Готлянд (востраў): розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→‎Геаграфія: артаграфія
д ў
Радок 1:
{{Выспа|
| Назва = Готлянд
| Месца = [[Балтыйскае мора]]
Радок 17:
| Памер = 100пкс
}}
'''Готлянд''' ([[швэдзкая мова|па-швэдзку]]: {{Праслухаць|sv-Gotland.ogg|Gotland}}) — [[востраў]] ўу [[Балтыйскае мора|Балтыйскім моры]], а таксама адміністрацыйная адзінка (''Gotlands kommun'') і асобная этнаграфічная вобласьць у сучаснай [[Швэцыя|Швэцыі]].
 
== Геаграфія ==
[[ВыяваФайл:Topographic map of Gotland.svg|150 пкс|leftзьлева|thumbміні|Мапа Готлянда]]
Готлянд — другі па велічыні востраў ў Балтыйскім моры пасьля [[Зэляндыя (востраў)|Зэляндыі]] ды самы вялікі сярод астравоў, што належаць Швэдзкай кароне. Плошча Готлянду складае 3140 км² (0,8% ад усёй Швэцыі), а разам з прылеглымі астравамі (сярод іх вылучаюцца перадусім [[Фаро]] ды [[Гоцка Сандон]]) плошча рэгіёну павялічваецца прыкладна да 3300 км². Велічыня берагавой лініі (разам з Фаро) — 800 км, шырыня — 50, даўжыня — 176 км. Разьмешчаны Готлянд уза 90 км на паўднёвы ўсход ад Швэцыі і ўза 130 км ад [[Латвія|Латвіі]]. Сярэдняя вышыня вострава — 30-50 м, найвышэйшы пункт (''Лойста-хэд'')- 83 м.
 
Адміністрацыйным цэнтрам правінцыі Готлянд ёсьць горад [[Вісьбю]].
 
== Геалёгія ==
[[ВыяваФайл:Gillberga raukar.JPG|міні|200 пкс|right|Тыповыя для Готляда карставыя скалы.]]
Востраў Готлянд утвораны з асадкавай пароды, сфармаванай 400 млн гадоў назад, у [[Сілурыйскісілурыйскі пэрыяд]]. У той час Готлянд знаходзіўся блізу [[экватар]]а, у цёплым плыткім моры. Вялікія масы пяску і [[вапна|вапняковых]] наносаў утварылі подсьціл, які з цягам часу быў спрэсаваны да [[мергель|мергелістага сланцу]]. Затым ужо былі сфармаваныя адклады [[пясчанік]]у, які зараз, аднак, сустракаецца толькі на самым поўдні Готлянду.
 
Вапняковыя адклады дасюль складаюць асноўную славутасьць Готлянду. Зь цягам часу яны выветрыліся і ўтварылі характэрныя карставыя скалы (''раўкары''), што ў вялікай колькасьці сустракаюцца на марскім узьбярэжжы як Готлянду, так і Фаро. Менавіта гэтыя раўкары прывабліваюць у рэгіён дзясткідзясяткі тысяч турыстаў штогод. Таксама з сілурыйскай эпохі па ўсёй высьпе раскіданыя выкапні арганічнага паходжаньня — рэшткі [[карал|каралаў]] і малюскаў-[[плечаногія|брахіяподаў]].
 
== Гісторыя ==