Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа (Берасьце)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа
Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа
Краіна	Беларусь
Места	Берасьце
Каардынаты	52°05′35.66″ пн. ш. 23°41′10.63″ у. д.
Канфэсія	Каталіцкая царква
Эпархія	Пінская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	клясыцыстычная архітэктура[d]
Аўтар праекту	Якуб Фардон[d]
Дата заснаваньня	1856
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Сайт	brestcatholic.by
Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа на мапе Беларусі Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа
Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа на Вікісховішчы

Касьцё́л Узвышэ́ньня Сьвято́га Кры́жа — помнік архітэктуры XIX ст. у Берасьці. Знаходзіцца ў цэнтры места, на гістарычным Бульварным праспэкце. Дзейнічае. Твор архітэктуры клясыцызму. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь.

Гісторыя

Першы парафіяльны касьцёл пад тытулам Узвышэньня Сьвятога Крыжа ў Берасьці фундаваў вялікі князь Вітаўт у 1412 годзе. Па зьнішчэньні Старога Места ўладамі Расейскай імпэрыі да 1857 году адзіным дзейным у Берасьці касьцёлам заставаўся колішні дамініканскі.

25 верасьня 1849 году расейскія ўлады дазволілі збудаваць касьцёл у Новым Месьце. 18 лістапада таго ж году афіцыйна зацьвердзілі праект сьвятыні аўтарства Я. Фардона. У 1856 годзе новазбудаваны касьцёл асьвяціў арцыбіскуп В. Жылінскі.

У Другую сусьветную вайну касьцёл атрымаў нязначныя пашкоджаньні. У 1950—1957 гадох помнік капітальна перабудавалі: зьмянілі інтэр’еры, зьнялі 2 вежы на галоўным фасадзе. У будынку разьмясьціўся краязнаўчы музэй.

У 1990-я гады касьцёл вярнулі рыма-каталікам. Пазьней помніку вярнулі аўтэнтычная аблічча. 30 чэрвеня 1995 году абраз Маці Божай Берасьцейскай, што захоўваецца ў касьцёле, каранавалі як цудоўны.

Архітэктура

Помнік архітэктуры позьняга клясыцызму. Гэта 2-вежавая 3-нэфавая базыліка з паўкруглай апсыдай і бакавой закрысьціяй. Галоўны фасад завяршаюць 2 бакавыя вежы з трыкутным на высокім атыку франтонам паміж імі. Роўніца падзяляецца пілястрамі і прастакутнымі нішамі-блендамі з трыкутнымі сандрыкам. Галоўны ўваход мае выгляд клясычнага пілястравага парталу з трыкутным франтонам. Бакавыя фасады рытмічна падзяляюцца прастакутнымі аконнымі праёмамі на 2 узроўнях і дэкаруюцца падаконнымі панэлямі з разеткамі і пілястрамі ў прасьценках.

Інтэр’ер касьцёла ўпрыгожвае алтар у апсыдзе. На хорах стаіць арган.

Галерэя

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1900 г.
• 
  да 1915 г.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1916 г.

• 
  17 лістапада 1916 г.
• 
  1917 г.
• 
  1917 г.
• 
  1917 г.

• 
  сьнежань 1917 г.
• 
  1918 г.
• 
  1920 г.
• 
  Я. Зімоўскі, 1921 г.

• 
  1920-я гг.
• 
  1926—1935 гг.
• 
  1929 г.
• 
  1929 г.

• 
  С. Бохніг, 1929 г.
• 
  1929 г.
• 
  1930 г.
• 
  1930 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Бакавы фасад
• 
  Галоўны фасад
• 
  Фрагмэнт

Літаратура

• Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.
• Кулагін А. Каталіцкія храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; маст. І. Бокі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2001. — 216 с.: іл. ISBN 985-11-0199-0.

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  113Г000015

• Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа ў Берасьці, Radzima.org