Беларускі нацыянальны камісарыят: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д →Культурніцкая дзейнасьць: унутраная спасылка |
– сумнеўны разьдзел |
||
Радок 2:
== Утварэньне ==
Беларускі нацыянальны камісарыят быў утвораны дэкрэтам Савету народных камісараў РСФСР [[31 студзеня]] [[1918]] году ў [[Петраград]]зе, пасьля нарады прадстаўнікоў левых беларускіх арганізацыяў — [[Беларуская сацыял-дэмакратычная рабочая партыя|БСДРП]], Петраградзкага аддзяленьня [[Беларуская сацыялістычная грамада|БСГ]], левых [[Партыя сацыялістаў-рэвалюцыянэраў|эсэраў]] і вайсковых арганізацыяў [[Кранштат]]у і [[Фінляндыя|Фінляндыі]]. На той нарадзе і прагучала рашучае патрабаваньне стварыць Беларускі
== Культурніцкая дзейнасьць ==
Увосень 1918 году камісарыят складаўся з 6 аддзелаў (агітацыйна-палітычнага, культурна-асьветніцкага, па справах уцекачоў, выдавецкага, аддзела працы, ліквідацыйнага аддзелу) і канцылярыі. Белнацкам меў аддзяленьні ў [[Віцебск]]у, [[Смаленск]]у, Петраградзе, а таксама прадстаўнікоў у [[Ворша|Воршы]], [[Арол (горад)|Арле]], [[Калуга|Калузе]], [[Саратаў|Саратаве]], [[Тамбоў|Тамбове]]<ref name="razvitie">[http://evolutio.info/index.php?option=com_content&task=view&id=883&Itemid=215 Взаимоотношения БССР и РСФСР в 1919—1921 гг.: противоречивое партнёрство]{{ref-ru}}</ref>. Найбольш плённую дзейнасьць Белнацкам распачаў у [[Масква|Маскве]]. Тут, дзякуючы ягоным намаганьням, былі выдадзены 17 кніг, зь іх 10 - на беларускай мове. Белнацкам стварыў у Маскве Беларускае культурна-навуковае таварыства, Беларускі народны ўнівэрсытэт, былі нават адчынены дзьве школкі для беларускіх дзетак… З удзелам працаўнікоў камісарыяту былі створаныя Вышэйшыя курсы па
== Абвяшчэньне дзяржаўнасьці ==
{{Асноўны артыкул|
Нягледзячы на «Дэклярацыю правоў народаў Расеі», урад РСФСР не пайшоў далей пазыцыяў «абласьніцтва» ў вырашэньні нацыянальнага пытаньня. Камісія ВЦВК РСФСР прапанавала на тэрыторыі былой царскай Расеі ліквідаваць нацыянальны падзел і стварыць, акрамя Маскоўскае, ячшэ тры вобласьці (камуны): Заходнюю, Паўночную і Ўральскую. Заходнюю вобласьць было прапанавана стварыць у складзе Смаленскай, Віцебскай, Магілеўскай, Чарнігаўскай, Менскай, Віленскай і Ковенскай
На такіх пазыцыях стаяла і кіраўніцтва Паўночна-Заходняга абкаму РКП(б), аблвыканкаму і СНК Заходняй вобласьці і фронту. Яны лічылі Беларусь тэрытарыяльнай адзінкай РСФСР. Іх погляды фармаваліся пад уплывам ідэі сусьветнай сацыялістычнай рэвалюцыі, а ў самавызначэньні народаў, утварэньні нацыянальных дзяржаваў, межах бачылі перашкоду на шляху да яе. Яны аргумэнтавалі гэта тым, што беларусы ня ёсьць самастойнай нацыяй, таму прынцып самавызначэньня ім не падыходзіць.
Радок 21:
[[21 сьнежня|21]]—[[23 сьнежня]] 1918 году ў Маскве адбылася канфэрэнцыя беларускіх сэкцыяў РКП(б). На ёй было абранае Цэнтральное бюро беларускіх камуністычных сэкцыяў РКП(б), старшынём якога стаў Зьміцер Жылуновіч. Канфэрэнцыя прызнала неабходным стварэньне Часовага рабоча-сялянскага ўраду Беларусі. Цэнтральнаму бюро было даручана пасьля прызначанай на канец 1918 VI Паўночна-Заходняй канфэрэнцыі РКП(б) склікаць Усебеларускі зьезд камуністаў і стварыць нацыянальны партыйны цэнтар.
[[21 сьнежня]] [[1918]] году ў Маскве, у доме № 24 па вул. Шчусева (былы Гранатавы завулак), дзе на той час месьціўся Белнацкам, пачала работу канфэрэнцыя Беларускіх сэкцыяў РКП(б), у якой узялі ўдзел прадстаўнікі шасьці сэкцыяў (Маскоўскае, Менскае, Петраградзкае, Саратаўскае, Тамбоўскае і Невельскае). ЦК РКП(б), улічваючы прапановы ЦБ беларускіх сэкцый і Белнацкаму, [[24 сьнежня]] прыняў рашэньне пра неабходнасьць стварэньня Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі. [[27 сьнежня]] адбылася нарада работнікаў Белнацкаму, ЦБ беларускіх сэкцыяў і прадстаўнікоў Паўночна-Заходняга абкаму РКП(б). На ёй былі вырашаныя пытаньні ўтварэньня ўраду Савецкай Беларусі ў складзе 16 чалавек (старшыні і 15 чальцоў), вызначэньні межаў краіны, а таксама было вырашана стварыць Цэнтральнае бюро КП(б) Беларусі на аснове Паўночна-Заходняга абласнога камітэту РКП(б). З. Жылуновічу і А. Чарвякову было даручана падрыхтаваць Маніфэст Часовага рэвалюцыйнага рабоча-сялянскага ўраду.
[[30 сьнежня]] 1918 году ў Смаленску адбылася VI Паўночна-Заходняя абласная канфэрэнцыя РКП(б), якая вырашыла перайменаваць сябе ў Першы зьезд Камуністычнай партыі (бальшавікоў) Беларусі (КП(б)Б) і абрала кіроўны ворган — Цэнтральнае Бюро КП(б)Б. Канфэрэнцыя прыняла пастанову пра межы Беларусі. У адпаведнасьці зь ёй, у склад рэспублікі ўваходзілі Менская, Магілеўская, Смаленская, Віцебская, Гарадзенская губэрні з часткамі прылеглых да іх тэрыторыяў, населеных пераважна беларусамі. [[1 студзеня]] [[1919]] быў абнародаваны Манiфэст Часовага Рабоча-Сялянскага Ўраду Савецкай Беларусi пра ўтварэньне Савецкае Сацыялістычнае Рэспублікі Беларусі, пра стварэньне мясцовых нацыянальных органаў самакіраваньня, пра фармаваньне беларускіх вайсковых адзінак<ref>Турук Ф. Белорусское движение.- М., 1921.- С. 125 - 129.{{ref-ru}}</ref>. Гучалі нават прапановы аб неадкладным стварэньні беларускага ўраду, але больш разважлівыя галовы адхілілі іх, лічачы, што «перасаліць» у такой рызыкоўнай задуме
== Крыніцы ==
{{
== Вонкавыя спасылкі ==
|