю роўнапраўных сувэрэнных рэспублік. Па гэтым пытаньні IV Зьезд народных дэпутатаў СССР пастанавіў правесьці ўсесаюзны рэфэрэндум<ref name="post1856">Постановление СНД СССР от 24 декабря 1990 года № 1856-1 «О проведении референдума СССР по вопросу о Союзе Советских Социалистических Республик» // Ведомости СНД и ВС СССР. — 1990. — № 52. — ст. 1161.</ref>, які адбыўся [[17 красавіка]] [[1991]]. За захаваньне і абнаўленьне Саюзу выказаліся большасьць грамадзянаў, за выняткам шасьці рэспублікаў ([[Армэнія]], [[Грузія]], [[Латвія]], [[Летува]], [[Малдавія]], [[Эстонія]]), якія раней ужо абвясьцілі незалежнасьць і ня ладзілі рэфэрэндум.
На падставе рэфэрэндуму быў распрацаваны праект па заключэньні Саюзу Савецкіх Сувэрэнных Рэспублік<ref name="JulTreaty">[{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = 10 сьнежня 2009| url = http://fomin-ivan.blogspot.com/2009/12/1991.html| загаловак = Проект договора об ССГ-федерации (Союзе Советских Суверенных Республик) (июль 1991)]| фармат = | назва праекту = Ivan Fomin’s blog| выдавец = Иван Фомин| дата = 7 сьнежня 2011 | мова = ru| камэнтар = }}</ref> (Саюзу Сувэрэнных Дзяржаваў<ref name="JulTreaty" />) як мяккае, дэцэнтралізаванае [[Фэдэрацыя|фэдэрацыі]]. Плянавалася падпісаць новую дамову з удзелам 9 рэспублікаў [[20 жніўня]] [[1991]] року, аднак гэтаму зашкодзіла [[Жнівеньскі путч|спроба дзяржаўнага перавароту]] [[Дзяржаўны камітэт па надзвычайным становішчы|ДКНС]] ({{Мова-ru|ГКЧП}}). Пасьля спыненьня спробы захопу ўлады [[Парад сувэрэнітэтаў|незалежнасьць абвесьціліабвясьцілі]] і ўсе астатнія саюзныя рэспублікі.
Увосень [[1991]] быў распрацаваны новы праект стварэньня [[Канфэдэрацыя|канфэдэрацыі]] пад назваю ''[[Саюз Сувэрэнных Дзяржаваў]]'' (ССД)<ref name="NovemberTreaty">[{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.gorby.ru/userfiles/prilii.doc| загаловак = II. Проект договора обо ССГ-конфедерацииСоюзе (ноябрьСуверенных 1991)Государств| фармат = [[doc]]| назва праекту = | выдавец = | дата = 7 сьнежня 2011 | мова = ru| камэнтар = }}</ref><ref>[{{артыкул|аўтар=|загаловак=Проект Договора о Союзе Суверенных Государств|арыгінал=|спасылка=http://soveticus5.narod.ru/gazety/pr911127.htm#u001|аўтар Проект договора о Союзе Суверенных Государств] // выданьня=|выданьне=Правда.|тып=|месца=|выдавецтва=|год=27 —ноября 1991. — 27 ноября.|выпуск=|том=|нумар=|старонкі=|isbn=}}</ref>. Пра свой намер далучыцца да дамовы, падпісаньне якое было прызначанае на [[9 сьнежня]] [[1991]], абвясьцілі кіраўнікі сямі зь дзевяці рэспублік: [[Беларусь|Беларусі]], [[Казахстан]]у, [[Кыргыстан]]у, [[Расея|Расеі]], [[Таджыкістан]]у, [[Туркмэністан]]у і [[Узбэкістан|Ўзбэкістану]]. [[Армэнія]] і [[Украіна|Ўкраіна]], у якіх наконадні адбыліся рэфэрэндумы пра незалежнасьць, адмовіліся ўваходзіць у ствараны хаўрус.
