Хасан Рухані

Хасан Фэрыдан Рухані (па-пэрсыдзку: ‌حسن روحانی‎‎, вымаўляецца: хэсэн’е фэрэдэн рухані; нарадзіўся 12 лістапада 1948 году, Саркэх, Іран) — прэзыдэнт Ірану з 3 жніўня 2013 году. Адзін з найстарэйшых палітыкаў Ірану, удзельнік ісламскага перавароту ў Іране 1979 году. Мучтахід. Акадэмік і дыплямат. З 1999 году зьяўляецца радцам Рады старцаў. З 1989 году зьяўляецца радцам Найвышэйшай рады нацыянальнай бясьпекі. З 1991 году зьяўляецца радцам Рады ўгоды. З 1992 году ўзначальвае ўстанову важных дасьледаваньняў. Рухані займаў пасады старшыні Сходу ісламскай рады чацьвертага й пятага скліканьня й сакратара Найвышэйшай рады нацыянальнай бясьпекі з 1989 па 2005 гады. Удзельнічаў у перамовах з краінамі захаду па пытаньнях ядзернай зброі й ядзернай энэргетыкі.

Хасан Рухані
Прэзыдэнт Ірану
3 жніўня 2013 — цяперашні час
Папярэднік:	Махмуд Ахмадзінэжад
Сакратар найвышэйшай рады нацыянальнай бясьпекі Ірану
14 кастрычніка 1989 — 15 жніўня 2005
Прэзыдэнт:	Алі Рафсанджані, Махамат Хатамі
Наступнік:	Алі Ларыджані
Пасол Сходу ісламскай рады Ірану
28 траўня 1980 — 26 траўня 2000
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	12 лістапада 1948 (75 гадоў) Саркэх, астан Сэмнан, Іран
Партыя:	Сувязь сьвятароў-змагароў (1988—2009), Ісламская рэспубліканская партыя (1979—1987)
Сужэнец:	Саэбэ Рухані[d]
Дзеці:	5
Бацька:	Haj Asdollah Fereydoon Rohani[d]
Адукацыя:	Кумская хаўза, Тэгеранскі ўнівэрсытэт (1972), Калядонскі ўнівэрсытэт (1999)
Хасан Рухані ў Вікісховішчы

7 траўня 2013 году Рухані пачаў выбарчую барацьбу за пасаду прэзыдэнта Ірану. Ён сказаў, што калі будзе выбраны на пасаду, то палепшыць адносіны з захадам. На выбарах 15 чэрвеня 2013 году Рухані выйграў у начальніка места Тэгеран Махамата Багэра Галібафа. Было яшчэ чатыры кандыдаты, але яны не стварылі вялікай пагрозы для Рухані. З 3 жніўня 2013 году Рухані выконвае абавязкі прэзыдэнта. Рухані ведае (акрамя, для яго роднай пэрсыдзкай мовы) ангельскую, нямецкую, францускую, расейскую, арабскую мовы.

Біяграфія

Хасан Фэрыдан Рухані нарадзіўся 12 лістапада 1948 году ў мястэчку Саркэх, што месьціцца каля Сэмнану. У 1960 годзе пачаў навучаньне ў Сэмнанскай духоўнай вучэльні. У 1961 годзе зьехаў у Кум, дзе навучаўся ў вучэльні для сьвятароў. Яго вучылі вядомыя аятолы. З 1969 году пачаў вучобу ў Тэгеранскім унівэрсытэце, дзе вучыў заходняе права. Затым працягнуў сваю вучобу ў Каледонскім ВНУ ў Брытаніі, дзе атрымаў навуковыя ўзнагароды.

Сьвятарства

Стаўшы сьвятаром, Рухані пачаў чытаць казаньні, якія былі накіраваны супраць тагачаснай улады — шага Рэза Пахлаві. У 1965 годзе разьязджаў па Іране са сваімі казаньнямі. Шмат разоў арыштоўваўся. У лістападзе 1977 году выступіў на вечы ў Тэгеране, прысьвечаным сьмерці Мастафы Хамэйні сына Хамэйні.

З гэтага часу Рухані перасьледваўся спэцслужбамі шага. Махамат Бэхэшты й аятала Матахары параілі Рухані зьехаць зь Ірану. У Парыжы, куды ён накіраваўся, выступаў перад вучнямі ВНУ, дзе навучаліся іранцы.

Жыцьцё пасьля 1979 году

Удзельнічаў у перавароце 1979 году. Займаў шмат пасадаў у гэтым годзе. З 1980 году зьяўляўся паслом у мачлісе. За 20 гадоў пасольства быў старшынём мачлісу (4 і 5 скліканьня). З 1980 па 1983 гады быў старшынём Назіральнай рады Краёвага ісламскага радыё.

Ірана-ірацкая вайна

Падчас Ірана-ірацкай вайны Рухані займаў тылавыя пасады. З 1982 па 1988 гады быў радцам Вышэйшай рады абароны. З 1986 па 1988 годы займаў пасаду радцы Вышэйшай рады падтрымкі вайны. З 1985 па 1988 год узначальваў вайсковую раду Хатаманбія. З 1986 па 1991 год узначальваў іранскае лётнае войска. З 1988 па 1989 гады быў намесьнікам найвышэйшага ваяводы. Быў узнагароджаны мэдалямі Фатх (перамога) і Наср.

Пасьля вайны

Рухані быў прызначаны на пасаду міністра бясьпекі й выведкі ў 1989 годзе. З 1989 да 2005 год быў пісарам Вышэйшай народнай рады бясьпекі. Быў упаўнаважаным па пытаньнях бясьпекі ў прэзыдэнтаў Алі Хашэмі й Махамата Хатамі з 1989 па 1997 й з 2000 па 2005.

З 1991 году ўваходзіў у склад Рады ўгоды. Гэтую пасаду займаў да таго як стаў прэзыдэнтам. У 1999 годзе асудзіў хваляваньні падчас выбараў прэзыдэнта краіны. Быў абраны 18 лютага 2000 году ў склад Рады старцаў ад астану Сэмнан. З 2006 году быў абраны ў Раду старцаў ад астану Тэгеран.

Рухані займаецца навуковай дзейнасьцю. Удзельнічае ў друку навуковых часопісаў на пэрсыдзкай і ангельскай мовах — Рахборт, Іранскі аглядальнік замежных адносінаў і Замежныя адносіны. У жніўні 2013 году прызначыў падправадыра грамады Ашаха Джагангірага Кушаха

Галерэя

• 
  Прыхільнікі Рухані сьвяткуюць перамогу на выбарах 2013 году ў Тэгеране
• 
  Хасан Фэрыдан Рухані — падлетак
• 
  Перамовы Ірану з замежнымі палітыкамі па пытаньні ядзернай зброі, 21 кастрычніка 2003
• 
  Рухані наведаў польны шпіталь пасьля землятрусу 2003 году

Вонкавыя спасылкі

• Навіны пры Рухані (анг.) на Al Jazeera English
• Навіны пры Рухані (анг.) на The Guardian