Руды лес: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д r2.7.1) (робат дадаў: fr:Forêt rouge
артаграфія, выпраўленьне спасылак
Радок 1:
{{Каардынаты|51.38011|N|30.04908|E|region:UA_scale:250000|выяўленьне=загаловак}}
[[Файл:Red forest.jpg|міні|Радыяактыўныя часьцінкі аселі на дрэвах і панішчылі большую частку сасновага лесу]]
'''Руды лес''' ({{мова-uk|Рудий ліс}}), часам ''Іржавы лес'', ''Чырвоны лес'' — каля 10 км² дрэваў, што атачаюць [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскую АЭС]]. Назва «Руды лес» паходзіць ад чырвона-бурага колеру [[сасна|соснаў]], пасьля таго як яны ўвабралі найбольшую долю выкіду радыяактыўнайрадыеактыўнай пылі падчас [[Чарнобыльская катастрофа|выбуху рэактара ў 1986 годзе]]<ref name=bbcmulvey>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4923342.stm ''Wildlife defies Chernobyl radiation''], by Stefen Mulvey, BBC News April 20, 2006.</ref>. Падчас работаў па дэзактывацыі тэрыторыі лес быў зьнесены бульдозэрамі і захаронены<ref name= WASTEGRAVEYARDS>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4942828.stm ''Chernobyl's continuing hazards''], by Stefen Mulvey, BBC News</ref>. На сёньняшні дзень Руды лес зьяўляецца найбольш моцна забруджанай тэрыторыяй у сьвеце<ref name=partone>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4843316.stm| загаловак = "Chernobyl - Part One"| фармат = | назва праекту = | выдавец = BBC News| дата = 17 красавіка 2011 | мова = | камэнтар = }}</ref>.
 
== Катастрофа і дэзактывацыя ==
[[Файл:Red Forest Hill.jpg|міні|220пкс|Пагорак на ўсходнім краі лесу]]
Руды лес знаходзіцца ў [[зона адчужэньня Чарнобыльскай АЭС|зоне адчужэньня]]; гэтая тэрыторыя атрымала найвялікшыя дозы радыяцыі пасьля Чарнобыльскай катастрофы, у дадатак да пазьнейшых аблокаў дыму і радыяактыўнага пылу, якія моцна забрудзілі лясную тэрыторыю. Выбух і пажар на чацьвёртымчацьвертым энэргаблёку ЧАЭС спрычыніў моцнае забруджваньне грунту, вады і атмасфэры радыяцыяй, эквівалентнай 20 атамным бомбам, скінутым на [[Хірасіма|Хірасіму]] і [[Нагасакі]]<ref>[http://www.iaea.org/Publications/Magazines/Bulletin/Bull472/pdfs/backtowild.pdf ''Back to wild PDF'']</ref>.
[[Файл:Pripyat, Ukraine, abandoned city.jpg|thumb|rightміні|Занядбаныя дамы ў [[Прыпяць (горад)|Прыпяці]]]]
Падчас работы па дэзактывацыі большасьць дрэваў была зьнесеная бульдозэрамі і захароненая па траншэях, якія былі пакрытыя тоўстым слоем пяску і засаджаныя маленькімі хваёвымі дрэўцамі<ref name= Wormwood>[http://www.chernobyl.in.ua/en/red_forest ''A Natural History of Chernobyl''], by Mary Mycio, Wormwood Forest: A Natural History of Chernobyl</ref>. Выказваліся засьцярогі, што з часам раскладаньня мёртвых дрэваў радыяцыя можа прасачыцца ў грунтовыя воды, таму пасьля аварыі ўсе жыхары навакольных тэрыторыяў былі эвакуяваныя.
 
== Запаведнік ==
Калі людзі пакінулі гэты абшар у [[1986]] годзе, на іх месца, нягледзячы на радыяцыю, прыйшлі розныя прадстаўнікі жывёльнага сьвету. На [[флёра|флёру]] і фаўну Рудога лесу значна паўплывала радыяактыўнаярадыеактыўная забруджанасьць. Мяркуецца, што біяразнастайнасьць Рудога лесу павялічылася цягам наступных гадоў пасьля аварыі<ref name= environment>[http://web.archive.org/web/20031005140805/http://www.nsrl.ttu.edu/chernobyl/wildlifepreserve.html ''The Chernobyl nuclear disaster and subsequent creation of a wildlife preserve''], Letter to the Editor, Robert J.Baker, Texas Tech University and International Radioecology Laboratory</ref>. Таксама паведамляецца пра некаторыя чэзлыя дрэвы на тэрыторыі<ref name=bbcmulvey/> .
 
На сёньняшні дзень Руды лес зьяўляецца найбольш моцна забруджанай тэрыторыяй у сьвеце<ref name=partone/>. Тым ня менш, гэты абшар стаў надзвычай утульным месцам для размнажэньня шматлікіх [[Віды пад пагрозай выміраньня|відаў пад пагрозай зьнікненьня]]. У 1996 годзе дакумэнтальны фільм BBC «Inside Chernobyl’s Sarcophagus» (''Унутры Чарнобыльскага саркафагу'') паказаў, як са шчылінаў будынку колішняга рэактара вылятаюць птушкі. Доўгатэрміновае ўзьдзеяньне радыяактыўныхрадыеактыўных ападкаў на флёру і фаўну рэгіёну дагэтуль да канца не дасьледвана. Адзначалася наяўнасьць [[бусьліныя|буслоў]], [[бобрбабёр|баброў]], [[воўк|ваўкоў]] і некаторых драпежных птушак<ref name="iaea report">{{Спасылка|выдавец=IAEA Report|загаловак=In Focus: Chernobyl|дата=2006-03-29|url=http://www.iaea.org/NewsCenter/Focus/Chernobyl/index.shtml}}</ref><ref name=Scale>[http://www.iaea.org/NewsCenter/Focus/Chernobyl/pdfs/pr.pdf Chernobyl: The True Scale of the Accident], by International Atomic Energy Agency/World Health Organization/United Nations Development Programme'', September 5, 2005.</ref>
Калі людзі пакінулі гэты абшар у [[1986]] годзе, на іх месца, нягледзячы на радыяцыю, прыйшлі розныя прадстаўнікі жывёльнага сьвету. На [[флёра|флёру]] і фаўну Рудога лесу значна паўплывала радыяактыўная забруджанасьць. Мяркуецца, што біяразнастайнасьць Рудога лесу павялічылася цягам наступных гадоў пасьля аварыі<ref name= environment>[http://web.archive.org/web/20031005140805/http://www.nsrl.ttu.edu/chernobyl/wildlifepreserve.html ''The Chernobyl nuclear disaster and subsequent creation of a wildlife preserve''], Letter to the Editor, Robert J.Baker, Texas Tech University and International Radioecology Laboratory</ref>. Таксама паведамляецца пра некаторыя чэзлыя дрэвы на тэрыторыі<ref name=bbcmulvey/> .
 
На сёньняшні дзень Руды лес зьяўляецца найбольш моцна забруджанай тэрыторыяй у сьвеце<ref name=partone/>. Тым ня менш, гэты абшар стаў надзвычай утульным месцам для размнажэньня шматлікіх [[Віды пад пагрозай выміраньня|відаў пад пагрозай зьнікненьня]]. У 1996 годзе дакумэнтальны фільм BBC «Inside Chernobyl’s Sarcophagus» (''Унутры Чарнобыльскага саркафагу'') паказаў, як са шчылінаў будынку колішняга рэактара вылятаюць птушкі. Доўгатэрміновае ўзьдзеяньне радыяактыўных ападкаў на флёру і фаўну рэгіёну дагэтуль да канца не дасьледвана. Адзначалася наяўнасьць [[бусьліныя|буслоў]], [[бобр|баброў]], [[воўк|ваўкоў]] і некаторых драпежных птушак<ref name="iaea report">{{Спасылка
| выдавец=IAEA Report
| загаловак=In Focus: Chernobyl
| дата=2006-03-29
| url=http://www.iaea.org/NewsCenter/Focus/Chernobyl/index.shtml}}</ref><ref name=Scale>[http://www.iaea.org/NewsCenter/Focus/Chernobyl/pdfs/pr.pdf Chernobyl: The True Scale of the Accident], by International Atomic Energy Agency/World Health Organization/United Nations Development Programme'', September 5, 2005.</ref>
 
== Сучасны стан ==
[[Файл:Tchernobyl_radiation_1996-ru_be-x-old.svg|міні|Мапа паказвае забруджаныя цэзам-137 тэрыторыі [[Беларусь|Беларусі]], [[Расея|Расеі]] і [[Украіна|Ўкраіны]].]]
На сёньняшні дзень узровень радыяцыі на тэрыторыі Рудога лесу не перавышае аднаго [[Рэнтген (адзінка вымярэньня)|рэнтгена]] за гадзіну, але агульным паказьнікам зьяўляецца колькасьць у 10 мілірэнтгенаў у гадзіну. Больш за 90% радыяактыўных рэчываў Рудога лесу скопленыя ў грунце<ref name= Wormwood/>.