Відзенішкі
Відзенішкі (лет. Videniškiai) — вёска ў Летуве, на левым беразе ракі Сясаркі. Цэнтар староства Маляцкага раёну Ўцянскага павету. Насельніцтва на 2011 год — 368 чалавек. Знаходзяцца за 9 км на захад ад Малятаў, каля аўтамабільнай дарогі Ўцяна — Маляты.
| Відзенішкі лац. Vidzieniški | |||||
| лет. Videniškiai | |||||
 Касьцёл і кляштар аўгустынаў | |||||
| |||||
| Краіна: | Летува | ||||
| Павет: | Уцянскі | ||||
| Раён: | Маляцкі | ||||
| Насельніцтва: | 368 чал. (2011) | ||||
| Часавы пас: | UTC+2 | ||||
| летні час: | UTC+3 | ||||
| Геаграфічныя каардынаты: | 55°13′1″ пн. ш. 25°16′41″ у. д. / 55.21694° пн. ш. 25.27806° у. д.Каардынаты: 55°13′1″ пн. ш. 25°16′41″ у. д. / 55.21694° пн. ш. 25.27806° у. д. | ||||
Відзенішкі на мапе Летувы   Відзенішкі | |||||
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |||||
Відзенішкі — даўняе мястэчка гістарычнай Віленшчыны, старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага. Да нашага часу тут захаваўся комплекс кляштару аўгустынаў з касьцёлам Сьвятога Лаўрына, помнік архітэктуры XVII стагодзьдзя.
Назва рэдагаваць
- Асноўны артыкул: Відын (імя)
Відын (Widin) — імя германскага паходжаньня[1].
Яшчэ этнограф і мовазнаўца Яўхім Карскі зьвяртаў увагу на тое, што ў латыскай Курляндыі, «большасьць беларускіх населеных месцаў заканчваюцца на -ішкі»[2], пазьней у рэчышчы палітыкі летувізацыі падобныя тапонімы на -ішкі азначылі як «гістарычна балтыйскія» і нават «тыпова летувіскія»[3]. Тым часам менскі дасьледнік Алёхна Дайліда зазначае, што «ва ўсходнегерманскіх мовах быў пашыраны суфікс -isk-: такім парадкам, так менаваная „лінія Сафарэвіча“ (мяжа перавагі паселішчаў з назовамі на -ішкі ў Панямоньні) не абавязкова зьнітаваная з балтамі»[4].
Гісторыя рэдагаваць
.jpg)
Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць
Першы пісьмовы ўпамін пра Відзенішкі зьмяшчаецца ў Хроніцы Вартбэрга і датуецца 1373 годам. У 1385 годзе яны ўвайшлі ў склад Віленскага павету Віленскага ваяводзтва.
У 1620 годзе Марцін Гедройц збудаваў у Відзенішках касьцёл Сьвятога Лаўрына і заснаваў пры ім кляштар аўгустынаў.
Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць
У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Відзенішкі апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Віленскім павеце Віленскай губэрні. У другой палове XIX ст. у мястэчку было 34 будынкі.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Відзенішкі занялі войскі Нямецкай імпэрыі
Найноўшы час рэдагаваць
Па польска-летувіскіх баях і падпісаньні пагадненьня паміж міжваеннай Польскай Рэспублікай і Летувой у 1919 годзе Відзенішкі апынуліся ў складзе Летувы. За часамі Другой сусьветнай вайны з чэрвеня 1941 да 1944 году мястэчка знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху.
Насельніцтва рэдагаваць
Дэмаграфія рэдагаваць
- XIX стагодзьдзе: ~1893 год — 239 чал.[5]
- XXI стагодзьдзе: 2011 год — 368 чал.
Турыстычная інфармацыя рэдагаваць
Славутасьці рэдагаваць
- Замчышча
- Касьцёл Сьвятога Лаўрына і кляштар аўгустынаў (1620)
- Могілкі каталіцкія, капліца (1905)
Крыніцы рэдагаваць
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1141, 1564.
- ^ Карский Е. Ф. Белорусы. Т. 1. — Минск, 2006. С. 559.
- ^ Зайкоўскі Э. Балты цэнтральнай і ўсходняй Беларусі ў сярэднявеччы // Спадчына. № 1, 1999. С. 61—72.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 31.
- ^ Krzywicki J. Widziniszki // Słownik geograficzny... T. XIII. — Warszawa, 1893. S. 296.