Тэрэспаль[1][2], Тарэспаль[3] — места ў Польшчы, на рацэ Бугу. Цэнтар мескай гміны Бельскага павету Люблінскага ваяводзтва. Знаходзіцца на мяжы зь Беларусьсю, цераз раку ад Берасьця.

Тэрэспаль
лац. Terespal
польск. Terespol
Царква Яна Багаслова
Царква Яна Багаслова
Герб Тэрэспалю
Першыя згадкі: 1697
Краіна: Польшча
Ваяводзтва: Люблінскае
Павет: Бельскі
Бурмістар: Яцэк Данелюк
Плошча: 10,2 км²
Насельніцтва (2004)
колькасьць: 6002 чал.
шчыльнасьць: 588,43 чал./км²
Часавы пас: UTC+1
летні час: UTC+2
Тэлефонны код: +48 83
Паштовы індэкс: 21-550
Нумарны знак: LBI
Геаграфічныя каардынаты: 52°5′0″ пн. ш. 23°34′0″ у. д. / 52.08333° пн. ш. 23.56667° у. д. / 52.08333; 23.56667Каардынаты: 52°5′0″ пн. ш. 23°34′0″ у. д. / 52.08333° пн. ш. 23.56667° у. д. / 52.08333; 23.56667
Тэрэспаль на мапе Польшчы
Тэрэспаль
Тэрэспаль
Тэрэспаль
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.terespol-m.netbip.pl/

Тэрэспаль — даўняе мястэчка гістарычнай Берасьцейшчыны, побач зь якім праходзіць паўднёва-заходняя мяжа этнічнай тэрыторыі беларусаў. Да нашага часу тут захавалася царква Яна Багаслова, помнік архітэктуры XVIII—XIX стагодзьдзяў, мастацкае аблічча якога пацярпела ў выніку маскоўскай перабудовы.

Гісторыя рэдагаваць

Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць

 
Панарама мястэчка, 1872 г.

Першае паселішча на месцы сучаснага Тэрэспалю ўпамінаецца ў XIII ст. пад назвай Блоткаў. У 1697 году гетман польны літоўскі Юзэф Багуслаў Слушка заснаваў тут мястэчка, якое назваў у гонар сваёй жонкі Тэрэзы з Гасеўскіх.

31 сакавіка 1757 году кароль і вялікі князь Аўгуст Сас выдаў прывілей падскарбію вялікаму літоўскаму графу Флемінгу на права збору падаткаў з асобаў, якія праязджалі па мосьце, збудаваны ім на Бугу і па грэбле ад Тэрэспаля да Кабылянаў, у наступным памеры: з каня верхавога — па тры грошы літоўскія, з купецкага каня альбо вала з таварамі — па шэсць грошаў, з вала адкормленага — па шэсць грошаў, з жывёлы, адпраўленай на кірмаш — па два грошы, з коз і авечак — па шэлягу, зь пешага чалавека ў звычайны час — па шэлягу, у кірмашовы — па грошу. За гэта Флемінг і яго два нашчадкі абавязаліся ўтрымоўваць шляхі зносінаў у належным стане[a].

Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Тэрэспаль апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, ува Ўладаўскім павеце Седлецкай губэрні. Гэта адарвала мястэчка ад губэрняў зь пераважна беларускім насельніцтвам. На 1827 год тут было 170 будынкаў.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Тэрэспаль занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час рэдагаваць

Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Тэрэспаль апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі. З пачаткам Другой сусьветнай вайны ў 1939 годзе Тэрэспаль занялі войскі Трэцяга Райху.

У 1944 годзе Тэрэспаль занялі савецкія войскі, па чым яго зноў перадалі Польшчы. У 1975—1998 гадох места ўваходзіла ў склад Бельскага ваяводзтва.

Насельніцтва рэдагаваць

  • XIX стагодзьдзе: 1827 год — 1366 чал.[4]
  • XXI стагодзьдзе: 2004 год — 6002 чал.

Турыстычная інфармацыя рэдагаваць

Славутасьці рэдагаваць

  • Абэліск у гонар пабудовы шашы (1825)
  • Капліца Ўваскрасеньня Хрыстова (1892, на могілках)
  • Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы (1863, 1981—2001)
  • Царква Сьвятога Яна Багаслова (XVIII—XIX стагодзьдзі)

Страчаная спадчына рэдагаваць

  • Кляштар дамініканаў

Галерэя рэдагаваць

Асобы рэдагаваць

Заўвагі рэдагаваць

  1. ^ Акты, издаваемые Виленскою археографическою комиссиею. — Т.4. Акты Брестского гродского суда. — Вильна, 1870. С.552—553.

Крыніцы рэдагаваць

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць