|
[[Файл:Chitin.png|міні|330пкс|Структурная формула малекулы хіцінухітыну]]
'''Хіці́нХіты́н''' — азотазьмяшчальны [[полісахарыдыполіцукрыды|полісахарыдполіцукрыд]], упершыню вылучаны з вонкавых абалонак [[тарантул|тарантулаў]]. Хімічная назва: полі-N-ацэтыл-D-глюкоза-2-амін.
Назва рэчыва «хіцінхітын» паходзіць ад [[грэцкая мова|грэцкага]] «хітон» («''χιτών''», тып вопраткі), што сымбалізуе ключавую ролю хіцінухітыну ў пабудове покрываў шматлікіх арганізмаў.
Гэта жорсткі паўпразрысты матэрыял, які зьяўляецца галоўным складнікам [[экзашкілет|экзашкілета]] [[членістаногія|членістаногіх]] і прысутнічае ў клеткавых сьценках [[грыбы|грыбоў]]. ХіцінХітын таксама вырабляецца ў арганізмах іншых жывых істотаў — разнастайных [[чарвякі|чарвякоў]], [[кішачнаполасьцевыя|кішачнаполасьцевых]] і іншых.
ХіцінХітын — адзін з найбольш распаўсюджаных у прыродзе полісахарыдаў: штогод на [[Зямля|Зямлі]] вырабляецца і раскладаецца каля 10 гігатонаў гэтага рэчыва. Звычайна ў арганізмах, што вырабляюць і выкарыстоўваюць хіцінхітын, ён утрымліваецца не ў чыстым выглядзе, але ў комплексе зь іншымі полісахарыдамі і [[пратэіны|пратэінамі]]. Нягледзячы на тое, што хіцінхітын зьяўляецца рэчывам, вытворным ад [[цэлюлёза|цэлюлёзы]], у арганізмах, што вырабляюць цэлюлёзу ([[расьліны]], [[бактэрыі]]) хіцінхітын знайсьці не атрымалася.
У [[мэдыцына|мэдыцыне]] хіцінхітын выкарыстоўваецца для паскарэньня загойваньня ранаў: пакрытае хіцінамхітынам валакно, губкі і плеўкі скарачаюць час загойваньня [[рана|ранаў]] на велічыню да 30%. Асабліва пэрспэктыўным ёсьць выкарыстаньне хіцінавыххітынавых матэрыялаў і інструмэнтаў з хіцінавымхітынавым пакрыцьцём пры лекаваньні [[апёк|апёкаў]].
Акрамя таго хіцінхітын выкарыстоўваецца і ў касмэтычнай галіне як бясьпечны і не раздражняльны для скуры палімэрны напаўняльнік [[касмэтычныя сродкі|касмэтычных сродкаў]].
У водным асяродзьдзі хіцінхітын выяўляе хэлятныя хімічныя ўласьцівасьці, дзякуючы чаму [[фільтар|фільтры]] на аснове хіцінухітыну пасьпяхова выкарыстоўваюцца для ачысткі сьцёкавых вод ад [[аніён|аніённых]] забруджвальнікаў і такіх рэчываў як [[ДДТ]] і [[поліхлёрбэнзолы]].
[[Катэгорыя:Арганічныя злучэньні]]
| 