Вікіпэдыя

Карл Маркс: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д r2.6.5) (робат дадаў: pnt:Καρλ Μαρξ
афармленьне, выпраўленьне спасылак
Радок 1:
{{Іншыя значэньні|тып=прозьвішча|Маркс (неадназначнасьць)}}
[[Файл:Karl_Marx.jpg|міні|Карл Маркс]]
'''Карл Генрых Маркс''' ({{мова-de|Karl Heinrich Marx}},; [[5 траўня]] [[1818]] — [[14 сакавіка]] [[1883]]) — [[Нямеччына|нямецкі]] эканаміст, філёзаф, палітычны [[журналіст]], найбольш значны сацыялістычны і камуністычны мысьляр, стваральнік канэпцыі марксызма. Амаль не прызнаныя пры ягоным жыцьці, сацыяльныя і палітычныя ідэі Маркса атрымалі шырокі распаўсюд пасьля яго сьмерці. Яшчэ напрыканцы 1980-х гадоў амаль палова насельніцтва Зямлі жыла пры рэжымах, якія называлі сябе марксысцкімі.
 
Карл Маркс нарадзіўся ў Трыры ў сям’і юрыста. Яго продкі былі габрэйскімі [[Рэбэ|рабінамі]], але яго бацька Генрых (Гірш) Маркс прыняў хрост у эвенгеліцкай царкве, каб не згубіць пасаду. Сам Карл быў пахрышчаны ў шасьцігадовым узросьце.
Радок 20:
 
== Эміграцыя ==
[[Файл:Marx_Engels_Denkmal_Berlin.jpg|міні|зьлева|Помнік Карлу Марксу і Фрыдрыху Энґельсу у [[Бэрлін]]е|зьлева]]
 
У Парыжы Маркс пазнаёміўся з [[Генрых Гайнэ|Генрыхам Гайнэ]], а потым — з [[Фрыдрых Энґельс|Фрыдрыхам Энґельсам]], сваім самым важным сябрам і паплечнікам. Энґельс зьвярнуў увагу Маркса на становішча рабочых, а таксама дзякуючы свайму бацьку, кампаньёну ў тэкстыльнай фірме ў [[Манчэстэр]]ы, пастаўляў Марксу практычную інфармацыю пра капіталістычную вытворчасьць і выступаў яго фундатарам.
Радок 45:
У [[1864]] г. Маркс пачаў актыўную дзейнасьць на міжнарожнай сцэне. Ён арганізаваў Міжнародную арганізацыю рабочых (''International Workingmen’s Association'', пазьней перайменаваная ў [[Першы Інтэрнацыянал]]). Цягам 8 гадоў Маркс быў найбольш уплывовым сябрам Генэральнай рады арганізацыі. На гэтай пасадзе Маркс выступаў у падтрымку незалежнасьці Польшчы і Ірляндыі, за перадачу зямлі ў грамадзкую ўласнасьць і за паляпшэньне ўмоваў працы. Раскол у Інтэрнацыянале паміж марксыстамі і анархістамі на чале зь [[Міхаіл Бакунін|М. Бакунінам]] прывёў да паслабеньня арганізацыі і да яе роспуску ў 1876.
 
У [[1867]] годзе выйшаў першы з трох том галоўнай працы Карла Маркса — «[[Капітал (кніга К.Маркса)|Капітала]]».
 
Маркс прапагандаваў стварэньне адзінага рэвалюцыйнага руху. Пад уплывам Маркса Вільгельм Лібкнэхт у 1869 заснаваў Сацыял-дэмакратычную рабочую партыю Нямеччыны, у наступным ператварыўшуюся ў Сацыял-дэмакратычную партыю Нямеччыны. Ад 1871 Маркс працаваў над выдаваным Лібкнэхтам часопісам [[Der Volksstaat]].
 
Карл Маркс памёр у Лёндане ў [[1883]] годзе, пахаваны на могілках Highgate-Cemetery. Апошнія тамы «[[Капітал (кніга К.Маркса)|Капітала]]» былі апублікаваныя ўжо пасьля яго сьмерці.
 
== Культ асобы ==
Карл Маркс, разам з Фрыдрыхам Энгельсам і Ўладзімірам Ленінам стаўся часткай камуністычнага пантэёну [[Культ асобы|культавых асобаў]].
 
У гонар Маркса названы [[Маркс, (Расея)|горад]] у Саратаўскай вобласьці Расеі (былы Екатэрынэнштадт). Імём Маркса названая вуліца ў [[Менск]]у і многіх іншых гарадых, пераважна ў краінах былога камуністычнага блёку.
 
Постаці Карла Маркса і Фрыдрыха Энгельса былі асноўнымі фігурамі камуністычнай прапаганды ў [[НДР|Нямецкай Дэмакратычнай Рэспубліцы]]. ЗьЗ 10 траўня 1953 да 1 чэрвеня 1990 году горад [[ХемніцКемніц]] ва Ўсходняй Нямеччыне меў назву Карл-Маркс-Штадт.
 
== Асноўныя Працы ==
Радок 89:
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Karl Marx|выгляд=міні}}
* [http://www.marxists.org/ Марксісцкі інтэрнэт-архіў] {{ref-en}}
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Маркс, Карл}}
 
[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]]
[[Катэгорыя:Камунізм]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Карл_Маркс»