|
[[Файл:Whitby_Abbey_North_Yorkshire.jpg|міні|250пкс|Руіны абацтва Ўітбі, дзе Кэдман мусіў жыць і працаваць]]
'''Кэдман''', '''Кэдман Ўітбіцкі''' ({{мова-ang|Cædmon}}) — найранейшы ангельскі паэт.
'''Кэдман''', '''Кэдман Ўітбіцкі''' ({{мова-ang|Cædmon}}) — самы раньні ангельскі паэт. Будучы пастухом пры абацтве Ўітбі, які тады ўзначальваўся абатысай [[Гільда з Уітбі|сьв. Гільдай]] ([[657]]—[[680]]), Кэдман першапачаткова не валодаў песеньным мастацтвам, аднак, згодна з [[Бэда Вялебны|Бэдай]], аднойчы ў [[сон|сьне]] яму зьявіўся незнаёмы чалавек і зьвярнуўся да яго, кажучы: «Кэдман, прасьпявай мне што-небудзь». Кэдман пачаў адмаўляцца падкрэсьліваючы, што сьпяваць ён ня ўмее, але прачнуўшыся, ён памятаў 9 радкоў зь песьні, якую ён сачыніў і прасьпяваў. Даведаўшыся пра гэты цуд, людзі параілі Кэдману ісьці да сьвятой Гільды, абатысы кляштара ў Уітбі, дзе жылі тады манахі абодвух полаў. Выслухаўшы Кэдмана і пераканаўшыся ў ягоных дзівосных здольнасьцях, Гільда параіла яму застацца ў кляштары, а іншым манахам загадала добра вучыць новага брата Сьвятому Пісаньню. Кэдман жа ўсё, чаму яго навучалі, у хуткім часе перакладаў на вершы. ▼
▲'''Кэдман''', '''Кэдман Ўітбіцкі''' ({{мова-ang|Cædmon}}) — самы раньні ангельскі паэт. Будучы пастухом пры абацтве Ўітбі, якіузначаляваны тады ўзначальваўся абатысайабатысаю [[Гільда з Уітбі|сьв. Гільдай]] ([[657]]—[[680]]), Кэдман першапачаткова не валодаў песеньнымпесенным мастацтвам, аднак, згодна з [[Бэда Вялебны|Бэдай]], аднойчы ў [[сон|сьне]] яму зьявіўся незнаёмы чалавек і зьвярнуўся да яго, кажучы: «Кэдман, прасьпявай мне што-небудзь». Кэдман пачаўмусіў адмаўляцца падкрэсьліваючы, што сьпяваць ён няне валодае мастацтвам ўмеесьпеву, але прачнуўшыся, ён ужо памятаў 9 радкоў зь песьні, якую ёнсам сачыніў і прасьпяваў. Даведаўшыся пра гэты цуд, людзі параілі Кэдману ісьці да сьвятой Гільды, абатысы кляштара ў Уітбі, дзе жылі тады манахі абодвух полаўЎітбі. Выслухаўшы Кэдмана і пераканаўшыся ў ягоных дзівосных здольнасьцях, Гільда параіла яму застацца ў кляштары, а іншым манахам загадала добра вучыць новага брата Сьвятому Пісаньню. Кэдман жа ўсё, чаму яго навучалі, у хуткім часе перакладаў на вершы.
Кэдман зьяўляецца аднім з дванаццаці англасаксонскіх паэтаў, якія згадваюцца ў сярэднявечных дакумэнтах і аднім з трох, літаратурныя працы якіх захаваліся й дагэтуль. Яго гісторыя ўзыходзіць да ''«[[Царкоўная гісторыя народу англаў|Царкоўнай гісторыі народу англаў]]»'' Бэды Вялебнага.<ref>[http://www.krotov.info/acts/07/3/beda04.html Библиотека Якова Кротова // Беда Достопочтенный. Церковная история народа англов. Книга четвёртая. ХХIV]</ref> ▼
▲Кэдман зьяўляецца аднімадным з дванаццаці англасаксонскіх паэтаў, якія згадваюцца ў сярэднявечных дакумэнтах і аднімадным з трох, літаратурныя працы якіх захаваліся йі дагэтуль. Яго гісторыя ўзыходзіць да ''«[[Царкоўная гісторыя народу англаў|Царкоўнай гісторыі народу англаў]]» '' Бэды Вялебнага.<ref>[http://www.krotov.info/acts/07/3/beda04.html Библиотека Якова Кротова // Беда Достопочтенный. Церковная история народа англов. Книга четвёртая. ХХIV]</ref>
Адзіным ягоным творам, які захаваўся да нашых дзён зьяўляецца ''«Гімн Кэдмана»'', дзевяцірадковая алітэрацыйная паэма ў гонар Бога, аб якім ён навучыўся сьпяваць у сваім [[сон|сьне]]. Гэтая паэма напісана на даволі своеасаблівым нартумбрыйскім дыялекце і адначасова лічыцца першым дакладным прыкладам старажытнаангельскае паэзіі.<ref>[http://www.krotov.info/yakov/6_bios/21/680_kaedmon.htm Библиотека Якова Кротова // Словарь святых]</ref> Таксама зьяўляецца аднім з найранейшых помнікаў [[германскія мовы|германамоўнае]] паэзіі. ▼
▲Адзіным ягоным творам, які захаваўсязахаваным да нашых дзён зьяўляецца ''«Гімн Кэдмана» '', дзевяцірадковая алітэрацыйная паэма ў гонар Бога, абпра якімякога ён навучыўся сьпяваць у сваім [[сон|сьне]]. Гэтая паэма напісана на даволідосыць своеасаблівым нартумбрыйскім дыялекце і адначасова лічыцца першым дакладным прыкладам старажытнаангельскае паэзіі.<ref>[http://www.krotov.info/yakov/6_bios/21/680_kaedmon.htm Библиотека Якова Кротова // Словарь святых]</ref> Таксама зьяўляецца аднім з найранейшых помнікаў [[германскія мовы|германамоўнае]] паэзіі.
== Гімн Кэдмана ==
[[Файл:Caedmon's_Hymn_Moore_mine01.gif|міні|450пкс|Адзін з двух кандыдатаў на самую раньнююнайранейшую копію ''«Гімна Кэдмана»''. Захоўваецца ва ўнівэрсітэцкайўнівэрсытэцкай бібліятэцы КэмбрыджуКембрыджу.]]
''«Гімн Кэдмана»'' ([http://www.wwnorton.com/nael/noa/realmedia/CademonsHymn.rm аўдыёвэрсія]<ref>[[Файл:Loudspeaker.svg|11пкс]] The Norton Online Archive of English Literature, ''Cædmon's Hymn'' recorded by Prof. Robert D. Fulk (Indiana University).[http://www.wwnorton.com/nael/noa/realmedia/CademonsHymn.rm Online], accessed 26 April 2006.</ref>) — адзіны захаваны вершаваны твор з усёй літаратурнай спадчыны пісьменьніка, які захаваўся. Паэма вядомая з дваццаці аднаеадной манускрыптаваеманускрыптавай копіі, што робіць яе найбольш задакумэнтаваным стараангельскім творам пасьля ''«Песьні сьмерці»'' Бэды (35 сведчаньняўсьведчаньняў) і самым задакумэнтаваным творам у калекцыі перадрукаваных альбо ўласных вершаваных манускрыптаў [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] ў часы англасаксонскага пэрыяду. «Гімн» мае вельмі заблытаную гісторыю свайго тэксту з усіх ахаваных англасаксонскіх паэмаў, якія захаваліся. Варыянты гэтага твору знойдзены на двух дыялектах і ў пяці розных рэдагаваньнях (Нартумбрыйскаянартумбрыйская ''aelda'', Нартумбрыйскаянартумбрыйская ''eordu'', Усходнесаксонскаеусходнесаксонскае ''eorðan'', Заходнесаксонскаезаходнесаксонскае ''ylda'', і Заходнесаксонскаезаходнесаксонскае ''eorðe''), зь якіх усе акрамя аднаго вядомыя з трох і больш крыніцаў.
Паэма напісана традыцыйным алітэрацыйным вершам. Кожны радок складаецца зь дзьвухдвух паўрадкоў. У радку чатыры моцныя націскі (падпа два ў кожным паўрадку). Паўрадкі зьвязаны спаміжсобку алітэрацыяй моцнанаціскных складоў. Рыфма не ўжываецца. Такая форма верша уласьцівауласьцівая для ўсіх германскіх народаў.<ref>[http://www.dziejaslou.by/inter/dzeja/dzeja.nsf/htmlpage/beu38?OpenDocument Бэўвульф // [[Дзеяслоў]] №1 (№38) студзень-люты 2009]</ref>
{|border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|-
| 