Гаўя (рака ў Латвіі): розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д r2.7.1) (робат дадаў: sv:Gauja
д вікіфікацыя
Радок 1:
{{Іншыя значэньні|Гаўя}}
[[Файл:Ergeljuklintis424aug037qg.jpg|міні|Рака Ґаўя бліз Цэсісу]]
'''Га́ўя''' ({{мова-lv|Gauja}}, {{мова-et|Koiva jõgi}})  — другая па працягласьці рака [[Латвія|Латвіі]] (пасьля [[Даўґава|Даўґавы]]). Даўжыня  — 452  км. <ref>Часам дліна ракі падаецца як роўная 460  км. Усё залежыць ад таго, якая рачулка прымаецца за пачатак Ґаўі.</ref>, плошча басэйну  — 8900 км², сярэдні расход вады - — 78 м³/с, перапад вышыняў  — 234  м (0,52 м/км), сярэдняя хуткасьць плыні  — 0,2-0,4 м/с.
 
Сьцякае Ґаўя з [[Відзэмскае ўзвышша|Відзэмскага ўзвышша]] ў [[Цэсіскі раён|Цэсіскім раёне]], а ўпадае ў [[Балтыйскае мора]] блізу [[Царнікава]]. Першапачатковы напрамак плыні — на ўсход, затым на поўнач і захад. Частка ракі ўтварае натуральную мяжу даўжынёй 24  км. паміж Латвіяй і [[Эстонія|Эстоніяй]]й. Самыя значныя прытокі ракі: зьлева — [[Амата]] (67  км.), справа — [[Мустыгі]] (Mustjõgi; 84  км.) <ref>Тут зноў розначытаньні. Так, у латыскай вэрсіі артыкулу самым доўгім прытокам названая Тырза (80  км.). Пазначаная тут даўжыня Мустыгі ўзятая з артыкулу ў [http://et.wikipedia.org/wiki/Mustjõgi_(Koiva) Эстонскай Вікіпэдыі]</ref>. Сілкаваньне ракі зьмяшанае. Асноўныя крыніцы: талы [[сьнег]] (35 - — 40%), ападкі й падземныя воды.
 
30% басэйну ракі пакрыта [[лес]]ам, 5% прыпадае на [[балота|балоты]]. У басэйне Ґаўі знаходзіцца каля 860 азёр агульнай плошчай 55 км². У Ґаўі ловяцца [[акунь|акуні]], [[язь|язі]], [[шчупак]]і, [[лешч|ляшчы]], [[плотка|плоткі]], [[галавач]]ы, [[рыбец|рыбцы]], [[мянтуз]]ы.
 
Дно ракі пясчанае, плыткае (максымальная глыбіня падчас паводкі — 5  м.), але тут сустракаецца шмат [[вір (зьява)|віроў]], якія пераносяць вялікія масы пяску й праз тое досыць часта мяняюць рэльеф дна. Хаця сама Ґаўя зусім не глыбокая, паміж [[Валміера]]й і Мур’яні яна цячэ па старадаўнім яры, што быў утвораны яшчэ ў [[дэвонскі пэрыяд]]. Вышыня адкладаў [[пясчанік]]у на дадзеным этапе сягае 85  м. Гэтыя мясьціны зьяўляюцца сапраўднай прынадай для турыстаў. У верхнім цячэньні рака мае шмат [[парог]]аў, якія зьявіліся праз выхад на паверхню [[даламіт]]у.
 
На берагох Ґаўі разьмешчаныя вельмі значныя для Латвіі ў гістарычным пляне гарады [[Цэсіс]] і [[Сыґулда]], частка ракі таксама працякае праз аднайменны [[Нацыянальны парк Ґаўя|Нацыянальнынацыянальны парк]], слаўны сваімі прыроднымі і культурнымі багацьцямі. Так, побач з ракой на тэрыторыі парку месьціцца знакаміты [[Турайдзкі замак]], пабудова якога была распачатая яшчэ ў [[13 стагодзьдзе|13]] стагодзьдзі]].
 
== Зацемы ==
{{Зноскі}}
<div style="font-size: 85%">
<references/>
</div>
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commonscat|Gauja}}
{{Commons|Category:Gauja|выгляд=міні}}
 
{{ізаляваныІзаляваны артыкул}}
 
[[Катэгорыя:Рэкі Латвіі]]
[[Катэгорыя:Рэкі Эстоніі]]
 
{{ізаляваны артыкул}}
 
[[af:Gauja]]