Станіслаў Сак
Сак (у каталіцтве Станіслаў; ? — па 1433) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, староста дубініцкі (1433). На Гарадзельскай уніі атрымаў герб «Памян». Пачынальнік роду Саковічаў.
Герб «Памян» | |
Асабістыя зьвесткі | |
---|---|
Нарадзіўся | XIV стагодзьдзе |
Памёр | па 1434 |
Род | Саковічы |
Дзеці | Андрэй, Васіль (Васька), Ян (Івашка), Станіслаў (Станька), Алехна, Пётар, Фёдар (Федзька) |
Імя рэдагаваць
- Асноўны артыкул: Сак
Сака, пазьней Зак (Sacco, Sack) — імя германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова сак- (саг-, зак-) (імёны ліцьвінаў Сакель, Сакень, Жагель; германскія імёны Sackel, Sacken, Sagel) паходзіць ад гоцкага sakjo 'спрэчка'[2][3].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: cum Saka[4], Saka[5] (2 кастрычніка 1413 году); Sack (15 траўня 1432 году)[6]; Sak (15 кастрычніка 1432 году)[7]; Sak Dubingensis [tenutariorum] [sigilla] (20 студзеня 1433 году)[8]; Stanislaus Sak[9].
Біяграфія рэдагаваць
Зь літоўскага баярскага роду. Відаць, быў у сваяцтве з Даўгердамі.
Упершыню ўпамінаецца ў акце Гарадзельскай уніі (1413 год). У 1433 годзе быў старостам дубініцкім.
Меў сыноў Андрэя, Васіля (Ваську), Яна (Івашку), Станіслава (Станьку), Алехну, Пятра, Фёдара (Федзьку).
Мова і культура рэдагаваць
Да акту Гарадзельскай уніі (1413 год) і Мельнскага міру (1422 год) прывесіў пячаці з лацінамоўнымі гатычнымі надпісамі[10][11]:
+ stanisslaus ∵ dcs ∵ sak ∵
+ s(igillum) sak · her(edis) de nyem[e…]
Да акту Гарадзенскай уніі (1432 год) прывесіў пячаць з лацінкавым гатычным надпісам[12]:
∗ peczeth ∗ sakowycz
Крыніцы рэдагаваць
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1287.
- ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 25.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 193.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57, 70.
- ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 81.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.
- ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 292.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 52.
- ^ Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku. — Poznań, 2004. S. 89.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 78.
Літаратура рэдагаваць
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)
- Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.: Склад — структура — улада / пераклад А. Мікус. — 2-е выд. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 386 с. — ISBN 978-5-00076-015-4