Пэрл-Гарбар

Пэрл-Гарбар (па-ангельску: Pearl Harbor - жамчужная гавань), таксамаПэрл-ХарбарабоПірл-Харбар- гавань на выспе Оаху , Гаваі. Большая частка гавані і прылеглых тэрыторый занятыя цэнтральнай базай ціхаакіянскага флёту ваенна-марскіх сіл ЗША.

Пэрл-Гарбар, здымак са спадарожніка. Справа ўнізе бачны міжнародны аэрапорт Ганалулу

7 сьнежня 1941 Японія здзейсніла напад на Пэрл-Гарбар, што паслужыла падставай ўступленьня ЗША ў Другую сусьветную вайну .

Пэрл-Гарбар да 1941 года

У 1875 ЗША і каралеўства Гаваі заключылі дагавор аб супрацоўніцтве, па якім флёт ЗША атрымліваў доступ да гавані Пэрл-Гарбар ў абмен на спэцыяльныя ўмовы для імпарту гавайскага цукру ў ЗША. Пазьней, па выніках Гішпана-Амэрыканскай вайны 1898 году ЗША канчаткова анэксаваў Гаваі.

Пасьля анэксіі гавань была пашырана, што дало магчымасьць прыняць больш караблёў. У 1908 была пабудавана суднаверф.

Напад на Пэрл-Гарбар

лінкор «Арызона» гарыць пасьля выбуху, выкліканага трапленьнем японскай бомбы

26 лістапада 1941 ўдарнае злучэньне японскага імпэратарскага флёта пад камандаваньнем віцэ-адмірала Нагума Цюіці па загадзе камандуючага флёту Ісароку Ямамота пакінула базу ў заліве Хітакаппу на Курыльскіх выспах і накіравалася да Пэрл-Гарбару. Японскае злучэньне ўключала шэсьць авіяносцаў: «Акагі», «Хірю», «Каган», «Секаку», «Сорю» і «Дзюйкаку», на якіх размяшчаўся 441 самалёт.

Мэтай нападу на Пэрл-Гарбар зьяўлялася нэйтралізацыя ціхаакіянскага флёту ЗША для таго, каб забяспечыць свабоду дзеяньняў японскай арміі і флёту ў паўднёва-ўсходняй Азіі.

Раніцай самалёты з японскіх авіяносцаў нанеслі ўдары па аэрадромам на выспе Оаху і па караблям, якія стаялі на якары ў гавані Пэрл-Гарбар. Было зьнішчана 4 лінкора, 2 эсмінца, 1 мінны загараджальнік. Яшчэ 4 лінейных карабля, 3 лёгкіх крэйсера і 1 эсмінец атрымалі сур'ёзныя пашкоджаньні. Страты амэрыканскай авіяцыі склалі 188 самалётаў знішчанымі, яшчэ 159 былі цяжка пашкоджаныя. Амэрыканцы страцілі 2403 чалавека забітымі (зь іх больш за 1000 на борце зьнішчанага лінкора «Арызона») і 1178 параненымі. Японцы страцілі 29 самалётаў - 15 пікіроўшчык, 5 тарпеданосцаў і 9 зьнішчальнікаў. Былі патоплены 5 звышмалых падводных лодак. Страты ў людзях склалі 55 чалавек. Яшчэ адзін - лейтэнант Сакамакі - быў узяты ў палон. Ён даплыў да берага пасьля таго як яго звышмалых падводная лодка наскочыла на рыф.

З пункту гледжаньня неадкладнага эфекту, напад на Пэрл-Гарбар абярнулася неверагодным посьпехам для Японіі. Нейтралізацыя ціхаакіянскага флёту ЗША на 6 месяцаў дазволіла Японіі з лёгкасьцю захапіць вялікую частку Паўднёва-Усходняй Азіі, у тым ліку Ганконг, Бірму, Галяндскую Ост-Індыю, Малайе, Сынгапур і Філіпіны. Аднак, адмова ЗША ў перамір'і і немагчымасьць атрыманьня дапамогі ад саюзнікаў у канчатковым рахунку прывялі да паразы Японіі. З усіх патопленых амэрыканскіх караблёў не атрымалася аднавіць толькі 4 - лінкоры «Арызона» (выбухнуў), «Аклахома» (перавярнуўся) і 2 эсмінцы. Імкнучыся зьнішчыць лінкоры і самалёты, японскія сілы пакінулі некранутымі вельмі важныя для далейшага ходу вайны і разам з тым лёгка дасягальныя ў рамках нечаканай атакі цэлі: 11 падводных лодак, велізарныя запасы нафты ў сховішчах, рамонтныя майстэрні і докі. Уласна і авіяцыі, нягледзячы на ​​уяўныя вялікімі лічбы ўрону, быў нанесены значна меньшы магчымага ўрон. Імкнучыся да максімальнай ўтоенасьці і мінімальных страт, японскае камандаваньне адмовілася ад прымяненьня артылерыйскіх караблёў (што пры зніжэньні рызыкі страт і выяўленьня значна паменьшыла і нанесеную праціўніку шкоду), засяродзіўшыся на авіяцыі і звышмалых падводных лодках (апошнія не прынеслі ніякага выніку). Больш за тое, спрабуючы максімальна атрымаць вынік з фактару нечаканасьці, удар наносілі толькі двума хвалямі, што ў канчатковым выніку, захаваўшы большую колькасьць самалётаў, істотна зьменшыла і амэрыканскія страты. Наўмысна ці выпадкова, але японскі флёт напаў на амэрыканскую ваенную базу ў момант адсутнасьці ў ёй авіяносцаў. Як следства якія сталі асноўнымі ваенна-марскімі сіламі ў амэрыканскім флёце ў ходзе Другой сусьветнай вайны авіяносныя сілы не панеслі ў ходзе апэрацыі ніякіх страт. Апошні фактар ​​стаў падставай для абвінавачваньня амэрыканскага кіраўніцтва ў наўмысным засяроджваньні пад удар японскага флёту не маючых вырашальнай баявой каштоўнасьці караблёў (лінейныя караблі тыпу «Паўночная Караліна», на той момант два найноўшых і як следства наймацнейшых лінкора ЗША, на базе адсутнічалі, яшчэ восем знаходзіліся ў розных стадыях дабудоўкі) з мэтай скланення амэрыканцаў да ўступленьня ў другую сусьветную. З 22 японскіх караблёў, якія прымалі ўдзел у нападзе на Пэрл-Гарбар, да канца вайны ацалеў толькі 1.

Пэрл-Гарбар пасьля Другой сусьветнай вайны

У цяперашні час Пэрл-Гарбар зьяўляецца найбуйнейшай ваенна-марской базай ЗША на Ціхім акіяне і штаб-кватэрай ціхаакіянскага флёту ЗША. Суднаверф, разьмешчаная побач з гаваньню, забяспечвае працай 12 000 чалавек.

У памяць аб загінуўшых амэрыканскіх мараках на месцы патанулага лінкора «Арызона» створаны мэмарыял. Яшчэ адным помнікам падзей вайны на Ціхім акіяне зьяўляецца зьмешчаны на вечнай стаянцы ў Пэрл Гарбары лінкор «Місуры», на якім 2 верасьня 1945 а быў падпісаны акт аб капітуляцыі Японіі. Аб гэтай падзеі зьнятыя два фільмы: амэрыкана-японская "Тора! Тора! Тора! »І амерыканскі Пэрл-Гарбар ».

Літаратура

• Якаўлеў М. М. Перл-Харбор, 7 декабря 1941 года. Быль и небыль. М.: Политиздат, 1988.-286 с.: Іл. ISBN 5-250-00448-2