Беластоцкая вобласьць: розьніца паміж вэрсіямі

[[Файл:Belorussian SSR 1940.jpg|300пкс|міні|[[Беларуская ССРСавецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]] у [[1940]] годзе зь Беластоцкай вобласьцю]]

'''Беластоцкая вобласьць'''  — адміністрацыйная адзінка ў складзе [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]], створаная пасьля ўзьяднаньня [[Заходняя Беларусь|Заходняй]] і [[Усходняя Беларусь|Ўсходняй Беларусі]]. Фармальна існавала ў [[1939]]—[[1944]] гады, дэ-факта  — 1939—1941.

Да верасьня 1939 года тэрторыя вобласьці ўваходзіла ў склад [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. У той час, згодна з сакрэтным Пактам Молатава-Рыбэнтропа паміж СССР і фашыскай Нямеччыну, яна была занятай войскамі Савецкага Саюза<ref>[http://www.ivrozbiorpolski.pl/img/granice_rozbiorowe_2rp.gif Мапа: Падзел Польскай Рэспублікі паміж СССР і Трэці Райхам паводле Пакту Молатава-Рыбэнтропа]</ref><ref>[http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Mapa_2_paktu_Ribbentrop-Mo%C5%82otow.gif Мапа падзелу Польшчы. Подпісы: Сталін, Рыбэнтроп]</ref>. 22 кастрычніка таго ж года савецкія ўлады зарганізавалі на занятай тэрытоыі выбары. Яны былі нячестныянячэсныя; амаль усе кандыдаты былі абраныя савецкай уладай, незалежных кандыдатаў не дапускалася, грамадзяне былі прымушаныя галававацьгаласаваць, а ва ўсей краіне трываў тэррор і рэпрэсыі супраць тых, хто не падтрымоваў савецкай улады<ref>Марэк Вежбіцкі: ''Depolonizacja i kolektywizacja''. В: ''Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939–19411939—1941''. Выд. 2. Варшава: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2007, сс. 301–314301—314, сэрыя: Biblioteka historyczna Frondy. ISBN 978-83-88747-76-2</ref>. Паводле афіцыйных вынікаў, за савецкіх кандыдатаў прагаласавала 90% выбаршчыкаў. Пасьля выбараў, «абраныя» дэпутаты на сходзе ў Беластоку 28-30 кастрычніка зьвярнуліся з просьбай далучыць гэтыя зямлі ў склад Беларускай ССР. 2 лістапада беласточчына была ўкючана ў склад СССР. 9 сьнежня савецкія ўлады падзялілі занятыя тэрытоыі на вобласьці - — такім чынам была створана і Беластоцкая бовласьць.

Усе гэтыя рашеньні лічыліся незаконнымі з кропкі пагляду міжнароднага права. Заняцьце поўначна-ўсходніх зямель міжваеннай Польскай Рэспублікі і ўключеньне іх ў склад СССР парушала пастановы шматлікіх міжнародных дамоваў, м.ін.: Рыскай мірнай дамовы 1921  г., Дамовы аб ненападзеньні 1932  г. і Лонданскай канвенцыі 1933  г. аб дэфініцыі агрэсара<ref>пад рэд. Мар'янаМар’яна Семаковіча: ''Вайна на два фронты. 17 верасьня 1939 года - — агрэсія СССР супраць Польшчы''. У: ''Нарыс гісторыі Польскай Дзяржавы і Народа. Х-ХХІ ст.'' с. 226</ref>. З гэтай прычыны, міжнародная супольнасьць лічыла тэрыторыю Беластоцкай вобласьці як частку Польшчы пад савецкай акупацыяй.

Да [[1940]] году быў захаваны падзел тэрыторыі на [[павет]]ы. У [[1940]] годзе замест іх былі створаныя [[раён]]ы: [[Аўгустоўскі раён|Аўгустоўскі]], [[Беластоцкі раён|Беластоцкі]], [[Бельскі раён|Бельскі]], [[Бранскі раён (Беластоцкая вобласьць)|Бранскі]], [[Ваўкавыскі раён|Ваўкавыскі]], [[Гарадзенскі раён|Гарадзенскі]], [[Граеўскі раён|Граеўскі]], [[Дамброўскі раён|Дамброўскі]], [[Заблудаўскі раён|Заблудаўскі]], [[Замбраўскі раён|Замбраўскі]], [[Кольнаўскі раён|Кольнаўскі]], [[Крынкаўскі раён|Крынкаўскі]], [[Лапскі раён|Лапскі]], [[Ломжынскі раён|Ломжынскі]], [[Монькаўскі раён|Монькаўскі]] (у тым жа годзе перайменаваны ў [[Кнышынскі раён|Кнышынскі]]), [[Парэцкі раён|Парэцкі]] (у тым жа годзе большая частка аддана [[Летувіская ССРСавецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Летувіскай ССР]]), [[Саколкаўскі раён|Саколкаўскі]], [[Сапоцкінскі раён|Сапоцкінскі]], [[Скідальскі раён|Скідальскі]], [[Сьвіслацкі раён|Сьвіслацкі]], [[Сьнядоўскі раён|Сьнядоўскі]], [[Цеханавецкі раён|Цеханавецкі]], [[Чыжаўскі раён|Чыжаўскі]] і [[Ядвабнаўскі раён|Ядвабнаўскі]].

З чэрвеня [[1941]] году гэтыя тэрыторыі апынуліся пад акупацыяй [[Трэці Райх|Трэцяга Райху]]. Пасьля другога заняцьця Беластоцкай вобласьці савецкімі войскамі, у верасьні [[1944]] году яны вярнуліся пад адміністрацыю [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]], але паводле польска-савецкай дамовы наконт межаў з [[16 жніўня]] [[1945]] году, 17 раёнаў былі аддадзеныя [[Польская Народная Рэспубліка|Польскай Народнай Рэспублікі]] разам з 3 раёнамі [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Пасьля гэтага вобласьць была ліквідаваная, а з астатняй часткі, што засталася у Беларускай ССР, была створана [[Гарадзенская вобласьць]].

{{Беластоцкая вобласьць (1939-19441939—1944)}}