Вікіпэдыя

Зьмітрок Астапенка: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
шаблён
Радок 1:
{{Бяз карткі|Пісьменьнік}}
|Імя = Зьмітрок Астапенка
'''Зьмітрок (Дзьмітры Емяльянавіч) Астапенка''' ([[27 лістапада]]<ref name="svaboda776012">{{Спасылка | аўтар = Уладзімер Арлоў| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = 22 лістапада 2006| url = http://www.svaboda.org/content/transcript/776012.html| загаловак = Імёны Свабоды: Зьмітрок Астапенка 27.11.1910, в. Сяргееўка (цяпер Шумяцкі раён) Смаленшчына — кастрычнік 1944 (?), Славаччына (?)| фармат = | назва праекту = Імёны Свабоды| выдавец = [[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]| дата = 28 лістапада 2010 | мова = | камэнтар = }}</ref> (паводле іншых зьвестак — [[23 лістапада]]<ref>{{Спасылка | аўтар = Леанід Маракоў| прозьвішча = Маракоў| імя = Леанід| аўтарlink = Леанід Маракоў| cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.marakou.by/by/davedniki/represavanyya-litaratary/tom-i/index_19233.html| загаловак = Астапенка Змітрок| фармат = | назва праекту = Рэпрэсаваныя лiтаратары, навукоўцы, работнiкi асветы, грамадскiя i культурныя дзеячы Беларусi. 1794-1991. » Том I| выдавец = | дата = 28 лістапада 2010 | мова = | камэнтар = }}</ref>) [[1910]], в. [[Сяргееўка]] [[Рослаўльскі павет|Рослаўльскага павету]] [[Смаленская губэрня|Смаленскай губэрні]], цяпер у [[Шумяцкі раён|Шумяцкім раёне]] [[Смаленская вобласьць|Смаленскай вобласьці]]<ref name="svaboda776012"/> (паводле іншых зьвестак — у вёсцы Калесьнікі Мсьціслаўскага павету Магілеўскай губэрні (цяпер у Хіславіцкім раёне Смаленскай вобласьці<ref name="slounik">{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://slounik.org/80810.html| загаловак = Астапенка Змітрок| фармат = | назва праекту = Беларускія пісьменнікі (1917-1990). Даведнік| выдавец = Электронная энцыкляпэдыя «Слоўнік.орг»| дата = 28 лістапада 2010 | мова = | камэнтар = }}</ref>)) — не раней за [[1944]]; псэўданімы: ''З. Лірнік''; ''К. Качкін'' (з [[Юлій Таўбін|Юліем Таўбіным]]); ''Клім Качкін'' (з Ю. Таўбіным); ''Мсьціслаўцы'' (з [[Аркадзь Куляшоў|Аркадзем Куляшовым]] і Ю. Таўбіным)) — беларускі паэт, перакладнік.▼
|Арыгінал імя =
|Жанчына =
|Партрэт =
|Памер =
|Апісаньне =
|Імя пры нараджэньні =
|Псэўданімы =
|Нарадзіўся = [[23 лістапада|23]] або [[27 лістапада]] [[1910]]
|Памёр = не раней за [[1944]]
|Грамадзянства =
|Род дзейнасьці = паэт, перакладнік
|Гады актыўнасьці =
|Напрамак =
|Жанр =
|Дэбют =
|Значныя творы =
|Прэміі =
|Подпіс =
|Апісаньне подпісу =
|ВікіКрыніца =
|ВікіКрыніца пераклады на беларускую =
|Палічка =
|Сайт =
}}
▲'''Зьмітрок (Дзьмітры Емяльянавіч) Астапенка''' ([[27 лістапада]]<ref name="svaboda776012">{{Спасылка | аўтар = Уладзімер Арлоў| прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = 22 лістапада 2006| url = http://www.svaboda.org/content/transcript/776012.html| загаловак = Імёны Свабоды: Зьмітрок Астапенка 27.11.1910, в. Сяргееўка (цяпер Шумяцкі раён) Смаленшчына — кастрычнік 1944 (?), Славаччына (?)| фармат = | назва праекту = Імёны Свабоды| выдавец = [[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]| дата = 28 лістапада 2010 | мова = | камэнтар = }}</ref> (паводле іншых зьвестак — [[23 лістапада]]<ref>{{Спасылка | аўтар = Леанід Маракоў| прозьвішча = Маракоў| імя = Леанід| аўтарlink = Леанід Маракоў| cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.marakou.by/by/davedniki/represavanyya-litaratary/tom-i/index_19233.html| загаловак = Астапенка Змітрок| фармат = | назва праекту = Рэпрэсаваныя лiтаратары, навукоўцы, работнiкi асветы, грамадскiя i культурныя дзеячы Беларусi. 1794-1991. » Том I| выдавец = | дата = 28 лістапада 2010 | мова = | камэнтар = }}</ref>) [[1910]], в. [[Сяргееўка]] [[Рослаўльскі павет|Рослаўльскага павету]] [[Смаленская губэрня|Смаленскай губэрні]], цяпер у [[Шумяцкі раён|Шумяцкім раёне]] [[Смаленская вобласьць|Смаленскай вобласьці]]<ref name="svaboda776012"/> (паводле іншых зьвестак — у вёсцы Калесьнікі Мсьціслаўскага павету Магілеўскай губэрні (цяпер у Хіславіцкім раёне Смаленскай вобласьці<ref name="slounik">{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://slounik.org/80810.html| загаловак = Астапенка Змітрок| фармат = | назва праекту = Беларускія пісьменнікі (1917-1990). Даведнік| выдавец = Электронная энцыкляпэдыя «Слоўнік.орг»| дата = 28 лістапада 2010 | мова = | камэнтар = }}</ref>)) — не раней за [[1944]]; псэўданімы: ''З. Лірнік''; ''К. Качкін'' (ззь [[Юлій Таўбін|Юліем Таўбіным]]); ''Клім Качкін'' (ззь Ю. Таўбіным); ''Мсьціслаўцы'' (з [[Аркадзь Куляшоў|Аркадзем Куляшовым]] і Ю. Таўбіным)) — беларускі паэт, перакладнік.
 
== Жыцьцяпіс ==
Нарадзіўся ў сям’і настаўніка. Вучыўся ў Мсьціслаўскім пэдагагічным тэхнікуме, у 1930 годзе перавёўся ў МБПТ, затым у [[БДУ|Менскі пэдагагічны інстытут]]. Атрымаў вышэйшую або незакончаную вышэйшую адукацыю. Працаваў у рэдакцыях рэспубліканскіх газэтаў і часопісаў. Уваходзіў у «[[Маладняк (літаратурнае аб’яднаньне)|Маладняк]]», пасьля — у [[Беларуская асацыяцыя пралетарскіх пісьменьнікаў|БелАПП]].▼
 
Арыштаваны [[16 сакавіка]] [[1933 год]]у году ў [[Менск]]у па адрасе Праезны зав., д. 8, кв. 5 па справе «Беларускай народнай грамады». Асу­джаны [[10 жніўня]] 1933 як «''чалец контррэвалюцыйнай арганізацыі''» да 3 гадоў ППК. Пакараньне адбываў у [[Марыін­ск]]у [[Кемераўская вобласьць|Кемераўскай вобласьці]], але знаходзіўся неня ў ­лягеры, а на пасяленьні (некаторы час разам з [[Максім Лужанін|Максімам Лужаніным]]). Пасьля вызваленьня ў чэрвені 1935 году жыў у [[Масква|Маскве]] па адрасе: Смаленскі бульваp, д. 15, п. 48, працаваў настаўнікам расейскай мовы і літаратуры ў школе № 252 Дзяржын­скага раёну.▼
▲Нарадзіўся ў сям’і настаўніка. Вучыўся ў Мсьціслаўскім пэдагагічным тэхнікуме, у 1930 перавёўся ў МБПТ, затым у [[БДУ|Менскі пэдагагічны інстытут]]. Атрымаў вышэйшую або незакончаную вышэйшую адукацыю. Працаваў у рэдакцыях рэспубліканскіх газэтаў і часопісаў. Уваходзіў у «[[Маладняк (літаратурнае аб’яднаньне)|Маладняк]]», пасьля — у [[Беларуская асацыяцыя пралетарскіх пісьменьнікаў|БелАПП]].
 
Паўторна арыштаваны [[5 сьнежня]] [[1936]] году. Асуджаны [[5 кастрычніка]] [[1937 год]]у пазасудовым органам [[НКВД]] за «антысавецкую дзейнасьць» да 8 гадоў ППК. Вызвалены магчыма ў [[1942]]. У канцы верасьня 1944 году ў складзе падраздзяленьня выведнікаў быў перакінуты на тэрыторыю [[Славаччына|Славаччыны]], дзе 7 кастрычніка 1944 году зьнік бязь вестак (паводле афіцыйных зьвестак, загінуў).▼
▲Арыштаваны [[16 сакавіка]] [[1933 год]]у ў [[Менск]]у па адрасе Праезны зав., д. 8, кв. 5 па справе «Беларускай народнай грамады». Асу­джаны [[10 жніўня]] 1933 як «''чалец контррэвалюцыйнай арганізацыі''» да 3 гадоў ППК. Пакараньне адбываў у [[Марыін­ск]]у [[Кемераўская вобласьць|Кемераўскай вобласьці]], але знаходзіўся не ў ­лягеры, а на пасяленьні (некаторы час разам з [[Максім Лужанін|Максімам Лужаніным]]). Пасьля вызваленьня ў чэрвені 1935 году жыў у [[Масква|Маскве]] па адрасе: Смаленскі бульваp, д. 15, п. 48, працаваў настаўнікам расейскай мовы і літаратуры ў школе № 252 Дзяржын­скага раёну.
 
▲Паўторна арыштаваны [[5 сьнежня]] [[1936]]. Асуджаны [[5 кастрычніка]] [[1937 год]]у пазасудовым органам [[НКВД]] за «антысавецкую дзейнасьць» да 8 гадоў ППК. Вызвалены магчыма ў [[1942]]. У канцы верасьня 1944 году ў складзе падраздзяленьня выведнікаў быў перакінуты на тэрыторыю [[Славаччына|Славаччыны]], дзе 7 кастрычніка 1944 году зьнік бязь вестак (паводле афіцыйных зьвестак, загінуў).
 
Як сьведчаць некаторыя дакумэнты (асабовая справа А. № 9935-с), у 1949 быў асу­джаны да высылкі (верагодна, у [[Краснаярскі край]]). У тым, што паэт не загінуў, быў упэўнены (па словах крытыка А. Марціно­віча) і яго былы аднакурснік яшчэ па Мсьціслаўскім пэдагагічным тэхнікуме, калега і сябра Зьмітра Астапенкі паэт [[Аркадзь Куляшоў]], які сьведчыў, што ўжо пасьля вайны «''знаёмы твар неяк прамільгнуў у вірлівым маскоўскім натоўпе''». Далейшы лёс невядомы.
Радок 15 ⟶ 39:
 
== Творчасьць ==
 
Дэбютаваў вершамі ў [[1926 год]]зе. Аўтар зборнікаў паэзіі «На ўсход сонца» (1931), «Краіне» (1931), «Абураныя» (1932), «Выбранае» (1957, уключана паэма «Эдэм»), «Вершы і паэмы» (1968), кніжкі-малюнку для дзяцей «Трактар» (1933), зборнік «Як шум дажджу» з друку ня выйшаў, захаваліся толькі гранкі. Пісаў апавяданьні.
 
Стаяў ля вытокаў беларускай навукова-фантастычнай літаратуры, аўтар навукова-фантастычнага раману «Вызваленьне сіл» (часопіс «[[Маладняк (часопіс)|Маладняк]]», 1932).
 
Пераклаў раманы [[Максім Горкі|М. Горкага]] «Маці» (1932), [[Леанід Первамайскі|Л. Первамайскага]] «Ваколіцы» (1931, разам ззь [[Міхась Багун|Міхасём Багуном]]), аповесьці П. Голубева «Завіруха» (1930), М. Дончанкі «Ударны атрад» (1932), творы іншых расейскіх і ўкраінскіх пісьменьнікаў.
 
== Бібліяграфія ==
 
* Выбранае. Мн., 1957;
* Вершы і паэмы. Мн., 1968.
 
== Крыніцы і заўвагі ==
{{зноскіЗноскі}}
 
== Літаратура ==
 
* {{Літаратура/Беларускія пісьменьнікі (1917—1990)|Астапенка Змітрок}}
* {{Літаратура/Беларускія пісьменьнікі (1992—1995)|Астапенка Змітрок}}
Радок 42 ⟶ 63:
* Скрыган Я. Рэквіем // Скрыган Я. Некалькі хвілін чужога жыцця. 2 выд. Мн., 1990;
* Маракоў Л. Шасцёра на фотаздымку // Роднае слова. 1999, № 6.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
 
{{Пісьменьнікі й паэты Беларусі}}
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Зьмітрок_Астапенка»